Ekonomi tarihi
Ekonomi tarihi veya iktisat tarihi, geçmişte yaşanan ekonomik olguların nasıl geliştiği konusunda çalışan bilim dalı. Ekonomi tarihinin analizi; tarihsel durumlara ekonomik teorilerin uygulanması, tarihsel yöntemler ve istatistiksel yöntemlerin bir kombinasyonu kullanılarak ele alınır. Bu başlık, sosyal tarihin örtüşen bazı alanları (demografik tarih gibi) ve işletme tarihi konularını içerir. Ekonomi tarihinin kantitatif incelenmesine, cliometri de denmektedir.
Ekonomi ve ekonomi tarihi arasındaki ilişki
[değiştir | kaynağı değiştir]Yale Üniversitesi'nden ekonomist Irving Fisher'ın, ekonomi ve ekonomi tarihi arasındaki ilişki 1933 tarihli "Debt-Deflation Theory of Great Depressions"[1] çalışmasında ele alınmış ve bu çalışmasında 1873 yılındaki ekonomik panik ele alınıp deflasyon ve diğer durumların, ekonomik buhranlardan nasıl etkileneceğini çalışmıştır. Amerikalı ekonomi tarihçisi Charles P. Kindleberger 1990 tarihli Historical Economics: Art or Science?.[2] adlı kitabında geçmişteki ekonomik olayların nasıl ele alınması gerektiği konusunu ele almıştır.
Tarihsel ekonomi yaklaşımlarından biri de cliometri'dir. Bu terimin anlamı, ekonomi tarihinin incelenmesinde ekonomik teori ve ekonometri tekniklerinin sistematik kullanımıdır. Terim ilk kez 1960'ta Jonathan R.T. Hughes ve Stanley Reiter tarafından kullanılmış ve Yunan mitolojisindeki ilham perilerinden biri Clio'dan esinlenilmiştir. Cliometristler kendi yaklaşımlarının gereklilik arz ettiğini, çünkü sağlam ekonomi teorilerini formulayonunda tarihsel olayların incelenmesinin hayati olduğunu savunurlar. Cliometri, karşıolgusal tarihin (counterfactual history) bir tipidir.
Nobel Ödülü kazanan ekonomi tarihçileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Milton Friedman, 1976 yılında "tüketim analizi, para tarihi ve teorisi alanlarındaki başarısı için ve istikrar politikasının karmaşıklığını gösterdiği için"[3] Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmüştür. Robert Fogel ve Douglass North 1993 yılındaki Nobel Ödülü'nü "ekonomik ve kurumsal değişmeleri açıklamak için ekonomik teori ve kantitatif yöntemler uygulayarak ekonomi tarihi konusundaki araştırmaları yeniledikleri için"[4] kazanmıştır. Akademik kariyerine Londra Ekonomi Okulu okulunda ekonomi tarihi konusunda okutmanlık yaparak başlayan Merton Miller, 1990 yılında Harry Markowitz ve William Sharpe ile birlikte Nobel Ödülü kazanmıştır.
Bazı ekonomi tarihçileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Robert Fogel
- Eli Heckscher
- Eric Hobsbawm
- Paul Krugman
- Douglass North
- Karl Polanyi
- Merton Miller
- Ömer Lütfi Barkan
- Şevket Pamuk
- Carlo Maria Cipolla
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Debt-Deflation Theory of Great Depressions. Econometrica, Vol.1, No.4: 337-338. Tam metin 15 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Charles P. Kindleberger (1990), Historical Economics: Art or Science?, University of California Press, Berkeley". 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2009.
- ^ Nobel Ekonomi Ödülü 1976. Nobel Foundation. Nobelprize.org/Nobel Ekonomi Ödülü 1976 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 15.03.2009 (İngilizce)
- ^ Nobel Ekonomi Ödülü 1993. Nobel Foundation. Nobelprize.org/Nobel Ekonomi Ödülü 1993 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 15.03.2009 (İngilizce)
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Rondo Cameron and Larry Neal (2003, 4th ed.) A Concise Economic History of the World: From Paleolithic Times to the Present, 480 pp., Oxford. Description 21 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and Table of Contents, 25 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- N.F.R. Crafts (1987). "economic history," The New Palgrave: A Dictionary of Economics, v. 2, pp. 37–42.
- Milton Friedman and Anna Jacobson Schwartz (1963). A Monetary History of the United States, 1867-1960. Princeton. Page-searchable links to chapters on 1929-41 29 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and 1948-60 29 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A Monetary History of the United States, 1867-1960. Princeton: Princeton University Press.
- Joel Mokyr, ed. (2003), The Oxford Encyclopedia of Economic History. Oxford, U.K.: Oxford University Press, 5 vols. Description.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Mesleki topluluklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Economic History Society (UK) 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., publisher of the Economic History Review
- Economic History Association (US)2 Nisan 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., publisher of the Journal of Economic History
- The European Association for Banking and Financial History e. V. 1 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., publisher of the Financial History Review
- International Economic History Association (IEHA)9 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tarihsel istatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Groningen Growth and Development Centre Total Economy Database -Series on GDP, Population, Employment, Hours worked, GDP per capita and productivity (per person and per hour) from 1950 up to 200620 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Global Finance data series 1 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Historicalstatistics.org - Links to historical economic statistics for different countries and regions.25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Maddison (2006), The World Economy, OECD, Paris. 12 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ekonomi Tarihi Hizmetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- EH.Net25 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ekonomi Tarihi Hizmetleri - Şunları içerir: Ekonomi Tarihi Ansiklopedisi, Kitap İncelemeleri, veritabanları, dizinler, bibliyografyalar, e-posta listeleri ve enflasyon hesap makinesi.
- EH.Net Encyclopedia:
- Avustralya
- Hawaii
- Hong Kong
- 21 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- İsrail 29 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Japonya
- Kore
- Malezya
- Yeni Zelanda
- Norveç28 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Portekiz
- İsveç
- Tayvan
- Uruguay2 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.