İndrigiller
İndrigiller | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Tip cins | |||||||||||||||
Indri É. Geoffroy & G. Cuvier, 1796 | |||||||||||||||
Cinsler | |||||||||||||||
Türler için metne bakınız. | |||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||
|
İndrigiller (Indriidae) makimsiler (Lemuriformes) grubundan bir primat familyası. Familya üç yaşayan cinsten oluşmakta: Yünlü makiler, sifakalar ve indriler.
Yaşayan bütün türler İndriinae alt familyasına aittir. Palaeopropithecinae ve Archaeolemurinae, familyanın soyu tükenmiş alt familyalarıdır.
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu familyanın üyeleri arasında büyük ölçü farkları vardır. Yünlü makiler sadece 25 - 30 uzunluğa ve 0,6 - 1,6 Kg ağırlığa varırken, indri 90 cm'ye varan boyu ve 10 Kg'ya varan ağırlığı ile tüm makimsiler grubunun yaşayan en büyük türüdür. Ancak familyanın Archaeoindris gibi bazı soyu tükenen türleri 200 Kg ağırlığa varmaktaydı.
Postları uzun ve yumuşak olur, renkleri beyaz, gri-kahverengi ve siyah arası değişir. Vücutları yaşam şekillerine göre uyum sağlamıştır; İndriinae alt familyası üyelerinin çok uzun bacakları uzun mesafeleri atlayarak aşabilmelerini sağlar. Ayaklarda başparmak diğerlerinden büyüktür. Diğer parmaklar ise deri ile birbirlerine bağlıdır. Böylece dallara daha rahat tutunabilir. Elleri uzun ve ince olur. Yünlü makilerde ve Sifakalarda kuyruk vücuttan daha uzun iken, indri tüm makimsiler grubunun tek kuyruksuz türüdür.
Soyu tükenmiş iki alt familyanın birisi olan Palaeopropithecinae grubunun üyeleri çok uzun kolları ve vücut yapıları ile tembel hayvanlara benzetilir. Diğer soyu tükenen alt familya Archaeolemuridae'de bazı türler yerde yaşardı ve Paviyanlara benzerdi.
Yayılım
[değiştir | kaynağı değiştir]İndrigiller tüm diğer makimsiler gibi sadece Madagaskar adasında yaşar. Batı kıyılarındaki kuru ormanlarda ve doğuda bulunan tropik ormanlarda yaşarlar. Ancak adanın ormansız, dağlık merkezinde raslanılmazlar.
Yaşam şekli
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşayan tüm türler (İndriinae alt familyası) ağaçta yaşar ve nadir yere iner. Ağaçta dört ayak üstünde tırmanarak ve atlıyarak ilerler, yerde ise zıplayarak ilerlerken kollarını havaya uzatırlar. Yünlü makilerin haricinde tüm türler gündüz aktiftir. Türlerin hiçbiri yuva inşa etmez; dalların üstünde uyurlar. 2 ila 15 bireyden oluşan gruplar içerisinde yaşarlar.
Beslenme
[değiştir | kaynağı değiştir]İndrigiller otoburdur ve ağırlıklı olarak yaprak ile beslenirler. Farklı derecede meyve, tomurcuk, çiçek ve başka bitki bölümleri ile beslenirler. Yaşam alanlarına göre daha değişik beslenmeleride mümkündür. Bazı popülasyonlar bazen yere inip toprak yer. Bunun sebebi, toprakta bulunan maddelerin bazı zehirli yaprakların zehirinin noytralize etmesidir.
Üreme
[değiştir | kaynağı değiştir]Dişi ile erkek yıllarca birlikte kaldıkları bir ilişki kurar. Kuraklık zamanının sonuna doğru 4 - 5 ay süren bir gebelik sonrası tek bir yavru doğururlar. Yavru ilk aylarını başta annesinin karnına daha sonra sırtına tutunarak geçirir. Birkaç ay içinde sütü bırakır ama bir müddet grubun içinde yaşamaya devam eder.
Tehdit
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğu türün soyu tehdit altındadır. Bunun sebepleri ormanların yok edilmesi ve avlanılmasıdır. Bazı türler yerel halkın Tabu inancından dolayı avlanmazdı. Ancak geleneklerin zamanla kaybolmasından dolayı bu koruma da artık yok olmaktadır.
Palaeopropithecinae ve Archaeolemurinae alt familyalarının yok olması büyük ihtimalle insanların adaya gelmesi ile bağlantılıdır. Adaya insanların ilk ayak basması yaklaşık 1500 yıl önce gerçekleşmiş ve kısa bir zaman içinde birçok büyük hayvan (megafauna) türü yok olmuştur.
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]İndrigiller makimsiler infra takımında yer alır. En yakın akrabaları, kardeş familyaları denilebilecek makigillerdir.
İkisi soyu tükenmiş üç familyaya bölünürler:
- Alt familya Indriinae
- Yünlü makiler (Avahi)
- Batı yünlü maki (Avahi occidentalis)
- Kuzey yünlü maki veya Sambirano yünlü makisi (Avahi unicolor)
- Cleese yünlü makisi (Avahi cleesei)
- Doğu yünlü maki (Avahi laniger)
- Moore yünlü makisi (Avahi mooreorum)
- Betsileo yünlü makisi (Avahi betsileo)
- Peyrieras yünlü makisi (Avahi peyrierasi)
- Ramanantsoavana yünlü makisi (Avahi ramanantsoavani)
- Güney yünlü maki (Avahi meridionalis)
- Sifakalar (Propithecus)
- İpekli sifaka (Propithecus candidus)
- Diadem sifakası (Propithecus diadema)
- Edwards sifakası (Propithecus edwardsi)
- Perrier sifakası (Propithecus perrieri)
- Coquerel sifakası (Propithecus coquereli)
- Van-der-Decken sifakası (Propithecus deckenii)
- Taçlı sifaka (Propithecus coronatus)
- Larva sifakası (Propithecus verreauxi)
- Altın taçlı sifaka veya Tattersall sifakası (Propithecus tattersalli)
- Indri
- Indri (Indri indri)
- Yünlü makiler (Avahi)
- Alt familya Palaeopropithecinae („Tembel hayvan lemurları“) †
- Alt familya Archaeolemurinae („Paviyan lemurları“) †
Kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Nowak, Ronald M. (1999). Walker's mammals of the world. Sixth edition. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5789-9. OCLC 39045218.
- Garbutt, Nick (2007). Mammals of Madagascar : a complete guide. [Rev.] New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-12550-4. OCLC 154689042.
- Geissmann, Thomas (2003). Vergleichende Primatologie mit 22 Tabellen. Berlin. ISBN 978-3-540-43645-4. OCLC 248998638.
- Russell A. Mittermeier, Jörg U. Ganzhorn, William R. Konstant, Kenneth Glander, Ian Tattersall, Colin P. Groves, Anthony B. Rylands, Andreas Hapke, Jonah Ratsimbazafy, Mireya I. Mayor, Edward Louis jr, Yves Rumpler, Christoph Schwitzer, Rodin Rasoloarison: Lemur Diversity in Madagascar. In: International Journal of Primatology. 29, 2008, ISSN 0164-0291, S. 1607–1656.
Wikimedia Commons'ta İndrigiller ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
Wikispecies'te İndrigiller ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. |