Lykandos
| |||||||||||||||||||||||
Lykandos ya da Lycandus (Yunanca: Λυκανδός) 10.ve 11. yüzyıllarda Bizans kalesi ismi ve askeri-sivil eyalet (ya da Thema), Lykandos theması olarak bilinir
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Lykandos kalesi, güneydoğu Türkiye'de günümüz Elbistan bölgesinde Aladağlar'da yer alır. 903 yılında Ermeni Mleh (Rum kaynaklarında Melias) oraya yerleşti ve yarı özerk lordluk kurdu.[1] Bölge çok stratejik bir öneme sahipti, Suriye ve Mezopotamya Müslüman emirlikleri ile Bizans arasında en yakın sınır bölgesi boyunca uzanıyordu ve Bizans Anadolusuna ulaşan dağlardan geçen ana yolu kontrol ediyordu.[1] İmparator VI. Leon'a (886–912 arası hükümdar) karşı Andronikos Dukas'ın başarısız isyanından sonra Melias (diğer Ermeni aristokratlar ile beraber) Bizans İmparatorluğu'ndan kovuldu.[2] 908 yılında geri çağrıldı, Lordluğu Leo tarafından, Lykandos kleisourarches statüsüne yükseltilmesi yoluyla resmi olarak yaptırım altına alındı. Melias harabe olan kaleyi yeniden yaptı ve nüfussuz kalan bölgede garnizon kurdu.[1][2] Melias'ın çabaları hızla başarılı oldu: Konstantinos Porfirogennetos'a göre erkeklere, atlara ve "otlak arazisi bol miktarda" olan bölgeye Ermenileri yerleştirdi ve kısa sürede Melias komşu dağ bölgeleri Tzamandos ve Symposion'a doğru kontrolü genişletmeyi başardı.[3]
Arap kaynakları, yeni ve genişleyen eyaletin özellikle Melitene emirlik bölgesi için doğrudan tehdit oluşturduğunu açıklar. 909 yılında Lykandos'a şiddetli bir Arap saldırısı başlatıldı, ancak başarısız oldu, sadece dışa açık pozisyonları geri kazandılar ve 915 boyunca Melias'ın birlikleri Germanikeia (modern Kahramanmaraş) kadar Arap topraklarını perişan etti.[2][4] Lykandos'un önemi ve komutanlık başarıları usulüne uygun bir biçimde kabul edildi ve 916'da durumu tam bir thema statülüğüne yükseltildi.[1][5] Bununla birlikte, 917'de Lykandos birlikleri, Bulgaristan'a karşı yapılan ve Achelous Muharebesi ile sonuçlanan felaket sefere katıldı.[6]
10. yüzyıl başlarında ve ortalarında Arap-Bizans savaşlarında, özellikle Fırat, Ermenistan ve Suriye'ye doğru imparatorluk sınırlarını genişleten İoannis Kurkuas'un seferlerin kadar 10. yüzyıl sonlarındaki iç savaşta thema önemli bir rol oynamıştır.[1][7] İdari olarak komşu Melitene ve Tzamandos themata ile beraber yönetilmiştir. Piskoposluk tesis edilmemiş görülmektedir. Bölge 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Selçuklu Hanedanının yayılması sonucu Bizanslılar tarafından kaybedilmiştir, 1108 yılında Bizans İmparatoru I. Aleksios'un (1081–1118 arası hükümdar) Antakya'lı I. Boemondo'ya toprakları resmi olarak verilmesinde görülür.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Foss 1991, s. 1258.
- ^ a b c Whittow 1996, s. 316.
- ^ Konstantinos Porfirogennetos 1840, ss. 33, 228.
- ^ Cutler 1991, s. 1334.
- ^ Treadgold 1997, s. 474.
- ^ Whittow 1996, ss. 316–317.
- ^ Treadgold 1997, ss. 479–481.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Konstantinos Porfirogennetos (1840). Niebuhr, Barthold Georg (Ed.). De thematibus et de administrando imperio. E. Weber. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2017.
- Foss (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. s. 1258. ISBN 0-19-504652-8.
- Cutler (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. s. 1334. ISBN 0-19-504652-8.
- Pertusi, A. (1952). Constantino Porfirogenito: De Thematibus (İtalyanca). Rome: Biblioteca Apostolica Vaticana.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600-1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, Kaliforniya: University of California Press. ISBN 978-0-520-20496-6.