Cemil Topuzlu
Cemil Topuzlu | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 18 Mart 1866 Salacak, Üsküdar |
| Ölüm | 25 Ocak 1958 |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Meslek | Hekim ve yönetici |
| Tanınma nedeni | Eski İstanbul belediye başkanı |
Cemil Topuzlu (18 Mart 1866 - 25 Ocak 1958), Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu hekim, yönetici ve İstanbul eski Belediye Başkanı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Üsküdar, Salacak Mahallesi'nde dünyaya gelmiştir. Babası İskeçeli, Topuzlu oğullarından Yusuf Ziya Paşa'dır. Annesi Siruzi-zade Kazasker Hacı Tahir Efendi'nin kızıdır ve genç yaşta veremden ölmüştür.
Üsküdar'da Paşakapısı Askeri Rüştiyesi'nde, bir süre Mekteb-i Sultani'de ve sonrasında babasının Şam'a memuriyeti nedeniyle Şam Askeri Rüştiyesi'nde okumuş, 1880 yılında mezun olmuştur. 1881'de Kuleli'deki Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye İdadisi'ni, 1886'da ise Gülhane'deki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi (Mekteb-i Tıbbıye-i Askeriye) bitirdi ve yirmi yaşında yüzbaşı rütbesiyle doktorluk diploması aldı. Diploma numarası 1101'dir. 15 Eylül 1887'de cerrahi uzmanlığı için Fransa'ya (Paris) gönderildi. Üç yıl Paris'te St. Louis Hastanesi'nde asistan olarak çalıştı. 1890'da İstanbul'a döndü ve Haydarpaşa Askeri Hastanesi'nin Hariciye bölümü şefliğine atandı. Ertesi yıl Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de müderris yardımcısı olarak ders vermeye başladı. Gene 1891 yılında Şeyhülislam Cemaleddin Efendi’nin kızı Ayşe Aliye ile evlendi.[1] 1894'te de müderris oldu. Zeynep Kamil Hastanesi'ni yeniden düzenledi ve ilk özel hastane olarak hizmete açtı. Şişli Etfal Hastanesi'nde çalıştı, II. Abdülhamid'in saray cerrahlığını yaptı. 1905'te II. Abdülhamid tarafından rütbesi müşirliğe yükseltildi. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanından sonra 1909’da çıkarılan Tasfiye-i Rüteb kanunuyla rütbesi miralaylığa indirilince askerlikten ayrıldı.
Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane ile Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'nin birleştirilerek 1909-10'da Tıp Fakültesi adı altında öğretime geçmesini sağladı; kendisi de bu fakültenin başına getirildi. Rumeli yakasına taşınmasına karşı çıkarak görevinden ayrıldı. 1912'de İstanbul şehremini (belediye başkanı) seçildi. I. Dünya Savaşı yıllarını Cenevre'de geçirdi. İstanbul'a döndükten sonra Mayıs 1919'da ikinci kez İstanbul şehremini seçildi. 20 Mayıs 1919 'da kurulan İngiliz Muhipleri cemiyetinin önde gelen üyeleri arasında yer aldı.[2] Ertesi yıl görevinden ayrıldıktan sonra bir süre Damat Ferid Paşa kabinesinde Nafia Nazırı oldu. Daha sonra hakkında kovuşturma açılacağını öğrenince Fransa'ya gitti. 1924'te Türkiye'ye döndükten sonra resmî görev almadı ve yalnız mesleğiyle ilgili çalışmalar yaptı.
Vefat ettiği yıl olan 1958'de adı Harbiye Açıkhava Tiyatrosu'na verildi.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Seririyat-ı Cerrahiye (1895); Cerrahî Poliklinik
- Sutures de plaies arterielles (1897); Atardamar Yaralarında Dikiş
- Memoires et observations medicales (1905); Anılar ve Tıbbî Gözlemler
- 32 Sene Evvelki, Bugünkü, Yarınki İstanbul (1944)
- 80 Yıllık Hatıralarım (1951)
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
11 Ocak 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Operatör Cemil Paşa -
Cemil Topuzlu'nun Zincirlikuyu Mezarlığı'nda yer alan mezarı -
Fenerbahçe, Kadıköy'de adının verildiği caddeye ait bir tabela
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Şeyhülislam Torunu Türkan Saylan". 27 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010.
- ^ Temuçin Faik Ertan. Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi. Siyasal Kitabevi. s. 84.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Tevfik Bey | İstanbul Şehremini 18 Ağustos 1912 - 7 Kasım 1914 | Sonra gelen: İsmet Bey |
| Önce gelen: Sezai Bey | İstanbul Şehremini 28 Ağustos 1918 - 15 Aralık 1918 | Sonra gelen: Yusuf Ziya Bey |
| Önce gelen: Yusuf Ziya Bey | İstanbul Şehremini 5 Mayıs 1919 - 28 Şubat 1920 | Sonra gelen: Hayreddin Nedim Bey |
