Bdelloidea
| Bdelloidea | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bdelloidea'nın çeşitliliğini gösteren elektron mikrografı | ||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||
|
Bdelloidea (/dɨˈlɔɪdiə/), tatlı suda ve nemli toprakta bulunan bir tekerlekli hayvan sınıfıdır. Tür olarak; içeri çekilebilir kafalarının üzerinde ikiye ayrılmış halde, gelişmiş taçlar bulunmaktadır. Yüzerek veya sürünerek hareket ederler.
Bdelloidea (Yunanca βδέλλα, bdella, "sülük") tüm dünyada tatlı su habitatlarında bulunan rotifer'in bir sınıf'ıdır. 450'den fazla tanımlanmış tür bdelloid rotifer (veya 'bdelloid') vardır,[1] esas olarak morfoloji temelinde birbirinden ayrılırlar.[2] Bdelloidleri ilgili rotifer gruplarından ayıran temel özellikleri, yalnızca partenogenetik üreme ve herhangi bir yaşam evresinde kuruma kaynaklı uyku hali (anhidrobiyoz) durumuna girerek kuru, zorlu ortamlarda herhangi bir aşamada hayatta kalma yeteneğidir.[3] Fosil kanıtlarıyla 25 milyon yıl öncesine uzanan benzersiz aseksüel geçmişleri nedeniyle genellikle "antik aseksüeller" olarak anılırlar.[4] Bdelloid rotiferler, tipik olarak 150 ila 700 µm uzunluğunda mikroskobik organizmalardır.[3] Çoğu çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür ancak özellikle parlak ışıkta az büyütmeli bir el merceği aracılığıyla bile küçük beyaz noktalar olarak görünürler. Haziran 2021'de biyologlar, Sibirya permafrost'ta 24,000 yıl donduktan sonra bdelloid rotiferlerin eski hallerine geldiklerini bildirdiler.[5]
Sınıflandırma ve tanımlama
[değiştir | kaynağı değiştir]Bdelloidea, filum Rotifera'nın bir sınıf'ıdır ve üç takımdan oluşur: Philodinavida, Philodinida ve Adinetida.[6] Bu takımlar dört familya ve yaklaşık 450 tür olarak ayrılmıştır.[7] Bu organizmalar eşeysiz olduklarından, tür'ün verimli döller oluşturabilen bir organizma grubu olarak genel tanımı uygulanamaz, bu nedenle bu organizmalardaki tür kavramı moleküler ve morfolojik verilerin karışımına dayanır. DNA çalışmaları, çeşitliliğin orijinal morfolojik sınıflandırmaların önerdiğinden çok daha büyük olduğunu göstermektedir.[8][9] Bdelloidler, sınıflandırma için önemli olan birçok özelliğin beslenme ve emekleme ile ilgili olması nedeniyle, ancak canlıyken gözle tanımlanabilirler; ancak ölü bireylerde bdelloidlerin genetik olarak tanımlanması mümkündür. Bir kez korunduğunda, bireyler analizi kısıtlayan "bloblara" dönüşürler.[10] Şu anda, ikisi tarihli olarak kabul edilen üç morfolojik tanımlama metodolojisi vardır: Bartoš (1951)[11] ve Donner (1965).[7] Üçüncü yöntem, 1995 yılında Shiel tarafından geliştirilen bir teşhis anahtarıdır.[10]
Morfoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bdelloidlerin vücudunun üç ana bölgesi vardır: baş, gövde ve ayak. Bitişikteki resim, ilgili türlere bağlı olarak aynı şekilde adlandırılsalar da vücut bölümlerinin nasıl çok farklı olabileceğini göstermek için her bir alanı göstermektedir. Bdelloidler tipik olarak, geri çekilebilir bir kafa üzerinde iki parçaya bölünmüş, iyi gelişmiş bir koronaya sahiptir.
Bdelloidlerin bazı tanımlanabilir özellikleri şunları içerir:
- İyi gelişmiş ayak bezleri[10]
- Uzun yemek borusu ile ağız açıklığı[10]
- Güçlü dişler (diş indeksi ile etiketlenmiş)[10]
- Birçok kirpikler[10]
- Türe özel üst dudak şekli[10]
- Takıma özel hale tipi[3]
- Philodinida iki siliyer diskten oluşur.
- Adinetida ventral siliyer alandan oluşur
- Philodinavida'nın küçük bir halesi vardır
Bdelloid sindirim ve üreme sistemleri vücutlarının gövde bölümlerinde bulunabilir ve mide organlar içinde en görünür olanıdır. Bazı jener, (Habrotrocha, Otostephanos ve Scepanotrocha)'da, bdelloid aslında midede dışkı olarak salınacak olan farklı küresel topakların görünümü ile tanımlanabilir. Bu peletler ayırt edici bir özelliktir, çünkü diğer tüm cinsler gevşek malzeme olarak dışkı salar.[3]
Çoğu bdelloid, yemek yerken ayağını geri çeker, ancak ayağı olmayan dört cins vardır: Adineta, Bradyscela, Henoceros ve Philodinavus. Bu, yalnızca nasıl beslendiklerini değil, aynı zamanda nasıl süründüklerini de etkiler; örneğin Adineta ve Bradyscela kayarken diğer cins döngüler.[3]
_-_Rotifera.jpg)
 | Hayvanlar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Introduction to rotifers 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rotifer World Catalog, by Jersabek C.D. & Leitner M.F. 25 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Weird Sisters 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bdelloids: No sex for over 40 million years 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- An Evolutionary Scandal, from Harvard Magazine
- Who Needs Sex (or Males) Anyway? 11 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tiny Creature Comes Back To Life After 24,000 Years In Siberian Deep Freeze 28 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Donner, Josef (1965). "Ordnung Bdelloidea (Rotatoria, Rädertiere)". Bestimmungsbücher zur Bodenfauna Europas, volume 6. Berlin: Akademie Verlag. OCLC 6733231. and Segers, Hendrik (2007). "Annotated checklist of the rotifers (Phylum Rotifera), with notes on nomenclature, taxonomy and distribution". Zootaxa. 1590: 3-104. Abstract 18 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Segers, Hendrick (2007). Annotated checklist of the rotifers (Phylum Rotifera), with notes on nomenclature, taxonomy and distribution (PDF). Auckland: Magnolia Press. ISBN 978-1-86977-129-4. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b c d e Ricci, Claudia (2000). "Key to the identification of the genera of bdelloid rotifers". Hydrobiologia. 418: 73-80. doi:10.1023/A:1003840216827.
- ^ Poinar Jr., G. O.; Ricci, Claudia (1992). "Bdelloid rotifers in Dominican amber: Evidence for parthenogenetic continuity". Experientia. 48 (4): 408-410. doi:10.1007/BF01923444.
- ^ Renault, Marion (7 Haziran 2021). "This Tiny Creature Survived 24,000 Years Frozen in Siberian Permafrost - The microscopic animals were frozen when woolly mammoths still roamed the planet, but were restored as though no time had passed". the New York Times. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2021.
- ^ Melone, Giulio; Ricci, Claudia (1995). "Rotatory apparatus in Bdelloids". Hydrobiologia. 313 (1): 91-98. doi:10.1007/BF00025935.
- ^ a b Donner, Josef (1965). Ordnung Bdelloidea. Akademie-Verlag. s. 297. ISBN 9789031908851.
- ^ Kaya, Murat; Herniou, Elisabeth A.; Barraclough, Timothy G.; Fontaneto, Diego (2009). "Inconsistent estimates of diversity between traditional and DNA taxonomy in bdelloid rotifers". Organisms Diversity & Evolution. 9 (1): 3-12. doi:10.1016/j.ode.2008.10.002.
- ^ Fontaneto, Diego; Kaya, Murat; Herniou, Elisabeth A.; Barraclough, Timothy G. (2009). "Extreme levels of hidden diversity in microscopic animals (Rotifera) revealed by DNA taxonomy". Molecular Phylogenetics and Evolution. 53 (1): 182-189. doi:10.1016/j.ympev.2009.04.011. PMID 19398026.
- ^ a b c d e f g Shiel, Russell J. (1995). A guide to identification of rotifers, cladocerans and copepods from Australian inland waters. Australia: Co-operative Research Centre for Freshwater Ecology. ISBN 978-0-646-22410-7.
- ^ Bartoš, Emanuel (1951). "The Czechoslovak Rotatoria of the order Bdelloidea". Mémoiresde la Société Zoologique Tchécoslovaque de Prague. 15: 241-500.
- İngilizce Vikipedi maddesi 09.11.2011 tarihinde erişilmiştir.