Niş oluşturma
Niş oluşturma veya niş inşası, bir organizmanın hayatta kalma şansını artıracak bir şekilde, her zaman olmasa da çoğu zaman kendi (ya da diğer türlerin) yaşam ortamını veya doğal çevresini değiştirdiği sürece verilen isim.[1] Bazı biyologlar, niş oluşturma süreçlerinin evrim için doğal seçilim kadar önemli olduğunu savunur. Bu anlamda seçilim yoluyla, sadece çevre canlı türlerini değiştirmez, canlı türleri de niş oluşturma suretiyle çevreyi değiştirirler. Bu durum, çevrelerini etkileyen organizmalarla doğal seçilim ve niş inşası arasında bir geri bildirim ilişkisi oluşturur. Bu değişiklik de, hangi özelliklerin doğal olarak seçileceğine dair değişimlere neden olur. Niş oluşturmanın etkisi, ekolojik kalıtımın evrimsel rolü göz önüne alındığında, özellikle çevresel değişikliklerin birkaç nesildir devam ettiği durumlarda belirginleşir. Bir organizmada daha az şiddetli niş inşa davranışları gözlemlemek de mümkündür. Bu teori, doğal seçilim ile bağlantılı olarak, organizmaların atalarından, onların genleri ile yine onlar tarafından değiştirilmiş olan bir doğal çevreyi, yani iki ayrı miras kalıtımını birden devraldıklarını göstermektedir. Bu iki evrimsel mekanizma, popülasyonun seçilim değeri ile ve bu organizmaların yaşamlarını sürdürmek için hangi adaptasyonları geliştireceklerini birlikte belirler.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Pocheville, Arnaud (2010). "What Niche Construction is (not).". La Niche Ecologique: Concepts, Modèles, Applications (İngilizce). Paris: Ecole Normale Supérieure. ss. 39-124.
- Odling-Smee, John F. (2009). "Niche Construction in Evolution, Ecosystems and Developmental Biology". Mapping the Future of Biology, 69-91. ISBN 978-1-4020-9635-5
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- http://www.nicheconstruction.com/4 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Day RL, Laland KN, Odling-Smee FJ Perspect Biol Med. 46:80-95 (2003) Adaptasyonu yeniden düşünmek: niş oluşturma perspektifi13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Laland K. N., Odling-Smee J. & Feldman M. W. Proc. Natl Acad. Sci. USA 96, 10242-10247 (1999). Niş inşasının evrimsel sonuçları ve ekolojideki çıkarımları30 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
 | Ekoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Evrim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |