Izanami

Izanami (Japonca: 伊弉冉,伊邪那美,伊耶那美,伊弉弥), Japon Mitolojisi'nde bir tanrıdır. İzanagi'nin (Japonca:伊弉諾神, 伊邪那岐, 伊耶那岐命, いざなぎ) hem kız kardeşi hem de karısıdır. İzanami'nin diğer isimleri Yomitsu Ōkami (Japonca:黄泉津大神), Michishiki Ōgami'dir (道敷大神).

Japon Yaradılış Mitolojisi'nde İzanagi ile birlikte Yedi Tanrı Kuşağı'nın son tanrısı olarak doğar. İzanagi ile birlikte Kuniumi (Ülkelerin Doğuşu) ve Kamiumi (Tanrıların Doğuşu) olaylarında birçok çocuk yapar. Bu çocuklar Japonya'ya şeklini vermiştir. Bunlar arasında Awaji ve Oki adaları başta olmak üzere Japon sıra adaları ile Dağ, Deniz gibi evrendeki tüm maddeleri yaratan tanrılar da bulunmaktadır. Ateş tanrısı Kagutsuchi'yi doğururken genital bölgesindeki yanıklardan dolayı hastalanıp ölse de ölürken vücudundan çıkan idrar, dışkı, kusmuk ve diğer salgılardan da yeni tanrılar ortaya çıkar. Naaşı "Kojiki"ye göre İzumo ve Hōki bölgelerinin sınırında bulunan Hiba Dağı'na (Günümüz Japonya'sında Shimane Vilayeti'nin Yasugi Şehri, Hakata-cho bölgesinde[1]), "Nihonshoki"ye göre ise Kumano Bölgesi'ndeki Arima Köyü'ne (Günümüz Japonya'sında Mie Vilayeti'nin Kumano Şehri, Arima Köyü'ndeki Hana no Iwaya Jinja Tapınağı) defnedilir. İzanami öldükten sonra kendisiyle buluşmak için Yomi'ye kadar gelen İzanagi onun çürümüş bedenini görünce utancını gizleyemez. Bu duruma çok sinirlenen İzanami, korkudan kaçan İzanagi'yi takip eder. Ancak, İzanagi, Yomi'nin çıkışına doğru yolu büyük kayalarla kapatınca, İzanami'nin onunla buluşması imkansız hale gelir. Böylece, İzanami ile İzanagi'nin aralarındaki bağ kopmuş olur. Bu olaydan sonra İzanami Yomi'nin baş tanrıçası olup Yomitsu Ōkami ve Michishiki Ōgami isimlerini alır.

İzanami'nin "iza" kısmının davet eden (Japonca: 誘う, okunuşu: izanau) anlamına geldiğini söyleyen kuramlar vardır. İsmin "na" kısmı fiil eki ve mi kısmı ise dişilleştiren ektir.^[1] Diğer isimlerinden Yomotsuōkami'nin anlamı Yomi'deki tanrıların başkanı anlamına gelmekle birlikte, Chishiki no Ōkami ise (Yomi'nin Yomotsuhirasaka bölgesinde İzanagi'yi) takip eden tanrı anlamına gelmektedir. İzanami'nin isimlerinden kişiliği ile ilgili birçok özellik ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, karşılaştırmalı mitoloji alanına göre, İzanagi ile İzanami miti birçok bölgedeki mitlerin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.^[2]

İzanami'nin mezarının, Japon Mitolojisi'nde geçen Hiba Dağı^[3] veya Kumano-shi şehrinden başka, İzomo Bölgesi ile Hōki şehri sınırındaki birçok yerde olduğu mitlerde geçer.^[4] 1947 yılına kadar Japonya'da varlığını sürdüren İmparatorluk İşleri Bakanlığı (Japonca: 宮内省, okunuşu: Kunai-shou) günümüzde Matsue-shi şehrinin Yakumo-mura köyünde bulunan Kanna Dağı'ndaki mezarı "referans kabristan" olarak tanımış olmakla birlikte,^[5] Japonya İçişleri Bakanlığı ise Sentsū Dağı'nın kuzeyinde bulunan Mihaka Dağı'nı "İzanami no Mikoto Mezar Yeri" olarak göstermiştir.