Baykar Bayraktar Kızılelma
| Baykar Bayraktar Kızılelma | |
|---|---|
_-_1.jpg) Bayraktar Kızılelma prototipi TCG Anadolu'nun uçuş güvertesinde | |
| Türü | Silahlı İnsansız Hava Aracı |
| Ulusal köken |  Türkiye |
| Üretici | Baykar Teknoloji |
| Tasarımcı | Baykar Teknoloji AR-GE |
| İlk uçuş | 14 Aralık 2022 |
| Hizmete giriş | 2024 (tahminî)[1] |
| Durumu | Test aşamasında |
| Gelişimi | Tcg anadolu üzerinden iniş-kalkış 2025 (planlanan)[2] |
Baykar Bayraktar Kızılelma, Türkiye merkezli insansız hava aracı üreticisi Baykar Teknoloji tarafından tasarım ve geliştirme çalışmaları devam eden, turbofan motorlu, radarlardan gizlenebilme ve havadan havaya füze atabilme kabiliyetine sahip insansız savaş uçağıdır.
Gelişim
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayraktar MİUS için ilk kavramsal çalışmalar 2013 yılında başlamıştır.[3] Proje ile ilgili en önemli gelişme ise 20 Temmuz 2021 tarihinde yaşanmıştır. Bu tarihte Bayraktar MİUS'a ait ilk kavramsal tasarım görselleri ve uçağın özelliklerine dair orijinal bilgiler kamuoyu ile paylaşılmıştır.[4]
Motorların seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]11 Kasım 2021 tarihinde SahaExpo etkinliğinde Baykar ile Ukraynalı İvçenko-Progress arasında AI-322F turbofan Motor Tedarik Anlaşması ve AI-25TLT Turbofan Motor Entegrasyon Sözleşmesi imzalanmıştır.[5][6] Kızılelma'nın farklı turbofan motorlar kullanan varyantlarının geliştirilmesi planlanmaktadır.[7] İlk prototipler ses altı (sübsonik) hızda gidecekken sonraki prototiplerin ses hızının üstüne (süpersonik) çıkması bekleniyor.[8][9]
Proje isminin açıklanması
[değiştir | kaynağı değiştir]Projenin kod adı başlangıçta MİUS (Muharip İnsansız Uçak Sistemi) olmuş; resmî adı Kızılelma ise, 12 Mart 2022 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştır.[10]
Prototip üretimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Proje isminin açıklandığı gün Selçuk Bayraktar, ilk Kızılelma prototipinin üretim hattına girdiğini belirtti. Uçuşa hazır olan prototip ise Teknofest 2022 kapsamında ilk kez Samsun'da halka açık şekilde sergilendi.[11]
Gelişim kronolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 19 Eylül 2022 tarihinde ilk motor entegrasyon testi başarıyla yapıldı.[12]
- 20 Kasım 2022 tarihinde ise otomatik taksi ve hızlı koşu testleri gerçekleştirildi.[13][14]
- 3 Aralık 2022 tarihinde teker kesme testinde uçak yerden hafifçe yükselerek kritik bir eşik aşıldı.[15][16]
- 14 Aralık 2022 tarihinde Kızılelma ilk uçuşunu yaptı.[17]
- 23 Ocak 2023'te Bayraktar Kızılelma, sistem tanımlama uçuşunu başarıyla tamamladı.[18]
- 30 Mart 2023 tarihinde Bayraktar Kızılelma, orta irtifa sistem tanımlama uçuşunu başarıyla tamamladı.[19]
- 15 Nisan 2023'te Bayraktar Kızılelma dördüncü sistem tanımlama testini başarıyla gerçekleştirdi.[20]
- 18 Nisan 2023 tarihinde Bayraktar Kızılelma beşinci sistem tanımlama testinde ilk defa iniş takımlarını topladı. Uçağa bu testte hızlı manevralar yaptırıldı. Test başarılı oldu.[21]
- 19 Nisan 2023'te Kızılelma, 6. ve 7. uçuş testlerini gerçekleştirdi. Testlerde seri iniş-kalkış ve yüksek süratli manevralar denendi.[22]
- 20 Nisan 2023 tarihinde Bayraktar Kızılelma 8. test uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Test uçuşunda Kızılelma'ya pist üzerinde alçak irtifada 630 km/sa süratle test manevraları yaptırıldı.[23]
- 25 Nisan 2023'te 9. ve 10. test uçuşları yapıldı. Bu uçuşlarda Kızılelma ve Bayraktar Akıncı birlikte otonom olarak kol uçuşu gerçekleştirdi.[24] Böylelikle dünyada ilk kez bir taarruzi İHA ile insansız savaş uçağı otonom olarak kol uçuşu gerçekleştirmiş oldu.[25]
- 27 Nisan-1 Mayıs 2023 tarihleri arasında Kızılelma; İstanbul'da yapılan Teknofest Havacılık Fuarı'nda yüksek süratte gösteri uçuşları, Bayraktar Akıncı ve SOLOTÜRK'e ait bir gösteri F-16'sı ile otonom kol uçuşları gerçekleştirdi.
Tasarım
[değiştir | kaynağı değiştir]_-_2.jpg)
Baykar'ın Teknoloji Müdürü Selçuk Bayraktar, 4 Ağustos 2021 günü Gebze Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Kulübü'nün düzenlediği Havacılık ve Uzay Zirvesi 2 etkinliğinde, Bayraktar Kızılelma MİUS hakkında konuştu ve tasarım konusunda bilgiler verdi.[26]
Gövde
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayraktar Kızılelma'nın gövdesi, stealth teknolojisine uygun olarak tasarlanmaktadır. Böylece uçağın düşük radar izine sahip olması planlanmaktadır. Dikey kuyruklar ve önde bulunan yatay kontrol yüzeyleri (kanart) sayesinde Kızılelma'nın yüksek manevra kabiliyetine kavuşması hedeflenmektedir.
Gemi üzerine inme kabiliyeti
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızılelma, kısa pistli uçak gemileri ve LHD gemilerinden iniş kalkış yapabileceği için gövdenin su korozyonuna dayanıklı şekilde üretilmesi beklenmektedir. Gemi üzerine iniş-kalkışların katapulta gerek olmaksızın yapılabilmesi için kanat yapısı özel olarak tasarlanmaktadır.
Varyantlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Baykar Teknoloji, Samsun'da gerçekleşen Teknofest 2022 kapsamında farklı özelliklere sahip Kızılelma varyantlarının çıkacağını açıkladı. Buna göre operasyona hazır hale gelecek olan ilk sürüm olan Kızılelma-A, İvçenko-Progress AI-25TLT Turbofan motorlarını kullanıp ses hızının altında seyahat edecekken; AI-322F motorunu kullanan Kızılelma-B varyantı ses üstü hızlarda uçacaktır.[7] Kızılelma-C'nin ise 2 adet AI-322F artyakıcılı motor kullanması beklenmektedir.[27]
Genel özellikler (Kızılelma-A)
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynaklar:Baykar Teknoloji[28]
Teknik özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mürettebat: Yok
- Uzunluk: 14,7 metre (48 ft)
- Yükseklik: 3,3 metre (11 ft)
- Kanat açıklığı: 10 metre (33 ft)
- Kanat alanı: Bilinmiyor
- Azami kalkış ağırlığı: 6.000 kilogram (13.000 lb)
- Faydalı yük kapasitesi: 1.500 kilogram (3.300 lb)
- Güç kaynağı: 1 × İvçenko-Progress AI-25TLT, artyakıcısız turbofan motor, TEİ TF6000 6000 lb turbofan motor
- Artyakıcı olmadan itki gücü: 1 × 1.720 kilogram-kuvvet (16,9 kN; 3.800 lbf)
Performans
[değiştir | kaynağı değiştir]- Seyir hızı: 0.6 Mach - 735 km/s
- Maksimum hız: 0.9 Mach - 1.100 kilometre/saat (590 kn)
- Muharebe yarıçapı: 500 deniz mili (930 km)
- Operasyonel irtifa: 35.000 fit (11.000 m)
- Maksimum irtifa: 45.000 fit (14.000 m)
- Havada kalış süresi: 5 saat
- G Limiti: Bilinmiyor
Aviyonikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- AESA Radar
- Görüş Hattı ve Görüş Hattı Ötesi Haberleşme
Silah sistemleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Silah istasyonları: Kızılelma, gövde içinde mühimmat taşıma kabiliyetine sahip olacaktır. Her kanat altında en az 3 mühimmat istasyonu olacağı da tahmin edilmektedir.
- Füzeler
- Havadan havaya füze
- Havadan karaya füze
- Cirit
- TÜBİTAK-SAGE Bozok
- SOM
- Çakır
- Kemankeş
- Bombalar :
- Teber-81 (Mark 81 bombası, ROKETSAN Lazer Güdüm Kiti ile birlikte)
- HGK-82 (Mark 82 bombası, TÜBİTAK-SAGE Hassas Güdüm Kiti ile birlikte)
- KGK-82 (Mark 82 bombası, TÜBİTAK-SAGE Kanat Destekli Güdüm Kiti ile birlikte)
- Teber-82 (Mark 82 bombası, ROKETSAN Lazer Güdüm Kiti ile birlikte)
- HGK-83 (Mark 83 bombası, TÜBİTAK-SAGE Hassas Güdüm Kiti ile birlikte)
- KGK-83 (Mark 83 bombası, TÜBİTAK-SAGE Kanatlı Güdüm Kiti ile birlikte)
- HGK-84 (TÜBİTAK-SAGE Hassas Güdüm Kiti ile birlikte Mark 84 bombası)
- LHGK-84 (Mark 84 bombası w/ TÜBİTAK-SAGE Lazere Duyarlı Güdüm Kiti)
- TÜBİTAK-SAGE TOGAN Dört adet 81 mm havan topu rafı (GPS/INS veya güdümsüz)
- TÜBİTAK-SAGE KUZGUN-SS Planör bombası
- Aselsan Minyatür Bomba (MB)
- SARB-83 Bunker patlatıcı
- NEB-84 Bunker kırıcı
- TÜBİTAK-SAGE BOZOK (Akıllı Mikro Mühimmat)
- MAM-C
- MAM-L
- MAM-T
- Füzeler
Savaşan İHA tartışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsansız uçak sistemleri bütün dünyada aktüel bir hava doktrini tartışmasıdır. 2020 yılının Şubat ayında Florida'da ABD Hava Kuvvetleri bu konuyu merkeze alan bir konferans düzenlemiş; havacılık, yapay zeka, otomasyon alanında çalışan uzmanları da konferansa konuşmacı olarak davet etmiştir. Bu konferansta konuşan Elon Musk, F-35 ve benzeri 5. nesil insanlı savaş uçaklarının gelecekte İHA'lara karşı hiçbir şansı olmayacağını ve geleceğin insansız hava araçlarından ibaret olduğunu belirtmiştir.[29] 2040 yılına ulaşmadan ABD'nin vurucu hava filolarının en az %50'sinin İHA'lardan oluşması beklenmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye tarafından üretilen diğer insansız hava araçları
- Baykar Bayraktar TB2
- Baykar Bayraktar Akıncı
- Baykar Bayraktar TB3
- Baykar Bayraktar DİHA
- TUSAŞ Anka
- TUSAŞ Aksungur
- TUSAŞ Anka-3
- Vestel Karayel
Karşılaştırılabilir hava araçları
- AVIC Kara Kılıç
- Boeing MQ-28 Hayalet Yarasa
- Kratos XQ-58 Valkyrie
- HAL Combat Air Teaming System
- Boeing MQ-25 Stingray
- TUSAŞ Anka-3
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "KIZILELMA'nın Üretim Tarihine Revize". savunmasanayist.com. SavunmaSanayiST. 27 Kasım 2022. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Selçuk Bayraktar, dünyanın ilk SİHA gemisi TCG Anadolu'yu ziyaret etti". www.aa.com.tr. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2023.
- ^ "Baykar MİUS | Muharip İnsansız Uçak Sistemi - Sanal Savunma". www.sanalsavunma.com. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
- ^ "Baykar Savunma 'bayram hediyesi'ni açıkladı". veryansintv.com. 20 Temmuz 2021. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
- ^ Yıldırım, Göksel (11 Kasım 2021). "Baykar'ın insansız savaş uçağına Ukrayna motoru güç verecek". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021.
- ^ Kurunç, Kamer (11 Kasım 2021). "MİUS'un Motorları İçin Ukrayna İle Yeni Anlaşma". savunmasanayist.com. Savunma Sanayi ST. 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021.
- ^ a b "MİUS-A ve MİUS-B iki farklı motor ile üretilecek". www.sanalsavunma.com. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
- ^ "Baykar, Muharip İnsansız Uçak Sistemi projesinin ilk görsellerini paylaştı". Anadolu Ajansı. 20 Temmuz 2021. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021.
- ^ Altuncu, Özgür. "Bayraktar, Muharip İnsansız Uçak Sistemi'ni duyurdu: İlk uçuş 2023'te". hurriyet.com.tr. Hürriyet (gazete). 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.
- ^ Baykar [@BaykarTech] (12 Mart 2022). "İnsansız savaş uçağı projemizin adı Bayraktar #KIZILELMA oldu" (X gönderisi). Selcuk tarafından yeniden gönderildi. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2022 – X vasıtasıyla.
- ^ Yıldırım, Göksel (30 Ağustos 2022). "İlk uçuşuna hazırlanan Bayraktar Kızılelma, TEKNOFEST KARADENİZ'de vitrine çıktı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ Işık, Yusuf Emir (17 Eylül 2022). "Bayraktar KIZILELMA ilk motor entegrasyon testini başarıyla tamamladı". defenceturk.net. DefenceTurk. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ Işık, Yusuf Emir (20 Kasım 2022). "Bayraktar KIZILELMA'nın ilk taksi testi başarıyla gerçekleştirildi!". defenceturk.net. DefenceTurk. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.
- ^ Garip, Ergin (20 Kasım 2022). "Bayraktar Kızılelma'nın ilk Otomatik Taksi ve Koşu Testi başarıyla tamamlandı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.
- ^ Selçuk Bayraktar [@Selcuk] (3 Aralık 2022). "Bayraktar #KIZILELMA teker kesme testinde ayaklarını yerden kesti. Az kaldı inşallah…" (X gönderisi). BaykarTech tarafından yeniden gönderildi. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022 – X vasıtasıyla.
- ^ "KIZILEMA ayaklarını yerden kesti". trthaber.com. TRT Haber. 3 Aralık 2022. Erişim tarihi: 3 Aralık 2022.
- ^ @Selcuk (14 Aralık 2022). "İlk uçuş. First flight" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "KIZILELMA Hız Kesmiyor! Sistem Tanımlama Testi için 2. Uçuşu Gerçekleştirdi!". defenceturk.net. DefenceTurk. 23 Ocak 2023. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023.
- ^ "Bayraktar KIZILELMA orta irtifa sistem tanımlama testini başarıyla tamamladı". trthaber.com. TRT Haber. 30 Mart 2023. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2023.
- ^ "Bayraktar Kızılelma 4'üncü uçuşunda sistem tanımlama testini başarıyla tamamladı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 15 Nisan 2023. 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2023.
- ^ "KIZILELMA 5. sistem tanımlama testini de başarıyla geçti". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 18 Nisan 2023. 19 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2023.
- ^ "KIZILELMA 6. ve 7. uçuş denemelerini gerçekleştirdi". iha.com.tr. İhlas Haber Ajansı. 19 Nisan 2023. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Bayraktar KIZILELMA, 8. uçuş testini başarıyla tamamladı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 20 Nisan 2023. 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2023.
- ^ "Bayraktar KIZILELMA ve Akıncı kol uçuşu gerçekleştirdi". trthaber.com. TRT Haber. 25 Nisan 2023. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ @Selcuk (24 Nisan 2023). "Dünya havacılık tarihinde bir ilk; Bir Taarruzi İHA ve bir İnsansız Savaş Uçağı yakın kol uçuşunda otonom bir şekilde uçtu" (X gönderisi) – X vasıtasıyla.
- ^ "Selçuk Bayraktar'dan MİUS ve Bayraktar TB3 Sunumu". Anadolu Ajansı. 4 Ağustos 2021. 4 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2021.
- ^ "BAYRAKTAR KIZILELMA MİUS İlk Kez Mühimmatlarıyla Sergilendi". savunmasanayist.com. Savunma Sanayi ST. 30 Ağustos 2022. 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022.
- ^ "Bayraktar Kızılelma (MİUS)". baykartech.com. Baykar. 12 Mart 2022. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2022.
- ^ "İnsansız Savaş Uçakları ve MİUS projesi". İnsansız Savaş Uçakları ve MİUS projesi. Jeostrateji.com. 22 Temmuz 2021. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.