Gönen Çayı
| Gönen Çayı | |
|---|---|
 Gönen Çayı üzerinde Güvercin Köprüsü kalıntıları | |
| Konum | |
| Ülke(ler) | 2174 km² |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Kaz Dağı |
| Kaynak rakımı | 850 m |
| Ağız | Marmara Denizi |
| Uzunluk | 134 km |
| Debi | 14,4 m³/s |
Gönen Çayı, Kaz Dağı'ndan doğup, Erdek Körfezi'ne dökülen Güney Marmara akarsuyu. Uzunluğu 134 km, havza alanı 2 174 km², kaynak rakımı 850 m'dir. Antik adı Aisepos'dur.
Gönen Çayı rejimi baskın şekilde yağışlara bağlı olduğu, Yağmurlu Akdeniz Rejimine sahiptir. Havza alanı kayaçlarını Neojen volkanitleri oluşturur.
Üç yan kolu, bir ana kolu olan akarsu fay sistemleri üzerinde yerleşmiştir. Yenice-Gönen fay alanına ana kol, Pazarköy ve Sarıköy fayları alanına yan kolları yerleşmiştir.[1] Ortalama 14,2 m³/sn olan akımı yan kollar ile birlikte 17 m³/sn'dir. Anlık akım en fazla 911 m³/sn, en az 0,024 m³/sn ölçülmüştür. Akım yağışlı mevsimde 185–250 m³/sn'ye ulaşır.
Gönen Çayı Marmara Denizi'ne doğru 5,5 km girintili, 28 km²'lik alüvyon dolgulu delta oluşturmuştur. Sarıköy ve Gönen çevresinde oluşturduğu geniş taşkın ovasında menderesler çizerek akar. Bu alanda 50 m alüvyon tabakası tespit edilmiştir.[1] Havza alanında Misakça, Bostancı, Sarıköy, Gönen, Tütüncü, Kumköy, Yenice, Pazarköy, Kalkım yerleşim birimleri bulunur.[2]
Çay üzerinde sulama, enerji ve taşkın kontrolü amacıyla Gönen Barajı ve Hidroelektrik Santrali inşa edilmiştir.
Çay üzerinde Antik Roma devrinden kalma Güvercin Köprüsünün kalıntıları bulunur.
Gönen Çayı, başta deri sanayi olmak üzere sanayi atıklarıyla ciddi olarak kirletilmektedir.[3][4]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Gönen Çayı deltası ve Marmara Denizi -
Güvercin Köprüsü kalıntıları 1905/1906
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b KAZANCI, Nizamettin ve ark. "KOCASU VE GÖNEN ÇAYI DELTALARININ (MARMARA DENiZi GÜNEY KIYILARI) GÜNCEL MORFOLOJİLERİ VE TORTUL FASİYESLERİ" (PDF). MTA Dergisi, 121.
- ^ ÖZŞAHİN, Yrd. Doç. Emre (2013). "GÖNEN ÇAYI DELTASI'NIN TOPRAK ÖZELLİKLERİNİN COĞRAFİ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ" (PDF). EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 1 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2022.
 | Akarsu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Karadeniz | Sakarya (Ankara • Porsuk) • Filyos • Bartın • Kızılırmak (Delice • Devrez • Gökırmak • Meydan) • Terme • Yeşilırmak (Kelkit Çayı • Çekerek) • Harşit • Yağlıdere • Gelevara • Çoruh Nehri |
|---|---|
| Marmara | |
| Ege | Meriç (Tunca • Ergene) • Karamenderes Nehri • Bakırçay Nehri • Gediz Nehri • Küçük Menderes Nehri • Büyük Menderes Nehri (Banaz • Akçay • Çine • Azmak Çayı |
| Akdeniz | Dalaman • Aksu • Manavgat • Köprüçay • Kaledran Çayı • Anamur Çayı • Sini Çayı • Göksu • Şeytanderesi • Limonlu Çayı • Alata Çayı • Tömük Çayı •Karacaoğlan Çayı • Tece Çayı • Mezitli Çayı • Efrenk Çayı • Deliçay • Berdan • Seyhan (Zamantı • Göksu) • Ceyhan • Asi |
| Basra Körfezi | |
| Hazar Denizi | |
