Elemût Bölgesi
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ocak 2019) |
Elemût Coğrafi Bölgesi (Farsça: "الموت"-Elemût; İngilizce: "Alamūt"-Alamut); İran'ın Hazar Denizi güney sahillerinde yer alan bir Coğrafi Bölgesidir. Elbruz Sıra Dağları'ın batısında "Elemût-u Garbî" (Batı-Elemût/eski adıyla Rudbar-ı Şehristan Mıntıkası) ve "Elemût-u Şarkî" (Doğu-Elemût/eski adıyla Rudbar-ı Elemût Mıntıkası) olmak üzere iki ayrı kesimden oluşmaktadır.
Bölgenin tarihçesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölge tarihte Şiî-İsmâ‘îlî mezhebinin Nizârîlik koluna bağlı Hasan bin Sabbah'ın devrinde şöhrete kavuşmuştur. "Heft Bab-ı Seyyidne Kelam-i Pir" olarak da anılan Hasan Sabbah’ın Yemen’den gelerek Kûfe yakınlarındaki Himyari bölgesinde yerleşmiş olduğu ve oradan da İran’a geçerek bir süre Kumm’da kalan, daha sonra Rey’de yaşamaya başlamış olan bir ailedendi. Marco Polo'nun anılarında aktardığımış olduğu bilgilere göre, tarihe adları "Haşhaşiler"[2] olarak geçen Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl-İsmâilîleri'nin İsmâ‘îlî öğretileri, inanç ve yaşam biçimi temelleri üzerine kurmuş oldukları devletin merkezi burada bulunmaktaydı.
Nizârî-Elemût Devleti'nin hükümdârları (1090-1256)[3]
[değiştir | kaynağı değiştir]Nizârî-Elemût Devleti'nin merkezi konumunda bulunan bölge (1090-1256) yılları arasında Elemûtlar Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Devleti Karargahı olarak bilinen Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'den (Farsça: قلعه الموت Kala-yı Elemût; 1090 - 1256), kendilerine Efendi (Lord-Pîr) adı verilen komutanlar tarafından yönetilmekteydi.
Tarihte Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'in "Yedi Efendisi" olarak bilinen bu komutanlar şu şekilde sıralanmaktadır
[değiştir | kaynağı değiştir]| Nizârî - Elemût Devleti Reisleri | Dönemi | Unvanı |
| Birinci Hasan bin Sabbah | 1090-1124 | Kurucusu |
| Kiya Buzrug Ummid | 1124-1138 | 1. Efendi |
| Birinci Muhammad bin Kiya Buzrug | 1138-1162 | 2. Efendi |
| Alâ Zikrihi’s-Selâm Hasan Sâni | 1162-1166 | 3. Efendi |
| Nûr’ed-Dîn Muhammed Sâni | 1166-1210 | 4. Efendi |
| Celâl’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis | 1210-1221 | 5. Efendi |
| Alâ’ed-Dîn Muhammed bin Hasan-ı Sâlis | 1221-1255 | 6. Efendi |
| Rûkn’ed-Dîn Hûr-Şâh | 1255-1256 | 7. Efendi |
Hasan bin Sabbah'ın ölümünden sonra yerine Rudbarlı bir Türk olan Kiya Buzrug Ummid (1124 - 1138), Elemût Kalesi[4] Pirî oldu. Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl'in 1256 yılında Moğollar tarafından zaptına dek burası Hazar Denizi'nin güneyine Deylem ve Gilan'a da hâkim olan Nizârî İsmâilîleri tarafından idare edilen devletin yönetim merkezi olarak konumunu muhafaza etti. Muhammed bin Kiya Buzrug'un Yirmi Dört yıl süren yönetiminden sonra gelen komutanlar ise kendi soylarının Fâtımîler Hâlifeliği'ne bağlı olduğunu iddia ettiler. Bu Nizârî İmâmları'nın ilki de meşhur Kıyâmet-i Kûbrâ siyâsetini ilân eden Hasan-ı Sâni Alâ Zikrihi’s-Selâm oldu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Castle of Lamasar". Institute of Ismaili Studies. 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2014.
- ^ "Alamut". 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
- ^ "Encyclopædia Iranica, "ALAMŪT"". 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2014.
- ^ "Alamut Castle (Eagle's Nest): Hassan Sabbah Stronghold". 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Alamut Cultural Heritage Base - Official Website" 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- "Elemût Kalesi - İsmaili.net" 25 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)