Batı Berlin
| ||||||
 | ||||||
| Resmî dil | Almanca | |||||
| Para birimi | Alman Markı | |||||
| Tarihi dönem | Soğuk Savaş | |||||
| Kuruluş tarihi | 1949 | |||||
| Yeniden birleşme | 3 Ekim 1990 | |||||
| Berlin tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
| Prusya Krallığı (1701–1918) |
| Alman İmparatorluğu (1871–1918) |
| Weimar Cumhuriyeti (1919–1933) |
| Nazi Almanyası (1933–1945) |
| Doğu Almanya ve Batı Almanya (1945–1990) |
|
| Almanya Federal Cumhuriyeti (1990–günümüz) |
| Ayrıca bakınız |
Batı Berlin, siyasi unsurlar yüzünden oluşmuş ve 1949'dan 1990'a kadar var olmuş bir eksklavdı. Batı Berlin sadece bugünkü Berlin'in batısındaki bölgeyi kapsıyordu ve Doğu Berlin ve Alman Demokratik Cumhuriyeti ile sınırlarını paylaşıyordu. Şehrin batısı 1945'te oluşan Amerikan, İngiliz ve Fransız sektöründen oluşuyordu. Siyasal olarak bu sektörler Batı Almanya'ya bağlıydı ama yine de bu bölgeler özel statülere sahipti, çünkü bu bölgelerin yönetimi Müttefik Devletler tarafından yapılıyordu. Doğu-Berlin'de Sovyetler tarafından işgal edilmişti ve böylece Sovyet sektörü olmuştu, Doğu Berlin böylece Sovyetler yönetimi altına girdi ve bütün Berlin'in Doğu Almanya'nın başkenti olması talep edildi. Bu talep Batılı Müttefikler tarafından reddedildi ve Berlin'in yönetiminin dört işgalci güçleri tarafından gerçekleştirilmesi istendi. Sovyetler'in ve Batılı Müttefikler'in siyasal nedenler yüzünden anlaşamaması nedeniyle kent bölündü ve Berlin Duvarı'nın 1961'de yapılmasıyla şehir resmen duvarlar tarafından bölünmüş oldu. Berlin duvarı'nın 1989'da yıkılmasıyla şehir yeniden birleşti.
Ortalama iki milyon gibi bir nüfusla, Batı Berlin Almanya'da Soğuk Savaş döneminden en çok nüfus barındıran şehirdi.
Olayların başlangıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Dünya Savaşı'ndan sonra Potsdam Antlaşması Berlin'in yasal olarak işgale uğramasını sağladı. Bu antlaşma, Almanya'nın dört büyük Müttefik devletin yönetimi altında kalmasını öngörüyordu. Bu devletler Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa ve Sovyetler Birliği'ydi. Bu yönetim şekli bütün partilerin tatmin olacağı bir hükûmet oluşana kadar kalmasını planlıyordu. Almanya'nın 1937'deki gibi toprak bütünlüğü eskisine nazaran değişecekti, Almanya'nın özellikle doğu bölgesinde bulunan topraklardan vazgeçmesi gerekiyordu. Geri kalan topraklar dörde bölünüp birer sektör oluşmasına karar verildi, bu sektörlerin yönetimini dört büyük Müttefik Devletler'in elindeydi. Berlin kenti Sovyet işgal bölgesi ile çevriliydi ve neredeyse bu sektörün ortasındaydı. Verilen karara göre Berlin de Almanya gibi dört sektöre bölünecekti. Fransa, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nin sektörleri Berlin'in batı kısmında kalıyordu ve bir ekslav oluşturuyordu böylece. Anlaşmaya göre Berlin işgalinin sonu dörtlü bir anlaşma sonucu sona erecekti. Batılı Müttefik Devletler'ine Berlin'deki sektörlerine üç hava koridoru garantisi verildi ve Sovyetler ayrıca resmi olmayan bir şekilde Batı Almanya ve Batı Berlin arasında kara ve demir yolları trafiğine izin vermişti. Yapılan antlaşmalar resmi bir şekilde bu idari sisteminin sadece geçici bir idari şekli olmasını ön görüyordu, bütün taraflar Almanya'nın ve Berlin'in ileride birleşmesini bekliyordu. Ancak Batılı Devletlerin ve Sovyetler Birliği arasındaki ilişkilerin bozulmasıyla ve Soğuk Savaşın başlamasıyla birleşik bir Almanya'ya yönetimi planları bozuldu. Sovyetler'in işgal ettiği Berlin ve Batılı devletlerin işgal ettiği Berlin arasındaki şehir yönetimi değişikti. 1948'de Sovyetler Batılı devletlerin Berlin'i terk etmesi için baskı kurmaya başladı, batıdaki sektörlere her türlü kara yolu ve demir yolu bağlantısını kesti ve böylece ablukaya aldı, Sovyetler'in bu girişimi Berlin Ablukası olarak biliniyor. Batı'nın buna cevabı kendilerine verilen hava koridorunu kullanarak Berlin'in batısına ulaşımı sağlayarak oldu, bu ulaşım sonucu Batı Berlin'in ihtiyaçları yemek ve diğer mallar konusunda karşılanıyordu. Berlin hava köprüsü olarak bilinen bu olay Berlin'in birleşimine kadar Batı Berlin'in ihtiyacını karşılıyordu. Mayıs ayının 1949 senesinde Sovyetler ablukayı kaldırdı ve Batı Berlin ayrı bir kent olarak kendi yasalarını böylece korumuş oldu. 1949'un sonlarında işgale uğramış Almanya'da iki tane devlet kuruldu. Batı'da Almanya Federal Cumhuriyeti (Batı Almanya) ve doğuda Alman Demokratik Cumhuriyeti (Doğu Almanya). Batı Berlin böylece Batı Almanya'nın bir ekslavı oldu.
İlçeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Berlin 481 kilometrekare gibi bir büyüklükteyken bugünkü Berlin'in yarısından biraz daha büyüktü. Şehir üç sektöre bölünmüştü ve bu sektörler Batılı Müttefikler'in yönetimi altındaydı.
- Batı Berlin'deki ilçeler
| İlçe'nin adı | İlçe Arması | Büyüklüğü (km²) | Nüfus | Sektör | İşgalci güç | Semtler | Eski posta-kodları (1000 Berlin ..) | Mahalleler | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Charlottenburg | _COA.svg) | 30,3 | 147.258 | .svg){kind=small} | Birleşik Krallık |
| |||
| Kreuzberg | _COA.svg) | 10,4 | 128.790 |  | Amerika Birleşik Devletleri |
| |||
| Neukölln |  | 44,9 | 273.174 | | Amerika Birleşik Devletleri |
|
| ||
| Reinickendorf |  | 89,3 | 229.193 |  | Fransa |
| |||
| Schöneberg |  | 12,2 | 136.900 | | Amerika Birleşik Devletleri |
| |||
| Spandau |  | 86,4 | 192.186 | | Birleşik Krallık |
|
| ||
| Steglitz |  | 32,0 | 166.207 | | Amerika Birleşik Devletleri |
| |||
| Tempelhof |  | 40,7 | 160.773 | | Amerika Birleşik Devletleri |
| |||
| Tiergarten |  | 13,4 | 71.834 | | Birleşik Krallık |
| |||
| Wedding |  | 15,4 | 135.011 | | Fransa |
| |||
| Wilmersdorf | _COA.svg) | 34,3 | 130.103 | | Birleşik Krallık |
| |||
| Zehlendorf |  | 70,6 | 83.123 | | Amerika Birleşik Devletleri |
|
Ulaşım ve transit seyahat
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı Berlinliler Batı Almanya'ya, Batılı devletlere ve Bağlantısızlar Hareketi'ne üye olan devletlere her zaman seyahat edebiliyorlardı. Sadece Sovyetler Birliği tarafından uygulanan Berlin ablukası döneminde diğer bölgelere seyahatler gerçekleştirilemiyordu. Bu seyahat edememe dönemi 24 Haziran 1948'den 12 Mayıs 1949'a kadar geçerliydi. Bunun nedeni hava köprüsünde uçuş kapasitesinin kısıtlı olmasıydı. Batı Berlin'e ve Batı Almanya'ya kara yollarından ve demir yolları trafiği ile seyahat etmek isteyenler her zaman Doğu Almanya'nın sınır kontrollerinden geçmesi zorundaydı, çünkü Batı Berlin Almanya Federal Cumhuriyeti'nin bir ekslavıydı ve Doğu Almanya ve Doğu Berlin sınırları ile çevriliydi.
Kara yolları trafiği
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı Berlin'den Doğu Almanya'ya ve Batı Almanya'ya kara yollarından ve demir yollarından seyahat etmek için geçerli Batı Almanya ve diğer Batılı Devletlerin pasaportu gerekliydi. Doğu Almanya'nın sınır kontrollerinden geçmek için, Batı Berlinliler sadece kimlik kartlarını göstermek zorundaydı ve böylece Doğu Almanya'ya giriş izini veriliyordu. Batı Berlin'den Danimarka'ya, Batı Almanya'ya veya İsveç'e gitmek için Doğu Almanya'da transit geçiş yolları vardı (Almanca: Transitstrecke). Bu transit yolları kullanmak için Doğu Alman sınır muhafızlarından 5 Batı Alman Markına transit vizesi alma zorunluluğu vardı. Batı Berlin'den Polonya'ya veya Çekoslovakya'ya da yolculuk yapmak isteyen bir kimse aynı ücreti ödemek zorundaydı.
Transit yolları Batı Berlin'i genelde diğer istikametlere bağlıyordu. Bu transit yolları çoğunlukla otoyollardan oluşuyordu ve "Transit" tabelaları ile işaretliydi. Transit yolcuların (Almanca: Transitreisende) transit yollarını terk etmesi kesinlikle yasaktı ve trafik kontrol noktaları bu kuralı ihlal edilmemesi için kontrol ediyordu.
Batı Berlin ve Batı Almanya arasında dört tane transit yolları vardı:
- Transit yollarından biri Batı Berlin'in Heerstaße'sinde ve 1951'e kadar Doğu Almanya'nın kontrol noktası Dallgow'te başlıyordu, sonraki seneler Doğu Alman kontrol noktası Staaken tarafına değiştirildi, bunun nedeni Kuzey Almanya'ya (aslen F 5 otoyolu ile) Doğu Alman kontrol noktası Horst (bugünlerde Nostorf'un bir parçası) ve Batı Almanya'nın Lauenburg/Elbe kentine ulaşımı sağlamak içindi. 20 Kasım 1982'de Horst ve Lauenburg/Elbe sınır kapısı yerine Zarrentin (Doğu)/Gudow (Batı) sınır kapıları faaliyete geçti. 1 Ocak 1988 tarihinde yeni Stolpe kontrol noktası açıldı Batı Berlin'e bu güzergahta. Bu kontrol noktası bugün Hohen Neuendorf (Doğu)/Berlin-Heiligensee'de (Batı) bulunuyordu.
- Diğer transit yolundan biri Batı Almanya'nın kuzeybatısını ve batısını ile Berlin'le birleştiriyordu. Bu transit yolun güzergâhı bugünkü A 2 otoyoluydu ve Alman İç sınırını Marienborn (Doğu) ve Helmstedt'te (Batı) kesiyordu. Sınır kontrol noktası aynı zamanda Checkpoint Alpha olarak adlandırılıyordu.
- Transit yolun üçüncüsü bugünkü A 9 ve A 4 otoyolları güzergâhı üzerinden geçiyordu ve Batı Berlin'i Batı Almanya'nın güneybatısı ile birleştiriyordu 8Wartha (Doğu)/Herleshausen'deki sınır kapısında.
- Dördüncü transit yolu (bugünkü A 9) Güney Almanya'ya gidiyordu Juchhöh (D)/Töpen (B) ve sonraki seneler Hirschberg (Saale) (D)/,Rudolphstein (B) sınır kontrol noktalarından Batı Almanya'ya giriş sağlanabiliyordu.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Berlin 1969 - In the forgotten midpoint of the Cold War7 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Berlin Exclaves29 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- History of the Western Allies in Berlin1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
