Æthelstan
| Æthelstan | |
|---|---|
| Æthelstan, Aziz Cuthbert'e kitap sunuyor.[1] | |
 | |
| İngilizlerin Kralı | |
| Hüküm süresi | 927 – 27 Ekim 939 |
| Önce gelen | Kendisi (Anglo-Saksonların Kralı olarak) |
| Sonra gelen | I. Edmund |
| Anglo-Saksonların Kralı | |
| Hüküm süresi | 924–927 |
| Taç giymesi | 4 Eylül 925 |
| Önce gelen | Yaşlı Edward ya da Ælfweard |
| Sonra gelen | Kendisi (İngilizlerin Kralı olarak) |
| Doğum | yaklaşık 893/895 |
| Ölüm | 27 Ekim 939 Gloucester |
| Defin | Malmesbury Abbey |
| Hanedan | Wessex Hanedanı |
| Babası | Yaşlı Edward |
| Annesi | Ecgwynn |
Æthelstan ya da Athelstan (Eski İngilizce: Æþelstan, Æðelstān; y. 894 – 27 Ekim 939), 924 ile 927 yılları arasında Anglo-Saksonların Kralı ve 927 ile 939 yılları arasında İngilizlerin Kralı.[a] Kral Yaşlı Edward ve ilk karısı Ecgwynn'ın oğludur. Modern tarihçiler onu İngiltere'nin ilk kralı ve en büyük Anglo-Sakson krallardan biri olarak belirtirler. Hiçbir zaman evlenmemiştir ve yerine baba olan bir kardeşi I. Edmund geçmiştir.
Hükümdarlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Tahta Geçiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşlı Edward 17 Temmuz 924 yılında kuzey Mercia'da ölmüştü. Edward öldüğünde Athelstan onunla birlikteydi, diğer oğlu Ælfweard ise Wessex'teydi. Mercia Athelstan'ı kral olarak tanıdı, Wessex ise Ælfweard'ı kral olarak tanımış olabilir ama Ælfweard babasından sadece on altı gün fazla yaşadı. Bu da saltanat planlarını bozdu.
Athelstan'ın taç giymesi 4 Eylül 925'te Kingston upon Thames'te gerçekleştirildi, belki de Wessex ve Mercia arasındaki sınırdaki sembolik konumu nedeniyle. Canterbury Başpiskoposu Athelm tarafından taç giydirildi.
İngilizlerin Kralı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşlı Edward, Æthelflæd ve kocası Æthelred'in yardımıyla Mercia ve Doğu Anglia'yı ele geçirmişti. Öldüğünde Viking kralı Sihtric hala York'u yönetiyordu. 926'da Athelstan kız kardeşlerinden birini Sihtric ile evlendirdi. İki kral birbirlerinin topraklarını işgal etmeme ve düşmanlarını desteklememe kararı aldılar. Sonraki yıl Sihtric öldü bunun üstüne Athelstan istila etme şansını yakaladı. Guthfrith, Sihtric'in kardeşi Dublin'den tahtı almak için geldi ama Athelstan bunu kolayca engelledi ve York'u ele geçirdi.
Æthelstan, kuzey Britanya üzerinde lordluğa ulaşan ilk İngiliz kralı iken, Galli kralları üzerindeki yetkisini babasından ve teyzesinden devraldı. 910'larda Gwent, Wessex'in lordluğunu, Deheubarth ve Gwynedd, Mercia'lı Æthelflæd'inkini kabul etti; Edward'ın Mercia'yı ele geçirmesinin ardından, ona bağlılıklarını aktardılar. Malmesburyli William'a göre Eamont'taki toplantıda Athelstan, Galler krallarına ağır yıllık haraç koydu ve Hereford bölgesindeki Galler-İngiltere sınırını düzeltti.
Athelstan tüm Anglo-Sakson halklarının kralı ve aslında Britanya'nın efendisi oldu. Æthelstan, yeni Northumbria topraklarındaki aristokrasiyi kendi yönetimiyle uzlaştırmaya çalıştı. Beverley, Chester-le-Street ve York Katedrallerine, Hristiyanlığını vurgulayarak bol bol hediyeler verdi. Ayrıca Lancashire'daki geniş Amounderness bölgesini satın aldı ve bölgedeki en önemli vekili olan York Başpiskoposuna verdi. Ama alıngan bir yabancı olarak kaldı ve kuzey İngiliz krallıkları Dublinli paganlar ile ittifak yapmayı tercih etti. Güney Britanya üzerindeki güçlü kontrolünün aksine, kuzeydeki konumu çok daha zayıftı.
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]
Athelstan 27 Ekim 939'da Gloucester'da öldü. Büyükbabası Alfred, babası Edward ve üvey kardeşi Ælfweard, Winchester'da gömülmüşlerdi, ancak Æthelstan, yönetimine muhalefet ile ilişkilendirilen şehri onurlandırmamayı seçti. Kendi dileğiyle, Brunanburh'da ölen kuzenlerini gömdüğü Malmesbury Manastırı'na gömüldü. Kemikleri Reform sırasında kayboldu, ancak on beşinci yüzyıldan kalma boş bir mezarda anıldı.
Ölümünden Sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]Æthelstan'ın ölümünden sonra, Yorklular hemen Dublin'in Viking kralı Olaf Guthfrithson'u kral olarak seçtiler ve bölgedeki Anglo-Sakson kontrolü çöktü. Æthelstan'ın üvey kardeşleri Edmund (939-946) ve Eadred'in (946-955) hükümdarlıkları, büyük ölçüde kontrolü yeniden kazanmaya adanmıştı. 941 yılında Olaf öldü bunun üstüne Edmund York'u 944 yılında ele geçirdi. Edmund'un ölümünün ardından şehir tekrar Viking kontrolüne geçti ama şehir kralına sırt çevirip 954 yılında Eadred'in kontrolü altına girmeyi kabul ettiler. Böylece tüm İngiltere tekrar Anglo-Saksonların oldu.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Büyük Alfred öncesi dokuzuncu yüzyıl Batı Sakson kralları tarihçiler tarafından genellikle Wessex ya da Batı Sakson Kralları olarak adlandırılırlar. 880lerde, Mercia Lordu Æthelred, Batı Sakson Lordluğunu kabul etmiştir. Alfred, Anglo-Saksonların Kralı diye yeni bir unvan oluşturmuş böylece Viking idaresinde olmayan bütün İngiliz halkına yeni bir idare algısı vermiştir. Bu 927 yılına kadar sürdü, Æthelstan Viking şehri York'u feth edince, bütün İngiltere'ye hükmettiğinin anlaşılması için yeni bir unvan olan rex anglorum (İngilizlerin Kralı) oluşturdu. "Englalonde" (İngiltere) terimi kullanıma geç 10, erken 11. yüzyılda girmişti.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Foot, Æthelstan: The First King of England, pp. 155–156
- ^ Dokuzuncu yüzyıl kayıtlarında Batı Sakson kralları kendilerini Lapidge'de bulunan Wessex Kralı olarak tanımlamışlardır, et al, ed., Blackwell Encyclopaedia; Keynes, "Rulers of the English", pp. 513–515; Higham and Ryan, Anglo-Sakson World, p. 8
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Abels, Richard (1998). Alfred the Great: War, Kingship and Culture in Anglo-Saxon England. Longman. ISBN 0-582-04047-7.
- Bailey, Maggie (2001). "Ælfwynn, Second Lady of the Mercians". N. J. Higham & D. H. Hill (Ed.). Edward the Elder 899–924. Routledge. ISBN 0-415-21497-1.
- Blair, John (2005). The Church in Anglo-Saxon Society. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-921117-3.
- Brett, Caroline (1991). "A Breton pilgrim in England in the reign of King Æthelstan". Jondorf, Gillian; Dumville, D.N. (Ed.). France and the British Isles in the Middle Ages and Renaissance. The Boydell Press. ISBN 0-85115-487-5.
- Brooks, Nicholas (1984). The Early History of the Church of Canterbury. Leicester University Press. ISBN 0-7185-1182-4.
- Campbell, James (2000). The Anglo-Saxon State. Hambledon & London. ISBN 1-85285-176-7.
- Charles-Edwards, T. M. (2013). Wales and the Britons 350–1064. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-821731-2.
- Cooper, Tracy-Anne (Mart 2013). "Æthelstan: The First King of England by Sarah Foot (review)". Journal of World History. 24 (1). ss. 189-192. doi:10.1353/jwh.2013.0025. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013.
- Costambeys, Marios (2004). "Æthelflæd [Ethelfleda] (d. 918), ruler of the Mercians". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8907. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Cubitt, Catherine; Costambeys, Marios (2004). "Oda [St Oda, Odo] (d. 958), archbishop of Canterbury". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/20541. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Davies, John Reuben (2013). "Wales and West Britain". Stafford, Pauline (Ed.). A Companion to the Early Middle Ages: Britain and Ireland c. 500–c. 1100. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-118-42513-8.
- Dumville, David (1992). Wessex and England from Alfred to Edgar: Six Essays on Political, Cultural, and Ecclesiastical Revival. Boydell Press. ISBN 978-0-85115-308-7.
- Foot, Sarah (2004). "Æthelstan (Athelstan) (893/4–939), king of England". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/833. Erişim tarihi: 9 Haziran 2012.Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Foot, Sarah (2007). "Where English Becomes British: Rethinking Contexts for Brunanburh". Barrow, Julia; Wareham eds, Andrew (Ed.). Myth, Rulership, Church and Charters. Ashgate. ss. 127-144. ISBN 978-0-7546-5120-8.
- Foot, Sarah (2011). Æthelstan: The First King of England. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12535-1.
- Gretsch, Mechtild (1999). The Intellectual Foundations of the English Benedictine Reform. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-03052-6.
- Halloran, Kevin (Eylül 2013). "Anlaf Guthfrithson at York: A Non-existent Kingship?". Northern History. 50 (2). University of Leeds. doi:10.1179/0078172X13Z.00000000042.[ölü/kırık bağlantı]
- Hart, Cyril (1973). "Athelstan 'Half King' and his family". Anglo-Saxon England. Cilt 2. Cambridge University Press. ss. 115-144. doi:10.1017/s0263675100000375. ISBN 0-521-20218-3.
- Hart, Cyril (2004). "Sihtric Cáech (Sigtryggr Cáech) (d. 927), king of York". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/49273. Erişim tarihi: 4 Ekim 2012. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Higham, N. J. (1993). The Kingdom of Northumbria: AD 350–1100. Alan Sutton. ISBN 0-86299-730-5.
- Hill, Paul (2004). The Age of Athelstan: Britain's Forgotten History. Tempus Publishing. ISBN 0-7524-2566-8.
- Insley, Charles (2013). "Southumbria". Stafford, Pauline (Ed.). A Companion to the Early Middle Ages: Britain and Ireland c. 500-c. 1100. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-118-42513-8.
- John, Eric (1982). "The Age of Edgar". Campbell, James (Ed.). The Anglo-Saxons. Penguin Books. ISBN 0-14-014395-5.
- Karkov, Catherine E. (2004). The Ruler Portraits of Anglo-Saxon England. Boydell. ISBN 1-84383-059-0.
- Keynes, Simon; Lapidge, Michael, (Ed.) (1983). Alfred the Great: Asser's Life of King Alfred & Other Contemporary Sources. Penguin Classics. ISBN 978-0-14-044409-4.
- Keynes, Simon (1985). "King Æthelstan's books". Lapidge, Michael; Gneuss, Helmut (Ed.). Learning and Literature in Anglo-Saxon England. Cambridge University Press. ss. 143-201. ISBN 0-521-25902-9.
- Keynes, Simon (1990). "Royal government and the written word in late Anglo-Saxon England". McKitterick, Rosamund (Ed.). The Uses of Literacy in Early Medieval Europe. Cambridge University Press. ISBN 0-521-34409-3.
- Keynes, Simon (1999). "England, c. 900–1016". Reuter, Timothy (Ed.). The New Cambridge Medieval History. III. Cambridge University Press. ss. 456-484. ISBN 0-521-36447-7.
- Keynes, Simon (2001). "Edward, King of the Anglo-Saxons". N. J. Higham & D. H. Hill (Ed.). Edward the Elder 899–924. Routledge. ISBN 0-415-21497-1.
- Keynes, Simon (2001). "Rulers of the English, c. 450–1066". Michael Lapidge, John Blair, Simon Keynes and Donald Scragg (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22492-1.
- Keynes, Simon (2008). "Edgar rex admirabilis". Scragg, Donald (Ed.). Edgar King of the English: New Interpretations. The Boydell Press. ISBN 978-1-84383-399-4.
- Lapidge, Michael (1993). Anglo-Latin Literature 900–1066. The Hambledon Press. ISBN 1-85285-012-4.
- Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon; Scragg, Donald, (Ed.) (2001). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22492-1.
- Lapidge, Michael (2004). "Dunstan [St Dunstan] (d. 988), archbishop of Canterbury". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8288. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Livingston, Michael, (Ed.) (2011). The Battle of Brunanburh: A Casebook. University of Exeter Press. ISBN 978-0-85989-862-1.
- Livingston, Michael (2011). "The Roads to Brunanburh". Livingston, Michael (Ed.). The Battle of Brunanburh: A Casebook. University of Exeter Press. ss. 1-26. ISBN 978-0-85989-862-1.
- Maclean, Simon (2013). "Britain, Ireland and Europe, c. 900–c. 1100". Stafford, Pauline (Ed.). A Companion to the Early Middle Ages: Britain and Ireland c. 500-c. 1100. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-118-42513-8.
- Maddicott, John (2010). The Origins of the English Parliament, 924–1327. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-958550-2.
- Miller, Sean (2001). "Æthelstan". Michael Lapidge; John Blair; Simon Keynes; Donald Scragg (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22492-1.
- Miller, Sean (2004). "Edward [called Edward the Elder] (870s?–924), king of the Anglo-Saxons". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8514. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Nelson, Janet (1999). Rulers and Ruling Families in Early Medieval Europe. Ashgate. ISBN 0-86078-802-4.
- Nelson, Janet L. (1999). "Rulers and government". Reuter, Timothy (Ed.). The New Cambridge Medieval History: Volume III c. 900–c. 1024. Cambridge University Press. ISBN 0-521-36447-7.
- Nelson, Janet (2008). "The First Use of the Second Anglo-Saxon Ordo". Julia Barrow and Andrew Wareham (Ed.). Myth, Rulership, Church and Charters. Ashgate. ISBN 978-0-7546-5120-8.
- Ortenberg, Veronica (2010). "'The King from Overseas: Why did Æthelstan Matter in Tenth-Century Continental Affairs?". Rollason, David; Leyser, Conrad; Williams, Hannah (Ed.). England and the Continent in the Tenth Century: Studies in Honour of Wilhelm Levison (1876–1947). Brepols. ISBN 978-2-503-53208-0.
- Pratt, David (2010). "Written Law and the Communication of Authority in Tenth-Century England". Rollason, David; Leyser, Conrad; Williams, Hannah (Ed.). England and the Continent in the Tenth Century: Studies in Honour of Wilhelm Levison (1876–1947). Brepols. ISBN 978-2-503-53208-0.
- Roach, Levi (Ağustos 2013). "Law codes and legal norms in later Anglo-Saxon England". Historical Research. 86 (233). Institute of Historical Research. ss. 465-486. doi:10.1111/1468-2281.12001.
- Ryan, Martin J. (2013). "Conquest, Reform and the Making of England". Higham, Nicholas J.; Ryan, Martin J. (Ed.). The Anglo-Saxon World. Yale University Press. ISBN 978-0-300-12534-4.
- Scragg, Donald (2001). "Battle of Brunanburh". Michael Lapidge, John Blair, Simon Keynes and Donald Scragg (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22492-1.
- Sharp, Sheila (Sonbahar 1997). "England, Europe and the Celtic World: King Athelstan's Foreign Policy". Bulletin of the John Rylands University Library of Manchester. 79 (3). ss. 197-219.
- Sharp, Sheila (2001). "The West Saxon Tradition of Dynastic Marriage". N. J. Higham & D. H. Hill (Ed.). Edward the Elder 899–924. Routledge. ISBN 0-415-21497-1.
- Smyth, Alfred P (1984). Warlords and Holy Men: Scotland AD 80–1000. Edward Arnold. ISBN 0-7131-6305-4.
- Smyth, Alfred P. (1987). Scandinavian York and Dublin. Irish Academic Press. ISBN 0-7165-2365-5.
- Stafford, Pauline (2001). "Ealdorman". Michael Lapidge, John Blair, Simon Keynes and Donald Scragg (Ed.). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-22492-1.
- Stenton, Frank (1971). Anglo-Saxon England (3.3isbn=978-0-19-280139-5 bas.). Oxford University Press.
- Thacker, Alan (2001). "Dynastic Monasteries and Family Cults". N. J. Higham & D. H. Hill (Ed.). Edward the Elder 899–924. Routledge. ISBN 0-415-21497-1.
- Williams, Ann (1991). "Ælfflæd queen d. after 920". Williams, Ann; Smyth, Alfred P.; Kirby, D. P. (Ed.). A Biographical Dictionary of Dark Age Britain. Seaby. ISBN 1-85264-047-2.
- Williams, Ann (1991). "Athelstan, king of Wessex 924-39". Ann Williams, Alfred P. Smyth and D. P. Kirby (Ed.). A Biographical Dictionary of Dark Age Britain. Seaby. ISBN 1-85264-047-2.
- Williams, Ann (1991). "Ealdred of Bamburgh". Ann Williams, Alfred P. Smyth and D. P. Kirby (Ed.). A Biographical Dictionary of Dark Age Britain. Seaby. ISBN 1-85264-047-2.
- Wood, Michael (1983). "The Making of King Aethelstan's Empire: An English Charlemagne?". Wormald, Patrick; Bullough, Donald; Collins, Roger (Ed.). Ideal and Reality in Frankish and Anglo-Saxon Society. Basil Blackwell. ss. 250-272. ISBN 0-631-12661-9.
- Wood, Michael (1999). In search of England. Penguin. ISBN 0-14-024733-5.
- Wood, Michael (2005). In Search of the Dark Ages. BBC Books. ISBN 978-0-563-53431-0.
- Wood, Michael (2007). "'Stand strong against the monsters': kingship and learning in the empire of king Æthelstan". Wormald, Patrick; Nelson, Janet (Ed.). Lay Intellectuals in the Carolingian World. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83453-7.
- Wood, Michael (2010). "A Carolingian Scholar in the Court of King Æthelstan". Rollason, David; Leyser, Conrad; Williams, Hannah (Ed.). England and the Continent in the Tenth Century: Studies in Honour of Wilhelm Levison (1876–1947). Brepols. ISBN 978-2-503-53208-0.
- Wood, Michael (20 Ağustos 2013). "Aethelstan: The First King of England". King Alfred and the Anglo Saxons. § 3. BBC 4 Television.
- Woodman, D. A. (Aralık 2013). "'Æthelstan A' and the rhetoric of rule". Anglo-Saxon England. Cilt 42. Cambridge University Press. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2014.
- Woolf, Alex (2007). From Pictland to Alba: 789–1070. Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-1233-8.
- Woolf, Alex (2013). "Scotland". Stafford, Pauline (Ed.). A Companion to the Early Middle Ages: Britain and Ireland c. 500-c. 1100. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-118-42513-8.
- Wormald, Patrick (1999). The Making of English Law: King Alfred to the Twelfth Century. 1. Blackwell. ISBN 0-631-13496-4.
- Wormald, Patrick (2004). "Æthelweard [Ethelwerd] (d. 998?)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8918. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Yorke, Barbara (1997). Bishop Æthelwold: His Career and Influence. The Boydell Press. ISBN 978-0-85115-705-4.
- Yorke, Barbara (2001). "Edward as Ætheling". N. J. Higham & D. H. Hill (Ed.). Edward the Elder 899–924. Routledge. ISBN 0-415-21497-1.
- Yorke, Barbara (2004). "Æthelwold (St Æthelwold, Ethelwold) (904x9–984)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/8920. Erişim tarihi: 5 Mart 2013. Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
- Zacher, Samantha (2011). "Multilingualism at the Court of King Æthelstan: Latin Praise Poetry and The Battle of Brunanburh". Tyler, Elizabeth M. (Ed.). Conceptualizing Multilingualism in England, c. 800-C. 1250. Brepols. ISBN 978-2-503-52856-4.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Æthelstan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
- "Athelstan". The Essay: Anglo-Saxon Portraits. 11 Nisan 2013.
- Sillito, David (27 Ağustos 2009). "Viking hoard reveals its story". BBC Radio 4, Today Programme. 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2014. (On The Vale of York Hoard)
