Licario
Licario, Ikarios (Yunanca: Grekçe: Ἰκάριος), Bizanslı vakainüvisler tarafından kaydedilmiş, 13. yüzyıl İtalyan asıllı Bizans donanması amirali. Eğriboz Adası'nın yerel Latin Baronlarının aksine, Bizans İmparatoru VIII. Mihail'in (h. 1259-1282) hizmetine girmiştir, 1270'lerde onunla Ege Adaları'nın çoğunu geri almıştır. Bu seferler sonucu, Eğriboz Adası ona yurtluk olarak verilmiş ve megas konostaulos ve megas doux rütbelerine yükseltilen ilk yabancı olmuştur.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kökeni ve ilk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Latin-bağlı Eğriboz Adası'da (Negroponte) bulunan Karystos'ta doğdu. Babası Vicenzalı, annesi yerel halktandı. Mütevazı kökleri vardı ama yetenekli ve hırslıydı. Latin triarch II. Giberto da Verona yönetiminde bir şövalyeye hizmet ederken, Giberto'nun kızkardeşi ve diğer triarch Narzotto dalle Carceri'nin dul eşi Felisa'nın gönlünü kapmayı başardı. Felisa'nın ailesi çifti onaylamadı. Gizlice evlendiler fakat evlilik gelinini akrabaları tarafından iptal edildi. Onların öfkelerinden kaçarak, Kafireas burnunda bulunan bir kaleye sığındılar. Bu güçlü kaleyi tamir etti ve takipçilerinden küçük bir grup kurdu ve adadaki soylulara ait etraftaki mülkleri talan etmeye başladı.[1]
Bizans hizmetine girmesi
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
O zamanlar VIII. Mihail liderliğinde yeniden kurulan Bizans İmparatorluğu, Ege denizi'nde ana Latin adası ve kendisine karşı yönelen korsanlık faaliyetlerinin üssü Eğriboz'u geri almanın yollarını arıyordu. Ayrıca burası Achaea Prensliği ile birlikte, Bizans Yunanistanını geri almasında büyük engellerden biriydi. Zaten 1269/1270 yılında, Aleksios Dukas Filantropenos komutasında Bizans filosu saldırıp, adanın büyük Latin mülklerinden Oreos'u ele geçirmişti.[2]
Ada baronlarının onu sürekli reddetmeleri karşısında oluşan intikam arzusu ve zafer ve servet kazanma arzusu ile Licario kendisini Filantropenos'a tanıtıp, hizmetine girmeyi teklif etti. Dönüşte onu, mümkün olan tüm yetenekli batılıların hizmetinden yararlanmak isteyen ve bu nedenle birçok Latin korsanı hizmetine almış İmparator'a götürdü.[3] Licario, Batı feodal kurallarına göre imparatorun vasalı oldu ve dönüşte imparatorluk birlikleri ile güçlendirildi. Licario'nun liderliği altında, taraf değiştirmiş Yunan nüfus ile güçlendirilmiş, Bizanslılar birleşip adayı fethetmek için ciddi bir teşebbüste bulundular.[4]
Licario'nun komutasında Bizans güçleri 1272/1273 yılında Larmena, La Cuppa, Clisura ve Manducho kalelerinin ele geçirmek için bir sefer düzenlediler. Lombard triarch, Vassal- Lord Prens Achaea'lı II. William ve Angevin Sicilya Krallığı mareşali Dreux de Beaumont'a başvurdular. William, La Cuppa'yı alabilecek durumdaydı fakat Beaumont meydan muharebesinde yenildi ve bilahare Charles d'Anjou tarafından geri çağrıldı.[5] Bu tarihle 1275 arasında, Venedikli vakainüvis Yaşlı Marino Sanudo'ya göre, Licario Bizans ordusu'na Türklere karşı zafer kazandığı Küçük Asya'da hizmet etti.[6]
Eğriboz Adası'nın fethi ve Ege'de seferler
[değiştir | kaynağı değiştir]1276 yılında, Demetrias muharebesinde, Lombard triarch karşısında kazandığı büyük zafer sonrası, Bizanslılar Eğriboz'da üstünlüklerini yenilediler. Licario, Güney triarch bölgesinde doğduğu yer olan Karystos'a saldırdı, aynı yıl uzun bir kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu başarısı, VIII. Mihail tarafından adanın tamamının kendisine yurtluk verilmesi ve zengin bir çeyiz sahibi asil bir Yunanın eş verilmesi ile ödüllendirildi. O da İmparatora 200 şövalye sağlama sözü verdi. Nihayetinde Licario ada da bulunan Latin mülklerinin azalttı, 1278 yılında başkent Negroponte şehri (Halkis) hariç tüm adayı ele geçirmişti.[7]
Bu başarıları nedeniyle, megas konostaulos, Latin paralı askerlerin başı, göreviyle ödüllendirildi en sonunda ise yaklaşık 1296 yılında Filantropenos'un ölümünden sonra megas doux olarak atandı, bu görevle onurlandırılan ilk yabancı oldu.[8] Latinlerin ellerinde bulunana Ege Adalarına karşı yapılan bir dizi seferde Bizans donanmasını komuta etti. Kalesi zaptedilemez olduğuna inanılan Skopelos, ilk düşen oldu. Fakat Licario orada su tedarikinin sıkıntı olduğunu biliyordu. Böylece 1277 yılının sıcak ve kuru yazı boyunca saldırdı ve teslim olmaya zorladı. Lordu, Filippo Ghisi, ele geçirildi ve Konstantinopolis'e gönderildi; diğer mülkleri İskiri, Skiathos ve Amorgos adaları da kısa süre sonra ele geçirildi.[9] Ondan sonra Licario Mora'nın güney kıyılarının açıklarında bulunan Çuha Adası ile Antikythera adasını sonra Kiklad Adaları'nda Kea, İstanbulya ve Santorini adalarını ele geçirdi. Lordu, Paolo Navigajoso, üç yıl kuşatmaya direnmesine rağmen, Limni büyük adası da ele geçirildi.[10]
Sonunda, 1279 sonu ya da 1280 başında, Eğriboz adasına döndü, kuzeyde bulunan Oreos kasabasında karaya çıktı ve güneye Negroponte'ye doğru ilerledi. Bu sırada kuvvetleri içerisinde İspanyol ve Katalan (Bu olay Yunanistan'da onların ilk defa zikredilmesidir) paralı askerleri ve hatta Charles d'Anjou'ya yenilip onun ellerinde can veren Sicilyalı Manfred'in eski taraftarları bile vardı.[11] Negroponte'ye yaklaşırken şehirde bulunan triarch II. Giberto da Verona, Felisa'nın kardeşi ve Atina Dükü I. John de la Roche kuvvtleriyle onu karşılamaya gittiler. İki kuvvet Negroponte'nin kuzeyinde Vatondas köyünde karşı karşıya geldi. Muharebe, Licario'nun büyük zaferi ile sonuçladı: John de la Roche atı olmadan esir alınırken, Giberto ya öldürüldü (Sanudo'ya göre) ya da esir alındı ve tutsak olarak Konstantinopolis'e gönderildi, orada, Nikiforos Grigoras'a göre, muzaffer bir şekilde sarayın huzuruna gelmesi, öldürülmesine neden oldu.[11]
Vatondas'tan sonra, Negroponte Licario'nun ellerine düşmeye çok yakındı. Fakat şehir Argos ve Nauplia Lordu Jacques de la Roche ile zinde Venedikli bailo, Niccolo Morosini Rosso tarafından çabucak güçlendirildi. Azimli savunma ile karşılaşması ve muhtemelen Teselya hükümdarı I. İoannis Dukas'ın müdahalesinden korkması nedeniyle, Licario kuşatmayı kaldırdı.[12] Licario, Negroponte şehri hariç adanın efendisi olmak için adadaki Latinlerin elinde bulunan toprakları azaltmaya koyuldu ve Fillia kalesinden hükmetti. Filosu başka deniz seferlerinde bulundu: Sifnos ve Serifos adaları ele geçirildi, Mora Yarımadası'na akınlar düzenlendi.[13]
Licario'nun kendisi Konstantinopolis'e yelken açtı, İmparator VIII. Mihail'un ele geçirdiği esirleri sundu. Sonra şöhretinin ve başarısının zirvesindeyken yaklaşık 1280 yılında kaynaklarda ortadan kayboldu, sonraki kaderi bilinmemektedir. Büyük ihtimalle Konstantinopolis'te yaşayıp, orada öldü.[14]
Değerlendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]Fetihleri geçici başarılar kaldı çünkü Bizanslılar, Venedikliler ve diğer Latin lordlar tarafından tarafından çıkarıldılar. Hatta Licario'nun ana kazanımı ve yurtluğu Eğriboz Adası, Lombard baronlarının tüm adayı yeniden fethi ile 1296 yılında kaybedildi.[15] Buna rağmen Licario, VIII. Mihail'in en başarılı askerî liderlerinden biti olduğunu kanıtlamıştır ve onun zaferleri Latinler karşısında duruşunu ve prestijini büyük miktarda güçlendirmiştir. Tarihçi Deno John Geanakoplos, onu Mihail'in kardeşi İoannis Paleologos ile bir tutup, Yunanistan'ın Latin hükümdarlarına en büyük zararı vermiş iki kişi olarak değerlendirir.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Setton 1976, s. 425; Fine 1994, s. 190; Geanakoplos 1959, s. 236.
- ^ Geanakoplos 1959, ss. 235–237.
- ^ Fine 1994, s. 190; Geanakoplos 1959, ss. 209–211, 235.
- ^ Fine 1994, s. 190; Geanakoplos 1959, s. 236.
- ^ Geanakoplos 1959, s. 237.
- ^ Setton 1976, s. 425.
- ^ Fine 1994, s. 190; Geanakoplos 1959, s. 295; Setton 1976, s. 426.
- ^ Geanakoplos 1959, ss. 211, 297; Bartusis 1997, s. 60.
- ^ Setton 1976, s. 426; Geanakoplos 1959, ss. 295–296.
- ^ Geanakoplos 1959, s. 296.
- ^ a b Geanakoplos 1959, s. 296; Setton 1976, ss. 426–427.
- ^ Setton 1976, s. 427; Geanakoplos 1959, ss. 296–297.
- ^ Fine 1994, ss. 190–191; Setton 1976, ss. 427–428.
- ^ Fine 1994, s. 191; Setton 1976, s. 428; Geanakoplos 1959, ss. 298–299.
- ^ Fine 1994, ss. 243–244; Nicol 1993, ss. 59–60.
- ^ Bartusis 1997, s. 60; Geanakoplos 1959, s. 299; Nicol 1993, s. 59.
- Genel
- Bartusis, Mark C. (1997). The Late Byzantine Army: Arms and Society, 1204–1453. Philadelphia, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-1620-2. 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.
- Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
- Geanakoplos, Deno John (1959). Emperor Michael Palaeologus and the West, 1258–1282 - A Study in Byzantine-Latin Relations. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.
- Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. ISBN 0-246-10559-3.
- Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-114-0.