Çin Kırgızları

Çin Kırgızları
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Çin160.875[1]
Diller
Kırgızca, Fuyü Gırgıs dili, Çince (Putonghua), Kazakça, Uygurca
Din
İslam, şamanizm, Tibet Budizmi
Kızılsu Kırgız Özerk İli'nde Kırgız yurtları

Çin Kırgızları (Çince (basitleştirilmiş): 中国柯尔克孜族; Çince (geleneksel): 中國柯爾克孜族; pinyin: Zhōngguó Kē'ěrkèzī zú; Kırgızca: Kıtay kırgızdarı), Çin'de gündelik kullanımda Kē'ěrkèzī zú (Çince (basitleştirilmiş): 柯尔克孜族; Çince (geleneksel): 柯爾克孜族; "Kırgız halkı/ulusu") terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.

Çin'deki Kırgızların neredeyse tümü Kuzeybatı Çin'deki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde yaşamaktadır. Bunların büyük bir kısmı Kırgızistan ile Tacikistan sınırlarındaki Kızılsu Kırgız Özerk İli'nde yaşamaktadır. Çin Hükûmeti, Kuzeydoğu Çin'deki Heilongjiang Eyaleti'nde yaşayan Fuyü Kırgızlarını da "Kē'ěrkèzī zú" olarak sınıflandırır, fakat bu grubun ismine rağmen, Fuyü Kırgızlarının konuştukları Fuyü Gırgıs dili Orta Asya Kırgızcasının bir değişkesi değil ve Sibirya'da konuşulan Hakas diline daha yakındır.[dipnot 1]

Çin Kırgızlarının çoğu İslam dinine mensup, fakat Tibet Budizmi ve şamanizme inanan kesimler de vardır (bkz: Tarbagatay Kırgızları).[2] Müslüman Kırgızların uyguladıkları İslam da şamanizm ve diğer geleneksel manevi inançlardan unsurlar içerir.[3]

Nüfus dağılımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Özerk idari birimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eyaletlerine göre "Kē'ěrkèzī zú" nüfusu

[değiştir | kaynağı değiştir]
2000 Yılı Çin Nüfus Sayımı [zh] Verilerince Bölgelerine Göre "Kē'ěrkèzī zú" Nüfusunun Payı（Nüfus sayımı sırasındaki nüfus;   renkli   kısımlar, "Kē'ěrkèzī zú" olarak sınıflandırılmış grupların yerli olduğu bölgeleri gösterir）[1]
Sıra Bölge Toplam nüfus Kırgızlar Toplam Kē'ěrkèzī zú
Nüfusunun Payı (%)		 Bölgedeki
Etnik Azınlık
Nüfusunun Payı (%)		 Bölge Nüfusunun
Payı (%)
Toplam 1.245.110.826 160.875 100 0,1527 0,01292
31 eyaletteki toplam 1.242.612.226 160.823 99,968 0,1528 0,01294
G1 Kuzeybatı Çin 89.258.221 158.820 98,723 0,9097 0,17793
G2 Kuzeydoğu Çin 104.864.179 1.528 0,950 0,0140 0,00146
G3 Kuzey Çin 145.896.933 227 0,141 0,0026 0,00016
G4 Doğu Çin 358.849.244 104 0,065 0,0042 0,00003
G5 Güneybatı Çin 193.085.172 75 0,047 0,0002 0,00004
G6 Güney Merkez Çin 350.658.477 69 0,043 0,0002 0,00002
1 Sincan 18.459.511 158.775 98,695 1,4474 0,86013
2 Heilongjiang 36.237.576 1.473 0,916 0,0831 0,00406
3 İç Moğolistan 23.323.347 153 0,095 0,0032 0,00066
4 Pekin 13.569.194 45 0,028 0,0077 0,00033
5 Liaoning 41.824.412 45 0,028 0,0007 0,00011
6 Yünnan 42.360.089 42 0,026 0,0003 0,00010
7 Zhejiang 45.930.651 37 0,023 0,0094 0,00008
8 Jiangsu 73.043.577 30 0,019 0,0115 0,00004
9 Şensi 35.365.072 19 0,012 0,0108 0,00005
10 Guizhou 35.247.695 17 0,011 0,0001 0,00005
11 Şantung 89.971.789 16 0,010 0,0025 0,00002
12 Hainan 7.559.035 16 0,010 0,0012 0,00021
13 Hebei 66.684.419 15 0,009 0,0005 0,00002
14 Henan 91.236.854 15 0,009 0,0013 0,00002
15 Guangdong 85.225.007 15 0,009 0,0012 0,00002
16 Siçuan 82.348.296 14 0,009 0,0003 0,00002
17 Tientsin 9.848.731 13 0,008 0,0049 0,00013
18 Kansu 25.124.282 13 0,008 0,0006 0,00005
19 Jilin 26.802.191 10 0,006 0,0004 0,00004
20 Hunan 63.274.173 10 0,006 0,0002 0,00002
21 Guangşi 43.854.538 9 0,006 0,0001 0,00002
22 Jiangxi 40.397.598 8 0,005 0,0064 0,00002
23 Çinghay 4.822.963 8 0,005 0,0004 0,00017
24 Fujian 34.097.947 7 0,004 0,0012 0,00002
25 Şanghay 16.407.734 5 0,003 0,0048 0,00003
26 Ningksia 5.486.393 5 0,003 0,0003 0,00009
27 Hubei 59.508.870 4 0,002 0,0002 0,00001
28 Çongçing 30.512.763 2 0,001 0,0001 0,00001
29 Şansi 32.471.242 1 0,001 0,0010 0,00000
30 Anhui 58.999.948 1 0,001 0,0003 0,00000
31 Tibet 2.616.329
Askerlik hizmetinde bulunanlar 2.498.600 52 0,032 0,0466 0,00208

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnot

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Kırgızistan ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Kırgızların konuştukları Kırgız dili, dilbilimsel açıdan Türk dil ailesinin Kıpçak koluna aittir. Dilbilimciler Fuyü Gırgıs dilini bir Kıpçak dili değil, Türk dil ailesinin Sibirya koluna ait bir dil olarak sınıflandırırlar.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b 中华人民共和国国家统计局：2000年第五次人口普查数据 9 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "柯尔克孜族" [Kırgız milleti] (Çince). Çin İnternet Bilgi Merkezi [zh] (Zhongguo Wang). 13 Nisan 2005. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020. 
  3. ^ Elliot, Sheila Hollihan (2006). Muslims in China. Philadelphia: Mason Crest Publishers. ss. 63-64. ISBN 1-59084-880-2. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çin_Kırgızları&oldid=34162829" sayfasından alınmıştır