Josip Belušić
Josip Belušić (12 Mart 1847, Labin - 8 Ocak 1905, Trieste), Avusturya İmparatorluğu'nda doğmuş bir Hırvat mucit ve fizik ve matematik profesörüdür. Avusturya İmparatorluğu döneminde şu anki Hırvatistan topraklarında doğan Belušić, Pazin ve Koper arasında eğitim gördü. Doğa bilimlerine olan yeteneğini ilk fark edenler Pazin'in pastörleri oldu. Öğrenimini Viyana'da tamamladı ve Trieste yakınlarındaki Koper ve Castelnuovo'da öğretmenlik yaptı. Belušić, 1887 ve 1889'da Istria ve Trieste arasında iki deney gerçekleştirdikten sonra, 1888'de patenti aldığı ve 1889'da Paris'teki Evrensel Sergi sırasında dünyaya sunduğu hızölçeri icat etmesiyle hatırlanıyor.[1][2][3][4] Belušić'in buluşu aynı zamanda tarihteki ilk izleme cihazıydı ve bugün kamyonlarda, otobüslerde ve taksilerde kullanılan izleme cihazlarının öncüsü oldu.[1][2][5][6] Bu nedenle, Belušić aynı zamanda modern izleme gözetim cihazlarının babası olarak kabul edilir.[7][8]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Belušić, Istria'da Labin yakınlarında doğdu ve eski Avusturya İmparatorluğu'nun sınırında bir köy olan küçük Županići kasabasında büyüdü. İmparatorluk Okulu'nda Koper'de ve daha sonra Viyana'da öğretmendi. Belušić, buluşunu Eyfel Kulesi'nin sunulduğu 1889 Paris'teki Evrensel Sergide sundu.[1][4] Belušić cihazına orijinal olarak "Hız Göstergesi" adını verdi. Bununla birlikte, Paris'te sunduğu zaman "Controllore automatico per vetture" adını verdi. Paris'teki Evrensel Sergi yılında, Fransız başkenti komünü, yerel ulaşım hizmetlerini izlemek için en iyi cihazın seçimi için bir yarışma duyurdu ve Belušić'in hız göstergesi, en doğru cihaz olduğu için seçildi.[1][4] Haziran 1890'da Fransız Mucitler Akademisi, Belušić'i övdü ve ona bir diploma ve altın madalya verdi ve aynı zamanda onu onursal üye ilan etti.[9] Belušić'in cihazı hızı, yolculuk süresini, yolcu sayısını ve yolcuların kalkış ve varış saatlerini ölçtü. 8 Ocak 1905'te Trieste'de ölen mucide ne olduğu bilinmemektedir.[1][2][10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Ivanjko, Gordana. "Josip Belušić, an Istrian who invented the speedometer in 1888 and changed the world". 24 sata. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ a b c "Belušić, Josip". Hrvatska tehnička enciklopedija [Enciclopédia Técnica Croata]. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Milanović, Božo: Hrvatski narodni preporod u Istri, 1967, page 406
- ^ a b c Jouvin, Bernard. "Compteur de vitesse: saviez-vous qu'il a 130 ans?". L'Est Républicain. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ "Uređaj koji mjeri brzinu vožnje auta izumio je Istranin". 24 sata. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Alić, Marsela. "Josip Belušić izumio je velocimetar – brzinomjer, tahograf i taksimetar u jednom (1847.)". povijest. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Patricia Kiš Terbovc. "HRVATSKA SVIJETU Na izložbi i prvi ribar na svijetu, otac nadzorne kamere te izumitelj "zaslužan" za treću smjenu". Jutarnji list. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Jamičić, Željko (2008). "Josip Belušić – Izumitelj tahografa" [Josip Belušić - Inventor of the Speedometer] (PDF). Mir Ugled Povjerenje (Hırvatça). Ministry of Internal Affairs, Croatia. 3 (15): 48-49. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Milanović, Božo (1973). Hrvatski narodni preporod u Istri. Istarsko književno društvo sv. Cirila i Metoda. s. 406. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Richard W. Bulliet (2020). The Wheel: Inventions and Reinventions. New York, NY: Columbia University Press. s. 129. ISBN 9780231540612.