Lityum florür
 | |
 | |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Lithium fluoride | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol) | |
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.029.229 |
| EC Numarası |
|
PubChem CID | |
| RTECS numarası |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) | |
| |
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | LiF |
| Molekül kütlesi | 25.939(2) g/mol |
| Görünüm | beyaz pudra veya transparan kristal, higroskopik |
| Yoğunluk | 2.635 g/cm3 |
| Erime noktası | 845 |
| Kaynama noktası | 1676 |
| Çözünürlük (su içinde) | 0.127 g/100 mL (18 °C) 0.134 g/100 mL (25 °C) |
| Çözünürlük | HF'de çözünür alkol'de çözünmez |
| Yapı | |
| Kübik | |
| Lineer | |
| Termokimya | |
Isı sığası (C) | 1.604 J/(g K) |
Standart molar entropi (S⦵298) | 1.376 J/(g K) |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | -616 kJ/mol |
| Tehlikeler | |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 (medyan doz) | 143 mg/kg (oral, sıçan)[1] |
| Benzeyen bileşikler | |
Diğer anyonlar | Lityum klorür Lityum bromür Lityum iyodür Lityum astatit |
Diğer katyonlar | Sodyum florür Potasyum florür Rubidyum fluorür Sezyum florür Fransiyum florür |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Lityum florür LiF formülüne sahip inorganik bileşik. Renksiz bir katıdır, kristal boyutu küçüldükçe beyaz renge geçiş görülür. Kokusuz olmasına rağmen tuzlu-acı bir tada sahiptir. Sodyum klorüre benzer yapıdadır fakat suda daha az çözünür. Esas olarak erimiş tuz yapısında kullanılır.[2] LiF'nin elementlerinden oluşumu ikinci en yüksek reaktant kütlesi başına enerjiyi verir, birinci BeO'dur.
Üretim
[değiştir | kaynağı değiştir]LiF lityum hidroksit veya lityum karbonat ile hidrojen florürden hazırlanır.[3]
Uygulamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Erimiş tuzlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Flor, erimiş potasyum bifluorit'in elektrolizi ile üretilir. Bu elektroliz bir miktar LiF içerdiğinde -muhtemelen karbon elektrotlar üzerinde Li-C-F arayüzü oluşumunu kolaylaştırması sebebiyle- daha verimli olarak gerçekleşir. Yararlı bir erimiş tuz olan FLiNaK, LiF'in, sodyum florür ve Potasyum florür ile karışımını içerir. Erimiş Tuz Reaktör Deney'inde birincil soğutma sıvısı FLiBe idi; LiF-BeF2 (66-33 mol%).
Optik
[değiştir | kaynağı değiştir]LiF'nin geniş bant aralığı sebebiyle kristalleri, kısa ultraviyole radyasyon dalgaboyuna karşı tüm diğer maddelerden daha transparandır. LiF bu sebeple UV optiği kullanımı için özelliklidir,[4] (ayrıca bkz. magnezyum florür). Lityum florür aynı zamanda X-ray spektrometresi'nde kırınım sağlayan kristal olarak kullanılır.
Radyasyon dedektörleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca termolüminesan dozimetrelerde, gama ışınları, beta parçacıkları, nötronlar (dolaylı olarak kullanarak 6
3Li
(n,alfa) nükleer reaksiyon)'den kaynaklı iyonlaştırıcı radyasyonu kaydetme amacıyla da kullanılmaktadır. 6LiF'nin %96 zenginleştirilmiş nanopudra hali, mikroyapılı yarı iletken nötron dedektörleri (MSND) için nötron reaktif dolgu maddesi olarak kullanılmıştır.[5]
Nükleer reaktörler
[değiştir | kaynağı değiştir]Lityum florür (yaygın izotopu lityum-7'de yüksek derecede zenginleştirilmiştir) sıvı-flor nükleer reaktörlerde kullanılan, tercih edilen tuz karışımının temel bileşenidir. Genellikle baz solvent (FLiBe) oluşturmak için lityum florür berilyum florür ile karıştırılır, sonrasında uranyum ve toryum florürleri de eklenir. Lityum florür kimyasal olarak son derece kararlıdır ve LiF/BeF2 karışımları (FLiBe) düşük erime noktasına (360 C - 459 C) ve reaktör kullanımı için en uygun florür tuzu kombinasyonlarından en iyi nötronik özelliklere sahiptir. MSRE iki soğutma devresinde iki farklı karışım kullanmıştır.
PLED ve OLEDler için katot
[değiştir | kaynağı değiştir]Lityum florür yaygın olarak PLED ve OLED'lerde elektron enjeksiyonunu artırmak için eşleşme katmanı olarak kullanılır. Kullanılan LiF tabakası genellikle 1 nm kalınlıktadır. LiF'nin dielektrik sabiti (veya göreli geçirgenlik) 9.0'dur.[6]
Doğal oluşum
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğal olarak meydana gelen lityum florür mineral griseit olarak bilinir. Oldukça nadir olarak bulunur.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Archived copy". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2014.
- ^ J. Aigueperse, P. Mollard, D. Devilliers, M. Chemla, R. Faron, R. Romano, J. P. Cuer, "Fluorine Compounds, Inorganic" in Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a11_307.
- ^ S.L. Bellinger et al. "Improved High Efficiency Stacked Microstructured Neutron Detectors Backfilled with Nanoparticle 6LiF," IEEE Trans. Nucl. Sci., 59 (2012) 167-173 .
- ^ "Crystran Ltd., a manufacturer of infrared and ultraviolet optics". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2010.
- ^ D.S. McGregor, S.L. Bellinger, and J.K. Shultis, "Present Status of Microstructured Semiconductor Neutron Detectors, 379 (2013) 99-110.
- ^ C. Andeen, J. Fontanella,D. Schuel, "Low-Frequency Dielectric Constant of LiF, NaF, NaC1, NaBr, KC1, and KBr by the Method of Substitution", Physical Review B, 2, 5068-5073 (1970) DOI:10.1103/PhysRevB.2.5068.
- ^ Mindat "Archived copy". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2014.