Necâtî
Necâtî Bey (ö. 1509) divan edebiyatı şairi.
Hayatı hakkında az bilgi bulunan Necati Bey'in doğum tarihi de bilinmemektedir. Genel kanıya göre gerçek ismi "İsa"dır.[1] Fakat bazı kaynaklarda ismi "Nuh" olarak geçmektedir. Doğum yerinin Kastamonu olduğu düşünülmektedir.[kaynak belirtilmeli] Diğer birçok divan edebiyatçısından farklı olarak özel bir eğitim görmemiş, kendi kendini yetiştirmiştir. Kısa zamanda eserleriyle halkın ilgisini ve beğenisini kazanmış, üne kavuşmuş ve dönemin ünlü isimleri tarafından övülmüştür. Üne kavuştuktan sonra Şehzade Abdullah'ın divan kâtipliğini yapmış, bir süre de sarayda çeşitli görevlerde çalışmıştır.[1] 1509 yılında öldüğü düşünülse de bu tarih kesin değildir.
Necati, Türk divan şiirinin gelişme döneminin (15. yüzyıl sonları - 16. yüzyıl başı) en önemli isimlerindendir. O zamana kadar Türk divan şiirini fazlasıyla etkileyen İran şiirinden uzaklaşarak, halkın diline ve kültürüne önem vermiş, bunu da şiirine yansıtmıştır. Kullandığı yalın dil ile halka ve hayata yakın bir tabiat sergilemiş, fazla süslü üsluptan kaçınmıştır.
Eserlerinden örnek
[değiştir | kaynağı değiştir]Sultan Bâyezîd için yazılmış kasîdeden:
- Dil oldı şem' bezmüne pervâne şem'üne
- Maksûdı yanmadur nice olursa tâ seher
- Şevk-i izârun ile delürmişdür âfitâb
- Uryân olup tekin mi düşer tağlara seher
- Benzer ki urdı deste-i sünbüllerüne dest
- K'esdi savurdı hırmen-i gülde sabâ seher
Bazı gazelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ala Gözlü Nazlı Dilber
Bad-ı Saba Sevdiğime Gidersen
Behey Dilber Sana Gonül Vereli
Ben Güzelim Deyu Havadan Uçma
Beyaz Göğsün Bana Karşı
Bizden Selam Olsun Gül Yüzlü Yar
Bugün Ben Bir Bağa Girdi
Bugün Ben Bir Güzel Gördüm
Bülbül Ne Yatarsın Yaz Bahar Oldu
Dağlara Gel (Grup Yorum Seslendirmiştir)
Dila Gör Bu Cihan İçre
Ey Benim Nazlı Cananım
Peri Cihana Sen Gibi Dilber
Garip Turna Bizi Senden Soran
Hey Ağalar Bir Sevdaya Uğradı
Hey Ağalar Zaman Azdır
Kurtulamam Üç Nesnenin Elinden
Mecnun'a Dönmüşüm Bilmem Gezdiği
Sözün Bilmez Bazı Nadan Elinden
Şunda Bir Dilbere Gönül Düşürdüm
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Kaya, Bayram Ali. "Necati Bey". islamansiklopedisi.org.tr. TDV İslam Ansiklopedisi. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2024.