Keçiborlu
| Keçiborlu | |
|---|---|
 Isparta'nın Türkiye'deki yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Isparta |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Tahsin Aksu |
| • Belediye başkanı | Yusuf Murat Parlak (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 562 km² |
| Rakım | 1010 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 14.383 |
| • Kır | 6,986 |
| • Şehir | 6.893 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 32700 |
| İl alan kodu | 246 |
| İl plaka kodu | 32 |
Resmî site http://www.keciborlu.bel.tr | |
Keçiborlu, Batı Akdeniz Bölgesi Göller yöresinde Isparta ilinin bir ilçesidir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Keçiborlu ilçesinin yüzölçümü 562 km²'dir. Fiziki coğrafyası genellikle arızalı olup Batı Toros Dağlarının kuzey uzantıları ilçeye uzanmaktadırlar. İlçe merkezinin rakımı 1.010 metredir. İlçenin en yüksek noktası 1890 metre yükseklikle ile Akdağ'dır. Diğer önemli yüksek noktalar arasında Göktepe, Gözlek Tepe, Kemer Tepe sayılabilir. İlçenin çevrelerinde Kılıç, Senir, Baladız (Gümüşgün) ovaları bulunmaktadır.
İlçenin doğusunda Gönen ilçesi, güneyinde Burdur ili merkezi ilçesi, kuzeyinde Uluborlu, batısı Afyonhkarahisar iline bağlı Dinar ve Dazkırı ilçeleri bulunur.
İlçede önemli bir akarsu bulunmamaktadır ve yörede bulunan akarsular küçük dereler olup kış yağışları ile ortaya çıkıp yaz sıcaklari ile kurumaktadırlar. Burdur Gölü'nünün 22 km bir sahil şeridi Keçiborlu ilçesinin güneyinde ve ilçe sınırları içindedir. Bu göl, suyunda erimiş maden tuzlarının bulunması nedeniyle acı su golüdür. İlçenin kuzeydoğusunda tarımsal sulama amaçlı bir gölet kurulup 1989 yılından beri kullanılmaktadır.
Keçiborlu ilçesinin Akdeniz Bölgesi'nde olduğu kabul edilmekle beraber, ilçede kışları sert ve soğuk, yazları kurak ve sıcak olan karasal iklim hüküm sürmektedir. Yağışların yıllık ortalaması 615 m² olup genellikle yağışlar kış ve ilkbahar aylarında olmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Keçiborlu ilçesi tarihi genel olarak Isparta tarihi ile birlikte incelenmektedir. Isparta'da M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren Baris Şehir Devleti'nin varlığı bilinmektedir. Keçiborlu tarihi dönemlerde sırası ile Hitit, İyon, Lidya, Pers, Helen, Roma-Bizans medeniyetlerine şahit olduktan sonra çevresi ile birlikte 1204 yılında Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyetine katılmıştır. 8. yüzyılın başlarından itibaren yöreye yerleşen Teke Aşireti'ne bağlı Türkmenler, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesinden sonra Hamitoğulları Beyliği'ni kurdular. Merkezi ilk defa Uluborlu olan beyliğin bünyesinde Keçiborlu bucağı Hamitoğulları'ndan İlyas Bey zamanında Gönen'e bağlanmıştır. Bu durum Gönen Kadısı İsa Bin Hamza tarafından 1472 yılında verilmiş bir vakfiyeden anlaşılmaktadır.
Keçiborlu ismi mahallin küçük-kırık tepeciklerden meydana gelen coğrafi yapısına atfen küçük taşlık manasına gelen Keçiborlu adı verilmiştir. Oğuz şivesinde "keçi", küçük; "bor" ise taş, maden anlamına gelmektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçeye bağlı; 1 belde ve 14 köy vardır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1950[1] | 14.628 | 3.911 | 10.717 |
| 1955[2] | 16.221 | 4.518 | 11.703 |
| 1960[3] | 17.681 | 4.915 | 12.766 |
| 1965[4] | 17.663 | 5.430 | 12.233 |
| 1970[5] | 19.536 | 5.866 | 13.670 |
| 1975[6] | 20.572 | 7.096 | 13.476 |
| 1980[7] | 21.522 | 7.705 | 13.817 |
| 1985[8] | 23.501 | 9.610 | 13.891 |
| 1990[9] | 19.766 | 8.955 | 10.811 |
| 2000[10] | 23.120 | 10.390 | 12.730 |
| 2007[11] | 16.131 | 7.283 | 8.848 |
| 2008[12] | 15.804 | 7.419 | 8.385 |
| 2009[13] | 15.790 | 7.134 | 8.656 |
| 2010[14] | 15.167 | 7.049 | 8.118 |
| 2011[15] | 14.894 | 6.961 | 7.933 |
| 2012[16] | 14.819 | 6.924 | 7.895 |
| 2013[17] | 14.556 | 7.082 | 7.474 |
| 2014[18] | 14.329 | 7.048 | 7.281 |
| 2015[19] | 14.051 | 6.986 | 7.065 |
| 2016[19] | 14.207 | 7.281 | 6.926 |
| 2017[19] | 13.897 | 7.053 | 6.844 |
| 2018[19] | 14.383 | 7.037 | 7.346 |
| 2019[19] | 14.152 | 7.069 | 7.083 |
| 2020[19] | 13.879 | 6.893 | 6.986 |
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde Keçiborlu ilçesinde en önemli ekonomik sektör tarım ve hayvancılıktır. İlçe içinde tarım için kullanılabilir arazi alanı 174.5 bin dekardır. Bunun 21 bin dekarı sulu tarım için kullanılabilir durumdadır. Sulu tarım alanlarında meyvecilik, sebzecilik, bağcılık ve gülcülük yapılmaktadır. Elma, kiraz, kayısı, vişne, ayva, erik gibi meyvecilik için 9.740 dekar arazi kullanılmakta ve bu sektörün gelirinin yaklaşık 43 milyar TL olduğu hesaplanmaktadır. Tarla sebzeciliği (yani domates, biber, patlıcan, soğan, kabak, fasulye, bamya, salatalık, ıspanak, marul gibi sebzeler) için 3.970 dekar arazi kullanılmakta ve yılda toplam 8,305 ton sebze üretimi yapılmaktadır. Bağ ürünleri ve gül çiçeği üretimi için 21.000 dekar arazi kullanılmaktadır. Çiftçilerin makineleşme oranı %30'dır. Tarım sayımlarına göre ilçede 7.382 baş sığır; 8.600 adet koyun, 37.170 kıl keçisi ve kanatlı olarak 250.000 civarında hayvan bulunmaktadır. Hayvancılıkta besi ve süt sığırcılığı gelişmektedir.[20]
Keçiborlu 1935 yıllarından itibaren Türkiye'de tek kükürt üreten fabrikanın bulunması dolayısı ile isim yapmıştır. İlçe merkezinde Etibank tarafından kurulan kükürt üretim fabrikası ilçe merkezinde önemli bir istihdam sağlayıcı kurum olmuştu. Ama kullanılan teknoloji (yani cevherinin kazılıp çıkartılması; çıkarılan cevherin fabrikada kömür ocaklarında yakılıp eriyen kükürdün soğutulup öğütülüp kullanılması) eski idi ve yeni teknoloji cevherin yeryüzüne çıkarılmadan süperkaynar su ile yer altında eritilmesi ve yeryüzüne çıkartılan içinde kükürt bulunan suyun işlenmesini içermekte idi. Eski teknolojiyi kullanan Keçiborlu kükürt fabrikası, ayrıca civarında çok büyük bir çevre kirliliği ortaya çıkartmaktaydı. Sonra da Keçiborlu'daki kükürt cevheri rezervleri de azalmıştı. Bu nedenlerle Keçiborlu kükürt fabrikasının maliyetleri yüksekti ve bu devlet maden işletmesi 1975'ten sonra sürekli olarak zarar etmeye başlamıştı. 1994'te hükûmet kararı ile Keçiborlu Kükürt Fabrikası üretim döneminde 1.200 kişinin çalıştığı ve 1993'te 612 kişinin bağlı olduğu kükürt fabrikası 1994'te kapatıldı. Fabrika yıkıldı; kükürt ocakları betonla kapatıldı.
Bu Keçiborlu ekonomisine büyük bir buhran yarattı. Keçiborlu merkez ilçesi belediyesine göre, bu fabrika ilçenin ekonomik ve kültürel yaşamına büyük katkı yapmakta idi. 1970'li yıllarda sadece çalışanların maaşları nedeni ile ilçenin ekonomisine giren yıllık para meblağı bugünkü rakamlarla 1 milyon dolar üzerinde olduğu; ilçe merkezine yılda 4-5 tiyatro grubunun geldiği; Burdur Gölüne yapılan plaja her hafta sonu 2 otobüs ile sürekli yolcu taşındığı büyük bir nostalji ile ifade edilmiştir. 1990'lı yılların ortasına 10 bine yaklaşın olan ilçe merkezi nüfusu devamlı bir düşüşe başlamış ve 2010'da 7 bin 100 kişi civarına düşmüştür. Bu istihdam buhranı hâlâ da devam etmektedir.[21]
2000'li yıllarda bazı özel girişimciler yeniden kükürt üretimi için ön araştırmalar yapsalar da bundan sonuç alamadılar.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Keçiborlu ilçesinde ulaşım önemli rol oynamaktadır.
Türkiye içinde önemli bir kara yolu olan E-24 Devlet kara yolu üzerinde olan ilçeden İstanbul ve Ankara'dan gelen ve Antalya'ya giden kara yolu geçmektedir. Bu yol ile Isparta'ya giden kara yolunun, Keçiborlu ilçesi sınırları içinde bir kavşak noktası bulunmaktadır. Böylelikle ilçe turizm merkezleri ile büyük şehirlere geçiş ve kavşak noktalarında bulunmaktadır ve karayolu ulaşımı ilçede çok hareketlidir.
İzmir (Alsancak) - Eğirdir demiryolu ilçeden geçmektedir. Keçiborlu Tren İstasyonu ilçe merkezinde bulunmaktadır. Bu demiryolu hattında her gün Isparta'dan İzmir'e karşılıklı Göller Ekspresi ve Güller Ekspresi sefer yapmaktadır.
1997 yılında ilçe sınırları içinde Isparta ve Burdur illerine hizmet eden Süleyman Demirel Havalimanı açılmıştır ve bu hava limanından Türk Hava Yolları, İstanbul Havalimanı'na tarifeli yolcu seferleri yapmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Keçiborlu Nüfusu - Isparta". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Isparta Keçiborlu Nüfusu". nufusune.com.
- ^ http://www.ısparta.8k.com/keçiborlu.htm[ölü/kırık bağlantı]
- ^ http://www.keçiborlu.bel.tr/mansethaber.asp?haber_id=208[ölü/kırık bağlantı] Keçiborlu Belediyesi websitesi haberleri.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Keçiborlu Kaymakamlığı16 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Keçiborlu Belediyesi8 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yerelnet: Keçiborlu