Muammer Aksoy
Muammer Aksoy | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Mustafa Muammer[1][2] 1917 İbradı, Antalya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 31 Ocak 1990 (73 yaşında) Bahçelievler, Ankara, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Suikast |
| Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | Hukuk |
Mustafa Muammer Aksoy[1][2] (1917; İbradı, Antalya - 31 Ocak 1990, Ankara), Türk hukukçu, siyaset adamı ve yazar.
1961 Anayasası'nı hazırlayan komisyonun sözcülüğünü yapmıştır. Milletvekili Numan Aksoy'un oğludur. 1990 yılında, faili meçhul bir cinayet sonucu öldürülmüştür.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İbradılı Hacı Musazade Numan Aksoy ve Hattatzade Mustafa Hulusi'nin kızı Nadire Aksoy'un oğludur. Kardeşleri Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, Nilüfer Pehlivanlı, Dr. Fikret Aksoy ve Sevim Batukan'dır. Ülke Aksoy ile evli olan Muammer Aksoy, Işık ve Arın isminde iki oğul ile Aslı, Muammer Can Aksoy ve İlke Aksoy isimli üç toruna sahiptir.
Tüm derslerinden tam not alarak 1939'da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Zürih Üniversitesi Hukuk ve Devlet Bilimleri Fakültesi'nde doktora yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde asistanlık ve Ankara Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaptı. 1957 yılında üniversite yasasında yapılan değişikliklerin üniversitelerin özerkliğine zarar verdiği gerekçesiyle üniversiteden ayrılarak Cumhuriyet Halk Partisi'ne girdi.
27 Mayıs 1960 sonrasında yeniden üniversiteye döndü ve Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde profesör oldu. Kurucu Meclis Antalya İli Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961) ile 1961 Anayasasının hazırlanmasında komisyon sözcülüğü yaptı. CHP parti meclisi üyeliği görevlerini yürüttü. 12 Mart 1971 Muhtırası'ndan sonra tutuklandı, fakat yargılama sonucunda aklandı. 1977'de CHP İstanbul milletvekili olarak meclise girdi. Avrupa Konseyi Türkiye temsilciliği ve Türk Hukuk Kurumu başkanlığı görevlerini yürüttü. 12 Eylül 1980'den sonra Ankara Barosu başkanlığına seçildi ve 1984 yılına kadar bu görevini sürdürdü.
1989'da Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Bahri Savcı, Münci Kapani ve Bahriye Üçok gibi kimselerle birlikte Atatürkçü Düşünce Derneği'ni kurdu ve kurucu başkanı oldu.[3]
Suikast
[değiştir | kaynağı değiştir]![[icon]](Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
31 Ocak 1990 günü Ankara Bahçelievler'deki evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü. Cenazesi 3 Şubat günü Ankara Maltepe Camii'den kaldırılarak Cebeci Asrî Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Aksoy'un öldürülmesinin ardından olay uzun süre aydınlatılamamış ve soruşturma dosyasında ciddi bir ilerleme olmamıştır. 17 Ocak 2000 tarihinde Beykoz'da bir hücre evine yapılan Hizbullah baskını sonucunda elde edilen delillerle Muammer Aksoy, Ahmet Taner Kışlalı, Bahriye Üçok ve Uğur Mumcu cinayetlerinin aydınlatılması umudu doğmuş; cinayete karıştıkları ileri sürülen sanıklar Umut Davası’nda yargılanmışlardır. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok’un öldürülmesi olaylarına ilişkin olarak yasa dışı “Tevhid Selam Kudüs Ordusu” örgütünü kurmak ve yönetmek suçundan çeşitli mahkûmiyetler vermiş, cezalar Yargıtay tarafından onanmıştır.[4] Kararda, "Tevhid Selam Kudüs Ordusu Örgütü"nün, 1988-1999 yılları arasında Muammer Aksoy, Bahriye Üçok, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı'nın öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu 18 ayrı saldırıyı gerçekleştirdiklerinin anlaşıldığı ifade edildi.[5]
Hatırası
[değiştir | kaynağı değiştir]Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde bir dersliğe, Çanakkale'nin merkez ilçesinde bir parka, yine Çanakkale'nin Biga ilçesi, Edirne'nin merkez ve Keşan ilçeleri ile İstanbul'un Küçükçekmece ve Zeytinburnu ilçesi ve ayrıca Ankara’da Bahçelievler ve Sincan'da caddelere, Zonguldak Karadeniz Ereğli'de caddelere ismi verilmiştir.
Ankara'da Çankaya Belediyesince Çayyolu'nda "Prof. Dr. Muammer Aksoy Kütüphanesi" adıyla bir kütüphane açılmıştır.
Atatürkçü Düşünce Derneği tarafından, Aksoy'un katledildiği 31 Ocak'ta "Prof. Dr. Muammer Aksoy’u Anma ve Yılın Atatürkçüsü Ödülleri" töreni düzenlenmektedir.[6]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1960 - Partizan radyo ve D.P.[7]
- 1962 - Anayasa mahkemesi üyelerinin seçimi konusundaki tartışma ve bunun ortaya çıkardığı kamu hukuku meseleleri[8]
- 1963 - Sanayi Bakanı Çelikbaşʼın rejime, hukuka ve memleket menfaatlerine aykırı tutumu[9]
- Devrimci Öğretmenin Kıyımı ve Mücadelesi - 2 Cilt (Sevinç-Orsel Matbaası, 1975)
- Sosyalist Enternasyonal ve CHP (Tekin Yayınevi, 1977)[10]
- Rejim Bunalımına ve Kötü Sonuçlarına Doğru Pupa Yelken Gidiş (Tekin Yayınevi, 1989, ISBN 9789754780390)
- Laikliğe Çağrı (Gündoğan Yayınları, 1989, ISBN 9789755200118)
- Atatürk ve Sosyal Demokrasi (Gündoğan Yayınları, 1990)
- Atatürk ve Tam Bağımsızlık (Gündoğan Yayınları, 1990, ISBN 9789755200125)
- Devlet Hukukla Yaşar (Cumhuriyet Kitapları, 2010, ISBN 9786054183876)
- Atatürk'ün Laik Hukuk Devleti (Türk Hukuk Kurumu Yayınları, 2010, ISBN 9789750157141)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
- ^ a b "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021.
- ^ "GENEL BAŞKANLARIMIZ – ADD". 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
- ^ hukukbook (30 Ocak 2022). "Prof. Dr. Muammer Aksoy / Büyük Hukukçular / Hukuk Ansiklopedisi". Hukuk Ansiklopedisi. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ Şafak, Yeni. "Umut Davasında 8 sanığın cezaları onandı | Gündem Haberleri". Yeni Şafak. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ "Atatürkçü Düşünce Derneği'nin 'Yılın Atatürkçüsü Ödülleri' sahiplerini buldu". Cumhuriyet. 2 Şubat 2023. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
- ^ "Partizan radyo ve D.P. | WorldCat.org". search.worldcat.org. 12 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Anayasa mahkemesi üyelerinin seçimi konusundaki tartışma ve bunun ortaya çıkardığı kamu hukuku meseleleri | WorldCat.org". search.worldcat.org.
- ^ "Sanayi Bakanı Çelikbaşʼ ın rejime, hukuka ve memleket menfaatlerine aykırı tutumu | WorldCat.org". search.worldcat.org (İngilizce). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Sosyalist enternasyonal ve CHP | WorldCat.org". search.worldcat.org.
