CRP

C-reaktif protein, sıkça kullanılan kısaltması ile CRP, iltihabi reaksiyonlar sırasında kanda miktarı artan ve karaciğer ile yağ hücreleri tarafından üretilen akut faz reaktanları adı verilen proteinlerden biridir.^[1]

Kanda CRP seviyesi pek çok durumda yükselebildiğinden, tek hastalığa özgül bir laboratuvar bulgusu değildir ve tanı koyma amaçlı kullanılmaz. Bu tahlilin sonuçları klinik şüpheleri destekleyici olarak veya tanısı konulmuş çeşitli hastalıkların seyrini takipte kullanılır.

Çok basitleştirirsek, yüksek CRP seviyelerinin vücutta akut iltihabi bir reaksiyon veya bir enfeksiyon olduğuna, CRP seviyelerinin azalmasının da iltihabi reaksiyonun veya enfeksiyonun azalmaya başladığına işaret ettiğini söylemek mümkündür.

CRP seviyesi aşağıda bazıları listelenen pek çok durumda yükselebilir.

• Bağ dokusu hastalıkları
• Kanser
• Enfeksiyon
• İltihabi bağırsak hastalıkları
• Lupus
• Romatoid artrit
• Psoriatik artrit
• Tüberküloz

CRP özellikle romatoid artrit gibi bağ dokusu hastalıklarında hastalığın alevlenmelerinin takibi açısından oldukça faydalıdır. Fakat sistemin lupus eritematozus gibi hastalıkların alevlenmesinde CRP yükselmez. SLE de CRP yüksekliği varsa serozit veya enfeksiyon düşünülmelidir.

Ortalama sağlıklı bir kişide CRP seviyesinin 4.9 mg/L'nin altında olması beklenir. Normal değerler deneyin yapıldığı laboratuvardan laboratuvara farklılık gösterebilir.

Akut iltihabi reaksiyonların bir göstergesi de eritrosit sedimentasyon hızıdır. Eritrosit sedimentasyon hızı çoğunlukla sedimentasyon veya ESR diye kısaltılarak kullanılır ve genellikle 3 değerle raporlanır (30 dakika, 1 saat, 2 saat gibi).

CRP sedimentasyona göre daha erken pozitifleşir ve daha çabuk kaybolur. Tedavi başarılı olduysa CRP'nin erken dönemde negatifleşir ancak sedimentasyon hızının normale dönmesi biraz daha zaman alacağından doktorlar çoğu zaman CRP ile birlikte sedimentasyon değerini de görmek ister.

Özel metotlarla ölçülen bir CRP türevi de yüksek hassasiyete sahip (high sensitivity- ya da hs-CRP) C-reaktif proteindir.

hs-CRP genellikle koroner arter hastalığı olan veya koroner arter hastalığından şüphelenilen kişilerde ölçülür ve yüksek hs-CRP klasik risk faktörlerine ek bir risk faktörü olarak hastanın kalp hastalığı riski açısından sınıflandırılmasına yardım eder.^[2]

Amerikan Kalp Derneği‘nin önerileri doğrultusunda hastaları hs-CRP seviyelerine göre koroner arter hastalığı riski açısından aşağıdaki şekilde derecelendirmek mümkündür.