Mahmud Raif Efendi

Mahmud Raif Efendi
Sultan III.Selim'in Londra Büyükelçisi Yusuf Agah Efendi, Yanında Serkatibi Mahmud Raif Efendi'yle Beraber, İngiliz Kralı III.George'a Güven Mektubu Sunma Töreninde (1793)
Kendi dilinde adıMahmud Raif Efendi
Doğum1760 (?)
Ölüm1807
İstanbul
Takma adİngiliz Mahmud
MeslekReîsü'l-küttâb
Önemli eserTableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli) (1798)
Journal du Voyage de Mahmoud Raif Efendi en Angleterre

Mahmud Raif Efendi (d. 1760 (?) - ö.1807), Osmanlı reîsü'l-küttâbı, ıslahat yazarı, ressamı ve musiki erbabıdır.[1][2]

Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk daimi yurtdışı sefarethanesi olan Londra Büyükelçiliği'nde, 1793-1797 yılları arasında büyükelçi Yusuf Agah Efendi'nin serkatipliğini (başkatipliğini) yapmıştır.[1][3]

Mahmud Raif Efendi, Londra dönüşünde İstanbul'da 1798 yılında Fransızca yayınladığı Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli) adlı eseriyle tanınmaktadır; Osmanlı İmparatorluğu'nun Nizam-ı Cedid hareketleri sonucunda sahip olduğu yenilikleri anlatan bu kitap[4] 1988 yılında Latin hafleriyle Türkçe olarak da basılmış[5] ve bu kitap hakkında bir de inceleme eseri yayınlanmıştır.[6] Kitapta 28 adet detaylı çizim de bulunmaktadır.[7]

Mahmud Raif Efendi, Londra'da bulunduğu sırada coğrafyanın faydalarını anlatan "Ucalet-ül Coğrafya" adlı bir eseri Fransızca hazırlamış, Viyana maslahatgüzarı Yakovaki Efendi tarafından Türkçeye çevrilen bu eser Üsküdar matbaasında 1804 basılarak, yine ayni matbaada bir yıl önce basılan Cedid Atlas'ın başına eklenerek beraberce ciltlenmiştir.[1] Mahmud Raif Efendi'nin bir diğer eseri de, Fransızca yazdığı ve o zamana kadar alışılmış olan sefaretnamelerden çok farklı bir üslupla yazdığı ve İngiltere'yi anlattığı Journal du Voyage de Mahmoud Raif Efendi en Angleterre 'dir;[8] bu eserin orijinali Topkapı Sarayı'nda bulunmaktadır.[3][8]

"İngiliz Mahmud" olarak da bilinen[9] Mahmud Raif Efendi, özellikle Napolyon Bonapart Fransa'sına karşı Bâb-ı Âli'nin İngiltere yanlısı siyasetinin bir göstergesi olarak 1800-1805 tarihleri arasında reîsü'l-küttâblık vazifesinde bulundurulmuş; Haziran 1798'de İskenderiye'yi alan ve Nil Vadisi boyunca Mısır'ı işgale başlayan Napolyon Bonapart'a karşı oluşturulan ve özellikle Adriyatik Denizi'nde faal olan Rus-Osmanlı müşterek donanmasına diplomatik temsilci olarak atanmış, 1800'de ise Mısır'daki İngilizlerle diplomatik görüşmelerde bulunmakla vazifelendirilmiştir.[10] 1798'de Rus-Osmanlı müşterek donanmasının Napolyon'a karşı giriştiği Korfu kuşatmasına dair çizdiği bir "Korfu Kuşatması Planı" da vardır.[11][12]

Mahmud Raif Efendi, Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasını isteyen yeniçerilerin 1807 yılında Kabakçı Mustafa önderliğindeki ayaklanması esnasında Rumelihisarı'nda katledilmiştir.[13] Bazı kaynaklara göre öldürüldüğünde 47 yaşında olduğu[14] (yani doğum tarihinin 1760 olması gerektiği) belirtilmişse de, bu konuda kati bir resmi bilgi bulunmamaktadır.

Makaleler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahmud Raif efendi'nin Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (1798) Adlı Kitabının Ön Kapağı
Mahmud Raif efendi'nin Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman (1798) Adlı Kitabında Yer Alan Mühendishane Binası Gravürü

Doktora tezleri, kitaplardaki yazılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Afyoncu, Erhan, "Sefaretnameler ve Osmanlı Elçileri", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 194-195.
  • Afyoncu, Erhan, "Nizam-ı Cedid Layihaları", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 197.
  • Engin, Vahdeddin, “Mahmut Raif Efendi Tarafından Kaleme Alınmış İngiltere Seyahati Gözlemleri”, Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999, sh. 135-162.
  • Güleç, Mustafa, "On Dokuzuncu Yüzyıl Tarihçiliğinin Genel Değerlendirmesi ve Tarihçiliğin Yeni Alanları", Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2011, sh. 174.
  • Şakul, Kahraman, "An Ottoman Global Moment: War Of Second Coalition In The Levant", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Georgetown Üniversitesi, Washington, DC, 2009. (İngilizce)
  • Yalçınkaya, Mehmet Alaattin, The First Permanent Ottoman-Turkish Embassy in Europe: The Embassy of Yusuf Agah Efendi to London (1793-1797), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Üniversitesi, 1993. (İngilizce)

Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Tableau des Nouveaux Reglements de L'Empire Ottoman, Mahmud Raif Efendi. İstanbul, 1798. (Fransızca)
  • Osmanlı İmparatorluğu Devrinde Boğazlar Meselesi. Tukin, Cemal. İstanbul, 1947 (bu kitabın ikinci edisyonu: Boğazlar Meselesi. Aksoy, Bülent. Pan Yayınları, İstanbul, 1999).
  • Hoş Sada (Son Asır Türk Musikişinasları). İnal, İbnü'l Emin Mahmud Kemal. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No.10, İstanbul, 1958.
  • Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli. Mahmud Raif Efendi. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, İstanbul 1988.
  • Mahmud Raif Efendi ve Nizâm-ı Cedîd'e Dair Eseri. Beydilli, Kemal & Şahin, İlhan. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2001.
  • Nizâm-ı Kadîm’den Nizâm-ı Cedîd’e III. Selim ve Dönemi. Kenan, Seyfi (ed.). İSAM-İslam Araştırmaları Merkezi, İstanbul, 2010.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Osmanlı Devlet Adamları: Mahmud Raif Efendi". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  2. ^ "İbnü'l Emin Mahmud Kemal İnal'ın Ferid Nafiz Uzluk'a Yazdığı 11 Nisan 1957 Tarihli Mahmud Raif Efendi'ye Dair Mektubu" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  3. ^ a b "Mahmud Raif Efendi'nin Londra Büyükelçilği'ndeki Serkatiplik Dönemi (1793-1797)" (PDF). 14 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  4. ^ "Mahmud Raif Efendi ve Eserleri ([[İhsan Sungu]])" (PDF). 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
  5. ^ Türkiye Kaynakçası: Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeni Nizamların Cetveli
  6. ^ Türkiye Kaynakçası: Mahmud Râif Efendi ve Nizâm-ı Cedîde Dâir Eseri
  7. ^ Graphic Arts: Tableaux des Nouveaux Reglements de l'Empire Ottoman 31 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  8. ^ a b Yapıları, Etkileri ve Kaynak Değerleriyle Osmanlı Sefaretnameleri[ölü/kırık bağlantı]
  9. ^ Şakul, sh. 105-106 (İngilizce)
  10. ^ Şakul, sh.104-108 (İngilizce)
  11. ^ Şakul, sh. 134-171 (İngilizce)
  12. ^ Kenan (ed.) içinde Sakul, Kahraman, "Osmanlılar Fransız İhtilâli’ne Karşı: Adriyatik ve İtalya Sularında Osmanlı Donanması", sh. 255-313.
  13. ^ Şakul, sh.106 (İngilizce)
  14. ^ "Kazım Çeçen: İstanbul Teknik Üniversitesi'nin Kısa Tarihçesi". 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2012. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahmud_Raif_Efendi&oldid=32942145" sayfasından alınmıştır