1950 FIFA Dünya Kupası finali
| Etkinlik | 1950 FIFA Dünya Kupası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Tarih | 16 Temmuz 1950 | ||||||||
| Yer | Maracanã Stadyumu, Rio de Janeiro | ||||||||
| Hakem |  George Reader | ||||||||
| Seyirci | 173.850 | ||||||||
| |||||||||
1950 FIFA Dünya Kupası finali ya da Uruguay - Brezilya maçı, Uruguay ile Brezilya millî takımları arasında yapılan final maçı niteliği taşıyan, 1950 FIFA Dünya Kupası kapsamında oynanan final grubunun son maçıdır. Maç öncesi Uruguay'dan 1 puan önde olmasından dolayı beraberliğin şampiyonluğunu ilan etmesi için yettiği Brezilya'nın, 1-0 öne geçtiği maçı 2-1 kaybetmesiyle Uruguay, Dünya Kupasını 2. kez müzesine götürmüştür.
Brezilya ikinci yarının hemen başında Friaça ile öne geçip şampiyonluk için büyük bir avantaj yakalasa da, Juan Alberto Schiaffino Uruguay için durumu eşitleyen golü kaydederken Alcides Ghiggia'nın bitime 11 dakika kala attığı golle Uruguay şampiyon olmuştur. Bu maç, futbol tarihinin en beklenmedik yenilgilerinden biri olarak kabul edilmektedir.[1]
Finale doğru
[değiştir | kaynağı değiştir]| Takım | O | G | B | M | AG | YG | Av. | P |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Brezilya | 2 | 2 | 0 | 0 | 13 | 2 | 6.500 | 4 |
 Uruguay | 2 | 1 | 1 | 0 | 5 | 4 | 1.250 | 3 |
 İspanya | 2 | 0 | 1 | 1 | 3 | 8 | 0.375 | 1 |
 İsveç | 2 | 0 | 0 | 2 | 3 | 10 | 0.300 | 0 |
Şampiyonanın açılış maçında Meksika'yı 4-0'la geçen Brezilya, Belçika ile 2-2 berabere kalarak final grubuna kalma şansını zora soktu. Brezilya'nın final grubuna kalması için Yugoslavya'yı yenmesi gerekiyordu. Yugoslavya'nın kilit oyuncularından Rajko Mitić, sahaya çıkan merdivenlerden düşerek başından yaralandığı için maça çıkamadı ve Brezilya maçı 2-0 kazandı. Final grubunda Brezilya'nın dışında İsveç, İspanya ve Uruguay da yer almaktaydı. Brezilya, İsveç'i 7-1, İspanya'yı ise 6-1 yenmişti.[2]
Futbolda parlak bir geçmişi olan, 1924 ve 1928 Yaz Olimpiyatları'nda altın madalyayı kazanıp 1930 FIFA Dünya Kupası finalinde kupaya uzanan Uruguay ise her ne kadar İlk Turda Bolivya'yı 8-0 yense de, final grubundaki maçlarda kendini gösterememişti. İspanya ile 2-2 berabere kalıp İsveç'i son 34 dakikada 2 gol atarak 3-2 yenmişti.[2] Uruguay ile Brezilya arasında oynanacak bu maç, sonucunun şampiyonu belirleyecek olması yönüyle final maçının olmadığı bir Dünya Kupası'nda final niteliği taşımaktaydı. Bu nedenle aynı gün oynanacak olan İspanya-İsveç maçından daha fazla önem taşımaktaydı.[3]
Brezilya, 1938'den bu final maçına kadar Uruguay'la 17 kez karşı karşıya gelmiş; 8 galibiyet, 5 yenilgi ve 4 beraberlik almıştı. Brezilya, tüm bu nedenlerden ötürü kâğıt üstünde Uruguay'la oynanacak son maçın favorisiydi.[4]
Maç özeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Maçın ilk yarısı beklenildiği gibi Brezilya'nın atak futboluna karşı Uruguay'ın genellikle savunma yapmasıyla geçti. İspanya ve İsveç'in aksine Uruguay defansif futbolunu ilk yarının tamamına yayarak devrenin golsüz kapanmasına sebep oldu. Fakat, maçın 28. dakikasında Uruguaylı Obdulio Varela'nın bir ikili mücadelede Brezilyanın sol açık oyuncusu Bigode'ye attığı yumruk, Brezilyalıları psikolojik olarak etkileyerek maçı Uruguaylıların lehine çevirdi.[4]
İkinci yarının başlamasından 1 dakika sonra Brezilya, Friaça'nın Ademir'den aldığı pasla beraber ceza sahasına girip kaleci Máspoli'nin sağından ağlara bıraktığı topla 1-0 öne geçti.
66. dakikada Varela'nın pasıyla hareketlenen Ghiggia, Bigode'yi geçtikten sonra sağ kanattan hücuma geçti. Juan Alberto Schiaffino, Gigghia'dan topu alıp şutunu çekti ve maçta eşitliği sağladı. 79. dakikada Brezilya defansının zaaflarını değerlendiren Gigghia, ceza sahasına girip topla birlikte ilerledi ve en yakın kale direğine doğru hemen şutunu çekti. Brezilya kalecisi Moacir Barbosa, dar açıdan hızla gelen topa müdahalede geç kalınca Uruguay 2-1 öne geçti.
Maç ayrıntıları
[değiştir | kaynağı değiştir]
     Uruguay |  Brazil |
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Maç sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]| Takım | O | G | B | M | AG | YG | Av. | P |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uruguay | 3 | 2 | 1 | 0 | 7 | 5 | 1.400 | 5 |
| Brezilya | 3 | 2 | 0 | 1 | 14 | 4 | 3.500 | 4 |
| İsveç | 3 | 1 | 0 | 2 | 6 | 11 | 0.545 | 2 |
| İspanya | 3 | 0 | 1 | 2 | 4 | 11 | 0.364 | 1 |
Dünya Kupası'nın mucidi Jules Rimet, maç sonunda kupayı takdim etmek için sahaya ineceği vakit yapacağı konuşmayı Brezilya'nın ana dili olan Portekizce hazırlamıştı. Uruguay'ın şampiyonluğu ilan etmesiyle sahaya indiğinde konuşma yapmadan kupayı Kaptan Varela'ya takdim eden Rimet'in yanı sıra, organizasyon komitesi de herhangi bir kupa töreni düzenlemedi. Çünkü maç öncesi tüm hazırlıklar Brezilya'nın şampiyonluğunu ilan edeceği baz alınarak yapılmıştı. Organizasyonu düzenleyen Brezilya Futbol Konfederasyonu'nun Brezilyalı 22 futbolcu için isimlerinin teker teker yazılı olduğu altın madalyaları maç öncesinde bastırmış olmasından dolayı Uruguaylı futbolculara madalya da verilemedi. Gazeteler ise Uruguay'ın beklenmedik ikinci golü sırasında Uruguay'da üç taraftarın heyecandan kalp krizi geçirip öldüğünü yazdı. Rio de Janeiro'da da 58 yaşındaki bir adamın kalbi, maçı dinlerken durmuştu.[4] Galibiyet golünün sahibi Gigghia ise maçtan sonra gol attığı ânı şöyle anlatmıştır:
| “ | Maracanã'yı tek bir hareketiyle sessizliğe boğan üç isim var: Frank Sinatra, Papa II. John Paul, üçüncüsü de ben.[4] | „ |
Paulo Perdigão, "Bir Yenilgi'nin Anatomisi" adlı kitabında maçtan şöyle bahsetti: Son gol hala Brezilya futbol tarihinin en çok konuşulan golü olmaya devam ediyor. Çünkü başka hiçbir gol, bu golün bir ulusun hayatındaki tarihi an olma gerçeğinin üzerine çıkamadı.[6]
Dünya Kupasında alınan ikincilik, Bezilya'nın o tarihe kadar aldığı en iyi derece olmasına karşın bir başarısızlık olarak kabul edildi. Ulusu en iyi temsil ettiği düşünülen bir sporda zafer kazanılamamıştı. Kaleci Barbosa, maçtan sonra günah keçisi ilan edildi ve ölene kadar da öyle kaldı. 1993'te futbolculara moral vermek için Brezilya millî takım kampını ziyaret etmek isteyen Barbosa, uğursuzluk getirir diye içeri alınmadı. Ayrıca, o güne kadar ilk defa Dünya Kupasına ev sahipliği yapan bir ülke, final oynadığı Dünya Kupasını kaybetti.[4]
İronik olarak bu Dünya Kupası, Uruguay'ın kazandığı son Dünya Kupası olurken Uruguay takımı o tarihten sonra bir daha Dünya Kupası final maçı oynamadı.[7]
Bunların yanında, bu maç sonuna kadar Brezilya'nın forma rengi olarak kullandığı mavi-beyaz renkler uğursuz olduğu gerekçesiyle giyilmedi ve hâlen kullanılan sarı-yeşil forma tasarlandı. Ve uzun yıllar Brezilya kalesine zenci bir kaleci konulmadı.
Seyirciler
[değiştir | kaynağı değiştir]Şampiyonanın istatistiklerine göre izleyici sayısı sürekli artmaktaydı. Açılış maçını 81.649 biletli seyirci izlerken, final maçında bu rakam 173.850'ye çıktı. Bu sayı, davetliler ve gazetecilerle birlikte 200.000'i bulmuştu. Final maçı bu rekor izleyici sayısıyla o güne kadar dünyada en çok seyirci çeken spor karşılaşması oldu.[4]
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ludger Schulze, Josef Kelnberger: Süddeutsche Zeitung WM-Bibliothek – 1930–1950. Süddeutsche Zeitung, 2006. ISBN 3-86615-165-9
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Football's 20 Greatest Upsets, Soccerphile 4 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (WebCite®[ölü/kırık bağlantı])
- ^ a b "1950 FIFA World Cup Brazil ™ Results" (İngilizce). FIFA.com. 3 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2009.
- ^ Alex Bellos (29 Mart 2004). "Fateful Final: 1950 World Cup in Rio de Janeiro's Maracanã". Futebol: The Brazilian Way of Life. brazilmax.com. 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2010.
- ^ a b c d e f Alex Bellos (2003). "3. Bölüm: Kader Maçı". 'Futebol: Brezilya Tarzı Yaşam'. İstanbul: Literatür Yayıncılık. ss. sf. 45-78. ISBN 975-04-0221-9.
- ^ "FIFA World Cup superlatives" (pdf). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. s. 5. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
- ^ Paulo Perdigão (2000). 'Anatomia de uma Derrota (Edição revisada e ampliada)' (Portekizce). Porto Alegre: L&PM Editores. ISBN 85-254-1047-0.
- ^ "1930'dan 2010'a Dünya Kupası tarihi". CNNTurk.com. 8 Haziran 2010. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2011.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- WC 19504 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- El Maracanazo y la leyenda- Como explicar lo inexplicable (İspanyolca)
- 21-7-1950 Uruguay campeón del Mundo, El Gráfico (İspanyolca)
- Bericht zu Ghiggias Tor (Almanca)