Horatio Herbert Kitchener
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Temmuz 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Horatio Herbert Kitchener | |
---|---|
Doğum | 24 Haziran 1850 Ballylongford, County Kerry, İrlanda |
Ölüm | 5 Haziran 1916 (65 yaşında) HMS Hampshire, Orkney Adaları'nın batısı, İskoçya |
Bağlılığı | Birleşik Krallık |
Branşı | Britanya Ordusu |
Hizmet yılları | 1871-1916 |
Rütbesi | Mareşal |
Çatışma/savaşları | Fransa-Prusya Savaşı Mahdist Savaşı İkinci Boer Savaşı I. Dünya Savaşı |
Horatio Herbert Kitchener, 1. Kont Kitchener (24 Haziran 1850, Ballylongford - 5 Haziran 1916), Britanyalı komutan, diplomat ve devlet adamı.
Sudan'da Muhammed Ahmed el-Mehdi'nin başlattığı ayaklanmayı bastırmış, Güney Afrika Savaşı'nda başkomutan,[1][2] I. Dünya Savaşı'nın başında da savaş bakanı olarak görev yapmıştır.
Woolwich'teki Kraliyet Askerî Akademisi'ni bitirdi. 1874'ten sonra istihkam subayı olarak Orta Doğu'da görev yaptı. 1886'da Suakin'de (bugün Sevakin, Sudan) İngiliz Kızıldeniz topraklarının valiliğine getirildi. Daha sonra Mısır'da görevlendirilerek Kahire askeri komutanının yardımcılığına atandı. Çalışkanlığı ve askeri yetenekleri sayesinde hızla yükselerek 1892'de Mısır ordularının başkomutanı oldu. 2 Eylül 1898'de, İngiliz yönetimine karşı başlatılan ayaklanmaya önderlik eden el-Mehdi'ye bağlı güçleri Omdurman Çarpışması'nda kesin bir yenilgiye uğrattı. Daha sonra Hartum'u ele geçirerek burasını Sudan'daki İngiliz-Mısır yönetiminin merkezi haline getirdi. Sudan'ın belirli bölgelerinde Fransız egemenliğini sağlamaya çalışan Jean-Baptiste Marchand'ın komutasındaki birliklerle Faşoda'da (bugün Kodok) karşı karşıya geldi. Ortaya çıkan son derece gergin durumu çözmede gösterdiği kararlılık, ustalık ve başarı sayesinde İngiltere'deki ünü daha da arttı. 1898'de baron unvanıyla ödüllendirildi.
Bir yıl sonra Sudan genel valisi olarak görev yaptıktan sonra Aralık 1899'da Mareşal Frederick Sleigh Roberts'ın kurmay başkanı olarak Güney Afrika Savaşı'na katıldı. Kasım 1900'de Roberts'ın yerine başkomutan oldu. Savaşın son 18 ayında gerilla savaşına başlayan Boerlere karşı çok sert önlemlere başvurarak yakıp yıkma taktiği ile tarlalarını yaktı, kadınlarıyla çocuklarını toplama kamplarına sürdü.
Savaşı İngiltere'nin kazanmasının ardından İngiltere'ye dönerek Temmuz 1902'de Vikont unvanını aldı. Daha sonra Başkomutan olarak Hindistan'a gönderildi. Bu görevi sırasında orduyu dış saldırılara karşı koyacak biçimde yeniden düzenleyen Kitchener, Hindistan genel valisi George Curzon ile ordunun denetimi konusunda anlaşmazlığa düştü. İngiliz hükûmetinin Kitchener'ı desteklemesi üzerine Curzon 1905'te istifa etti. Kitchener 1909'a değin Hindistan'da kaldı, ama genel valiliğe atanmayınca büyük bir düş kırıklığına uğradı. Eylül 1911'de Mısır valiliğine getirildi. Ağustos 1914'e değin süren valiliği sırasında borçlu köylülerin topraklarına el konmasını önlemeye ve pamuk üretimini geliştirmeye çalıştı. Muhalefeti sürekli baskı altında tuttu. İngiliz yönetimine karşı düşmanca bir tutum içinde olan Mısır hidivi Abbas Hilmi Paşa'yı (II. Abbas) görevinden uzaklaştırmak üzereyken, I. Dünya Savaşı patlak verdi.
İngiltere'ye izinli olarak döndüğünde kont yapılan (Temmuz 1914) Kitchener, mareşalliğe yükseltildi ve savaş bakanlığına getirildi. Bakanlığı sırasında birçok meslektaşının savaşın kısa süreceği yolundaki görüşlerine karşı çıkarak İngiltere'nin son anda savaşa sürmek üzere 1 milyon askeri hazır tutması gerektiğini öne sürdü. Bu amaçla çok sayıda gönüllüyü silah altına alarak askerlik eğitiminden geçirdi ve yeni birlikler kurdu. Zorunlu askerliğin gerekliliğine inanmasına karşın, Başbakan Herbert H. Asquith'in siyasi nedenlerle bunun henüz gerçekleştirilemeyeceğini belirtmesi üzerine bu konudaki görüşlerini kamuoyuna açıklamaktan kaçındı.
Askerlerin silah altına alınması, askeri stratejinin planlanması ve sanayinin askeri amaçlarla kullanılması gibi etkinliklerinde bürokratik engellerle karşılaştı. Ayrıca grup çalışmasından ve yetki paylaşımından hoşlanmaması da girişimlerini olumsuz yönde etkiledi. Kamuoyundaki desteğinin sürmesine karşın önce sanayi ile ilgili, daha sonra da strateji konularındaki yetkileri elinden alındı. Ama hükûmetten istifa etmeyi reddetti. Resmî bir görev için Rus İmparatorluğu ile görüşmek için HMS Hampshire zırhlı kruvazörüne binerek Orkney Adaları'nda bulunan Scapa Flow Deniz Üssü'nden Arkhangelsk'e doğru hareket etti. Ancak Orkney Adaları'nın batısında zırhlı kruvazörün bir Alman mayınına çarparak batmasıyla öldü. Cesedi bulunamadı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "BBC – History – The Boer Wars". BBC. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ Pakenham 1979, ss. 51, 573.