Nükleik asit hibritleşmesi

Nükleik asit hibritleşmesi; birbirine eşlenik iki adet tek sarmal nükleik asit dizisinin çift sarmallı tek bir yapı haline gelmesi işlemidir.

Yapay olarak çoğaltılmış ve DNA probları olarak hazırlanmış olan spesifik DNA frangmentlerinin niteliği araştırılacak olan hedef DNA molekülü ile birleştirilmesi işlemine "hibridizasyon" denir.

Nükleotitlerin, normal şartlar altında kendilerine karşılık gelen eşlerine bağlanma özellikleri vardır. DNA'da Guanin ile Sitozin ve Adenin ile Timin birbirine komplemanterdir. Bu yüzden birbirine tamamen komplemanter iki adet tek sarmal nükleik asit dizisi kolaylıkla birbirine bağlanır. Buna "yapışma" adı verilir. İki dizilimdeki tek nükleotit farklılığı bile yapışmayı zorlaştırır.

Bu işlemin tersine "denatürasyon" ya da "erime" adı verilir. Çift sarmallı bir DNA molekülü ısı veya pH ile denatüre edilebilir. Bu durumda çift sarmal açılıp tek sarmallı iki yapı haline gelir.

DNA'nın hibritleşme ve denatüre olma özelliğinden birçok moleküler teknikte yararlanılmaktadır.

Hibridizasyon yöntemleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir hibridizasyon yöntemi olan PCR tekniğiyle çalışan bir cihaz

Günümüzde immünohistokimyasal yöntemlerle, hücrelerin spesifik antijenlerin varlığı ortaya çıkarılabilmektedir. Buna benzer bir şekilde, hücre ya da mikroorganizmalardaki spesifik özelliklerden sorumlu bir genin veya DNA segmentinin varlığı ya da yokluğu ortaya çıkarılabilir. Çeşitli laboratuvarlarda çok kullanılan hibridizasyon yöntemleri şunlardır: