IQ'nun kalıtsallığı
IQ'nun kalıtsallığı üzerine yapılan araştırmalar, bir popülasyondaki bireyler arasındaki genetik varyasyonlardan kaynaklanan IQ farklılıklarını araştırır. IQ'nun kalıtsallığı konusundaki araştırmalar 19. yüzyılın sonlarında başlamış ve başladığı tarihten beri önemli tartışmalara neden olmuştur.[1][2] Normal aralıktaki zeka, poligenik bir özelliktir. Başka bir deyişle kişinin zekası en az 500 genden etkilenmektedir.[3][4][5] Ayrıca, yakından ilişkili kişilerin IQ'larındaki benzerlik, çevresel faktörler genetik faktörlerle ilişkili olabileceğinden dikkatli bir şekilde incelenmelidir.
Yetişkin bireyler üzerinde yapılan erken ikiz çalışmaları, IQ'nun kalıtsallığını %57 ila %73 arasında bulmuştur,[6] son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar, IQ seviyesinin kalıtsallığının %80 kadar yüksek olabileceğini göstermektedir.[7] IQ'nun kalıtsallığı çocukluk döneminde, geç ergenlik ve yetişkinliğe kıyasla daha azdır. Çocuğun IQ seviyesinin ebeveynlerin IQ seviyesine benzerliği çocuğun yaşıyla birlikte artar ve 18-20 yaşlarında son noktaya ulaşır ve bu benzerlik sonraki yıllarda da devam eder. Bununla birlikte, doğum öncesi ortamın kötü olması, yetersiz beslenme ve hastalığın IQ seviyesine zararlı etkileri olduğu bilinmektedir.[8][9][10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Devlin (1997). "The heritability of IQ". Nature. 388 (6641): 468-71. doi:10.1038/41319. PMID 9242404.
- ^ Rose (June 2006). "Commentary: Heritability estimates—long past their sell-by date". International Journal of Epidemiology. 35 (3): 525-527. doi:10.1093/ije/dyl064. PMID 16645027.
- ^ Alice Marcus. 2010. Human Genetics: An Overview. Alpha Science section 14.5
- ^ Davies (2011). "Genome-wide association studies establish that human intelligence is highly heritable and polygenic". Molecular Psychiatry. 16 (10): 996-1005. doi:10.1038/mp.2011.85. PMC 3182557 $2. PMID 21826061.
- ^ "Found: more than 500 genes that are linked to intelligence". New Scientist. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Bouchard (January 2003). "Genetic and environmental influences on human psychological differences". Journal of Neurobiology. 54 (1): 4-45. doi:10.1002/neu.10160. PMID 12486697.
- ^ Bouchard (7 Ağustos 2013). "The Wilson Effect: The Increase in Heritability of IQ With Age". Twin Research and Human Genetics. 16 (5): 923-930. doi:10.1017/thg.2013.54. PMID 23919982.
- ^ Eppig (2010). "Parasite prevalence and the worldwide distribution of cognitive ability". Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences. 277 (1701): 3801-3808. doi:10.1098/rspb.2010.0973. PMC 2992705 $2. PMID 20591860.
- ^ Lutter (2012). "Fetal and Early Childhood Undernutrition, Mortality, and Lifelong Health". Science. 337: 1495-1499. doi:10.1126/science.1224616. PMID 22997328.
- ^ Daniele (2013). "The burden of disease and the IQ of nations". Learning and Individual Differences. 28: 109-118. doi:10.1016/j.lindif.2013.09.015.