Perşa Liha
 | |
| Ülke |  Ukrayna |
|---|---|
| Kuruluş | 1991 |
| Takım sayısı | 16 |
| Üst lig | Premyer-Liha |
| Alt lig | Druha Liha |
| Yerel kupa(lar) | Kubok Ukrayini |
| Son şampiyon | SK Dnipro-1 (2018-19) |
| En çok oynayan | Andriy Tsvik (2014) (429) |
| En çok gol atan | Vadym Plotnikov ve Serhiy Chuichenko (2018)[1] (116) |
| Resmî site | pfl.ua |
Perşa Liha (Ukraynaca: Перша ліга), Ukrayna futbolundaki lig sisteminin ikinci kademesinde yer alan profesyonel futbol ligidir. Ligde yer alan kulüpler ayrıca Kubok Ukrayini organizasyonuna da katılım hakkı kazanırlar. Premyer-Liha'nın aksine Perşa Liha'da yer alan kulüplerin genç takımları için paralel bir turnuva düzenlemez.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Lig, Vyshcha Liha'nın bir altında ve Perekhidna Liha'nın bir üstünde ikinci kademe olarak Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla yeniden organize edilen Ukrayna Futbol Federasyonu (Ukrayna SSC Futbol Federasyonu'nun halefi) tarafından kuruldu .
Bu ligde oynanan ilk maç turu 14 Mart 1992'de gerçekleşti. Lig, bundan sadece birkaç ay önce organize edilen ve çoğunlukla daha önce Sovyet alt ikinci liginin gruplarından birinde yarışan tüm Ukrayna kulüplerinden oluşuyordu (bakınız: 4. kademe, Ukrayna SSC Futbol Şampiyonası). Lige ayrıca Sovyet Üst Lig yedek kadrolar turnuvası nın bazı Sovyet Üst Lig yedek kadroları ve amatörler arasında Ukrayna futbol şampiyonasının en iyi üç yarışmacısı olan KFK (Fitness kulüpleri) eklendi.
Perşa Liha (Birinci Lig), Vyshcha Liha (Yüksek Lig)'dan (şu anda Premyer-Liha olarak bilinir) daha aşağı kademededir ve Ukrayna profesyonel futbol ligi sisteminin ikinci kademesinde yer almaktadır.
Perşa Liha, amatör olmayan kulüplerin (Top, First ve Second) tüm futbol liglerini birleştiren PFL organizasyonuna dahildir. 26 Mayıs 1996'da amatör olmayan kulüpler arasında profesyonel lig kuruldu ve tüzüğünün yanı sıra yönetimi de belirlendi. Daha önce Ukrayna futbol ligi yarışmalarına katılan kulüplerin çoğu, 1980'lerin sonlarında başlayan bir süreçle profesyonel olarak yeniden düzenlendi. 17 Temmuz'da profesyonel lig, diğer birçok ulusal futbol organizasyonu ile profesyonel kulüpler (üyeler) arasında müsabakalar düzenlemek için anlaşma imzaladı. Halychyna (Ivano-Frankivsk) gazetesine göre, 2010 yılında lig kulüplerinin yıllık bütçesi 6 milyon ila 30 milyon grivna arasında değişiyordu.[2][3]
Lig, Premyer-Liha'nın kendini yöneten bir varlık haline geldiği 15 Nisan 2008'den itibaren Profesionalna futbolna liha Ukrayiny (PFL)'nin en üst kademedeki ligi oldu. Genellikle Perşa Liha'dan ilk iki sıradaki takımlar Premyer-Liha'ya yükselirken, Premyer-Liha'nın son iki sırasındaki takımlar Perşa Liha'ya düşer. Her kulüp ligde sadece tek bir kadroyla temsil edilme hakkına sahiptir, bu nedenle ikinci takımın (B takımı, rezerv takım vb.) terfi hakkı kazanabilecek bir pozisyonda ligi tamamlaması durumunda, bir alt sıradaki takım üst lige çıkma hakkı kazanır. En başarılı ikinci takımlardan biri Dinamo Kyiv (FK Dinamo 2 Kiev)'dir.
Mevcut takımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki takımlar 2019-20 sezonunda mücadele etmektedir. Parantez içinde takımların yer aldıkları şehirler ve iç saha stadyumları gösterilmiştir.
Yarışma formatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Lig, her takımın birbiri ile iki kez karşılaştığı lig usulü turnuva formatında oynanmaktadır. Lig, sonbahardan bahara kadar devam eder, ancak Ukrayna'daki iklim koşulları nedeniyle, sezon ortasına denk gelen kış arası genellikle sezonlar arasındaki yaz tatili süresinden daha uzundur. Ligde 1995 yılından bu yana, tüm Avrupa kıtasında da kabul edilen puan hesaplama sistemi uygulanır ve bu sisteme göre galibiyete 3 puan ve beraberliğe 1 puan verilirken, mağlubiyete ise puan verilmez.
Katılımcı sayısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Lig tarihi boyunca mücadele eden takım sayısı değişiklik gösterdi. 1999'dan önceki ilk yıllarında ligde 20 veya daha fazla takım mücadele ediyordu. Daha sonra rekabet kalitesini artırmak için tüm liglerde takım sayısını azaltmak için ortak bir düşünce mevcuttu. 2013'e kadar takım sayısı 2006-07 ve 2007-08 sezonları ve birkaç sezon haricinde 18'e düşürüldü. 2013 yılından bu yana bu sayı daha da azaltılarak 16'ya düşürüldü.
Düşme ve yükselme
[değiştir | kaynağı değiştir]Küme düşen kulüplerin sayısı da neredeyse her yıl değişiyordu ve birkaç kez beşe kadar çıkmıştı. Terfi eden kulüp sayısı ise genellikle iki de kalır. Sadece bir kez üç takım üst lige yükseldi. Ligin kazananı ve genellikle ikincisi Premyer-Liha'ya terfi eder. Bununla birlikte, kulübün ikinci bir takımının (B takımı, rezerv takımı), terfi pozisyonunda ligi bitirse bile terfi hakkı bulunmamaktadır. Kural nedeniyle, birkaç kez üçüncü sırada yer alan takım bir üst lige yükseldi. 2013 yılında bir kulübün kendi isteğiyle terfi etmeyi reddetmesi emsal teşkil etti. 2017 yılında, terfi hakkı elde eden bir kulübün idari spekülasyonlara dayanarak terfi hakkının alınmasıyla başka bir emsal daha oluştu.
Küme düşme veya yükselme play-off'ları, daha önce genellikle bir takımın ligden çekilmesi gibi öngörülemeyen koşullar altında organize edildi ve genellikle sezon bitene kadar planlanmadı. 2011 yılından bu yana küme düşme play-off'ları köklü bir gelenek haline geldi.
Bin yılın başından bu yana, ligden çekilme sıklığı rakip kulüpler arasında artış gösterdi. Bununla savaşmak için lig, sezon boyunca ligden çekilmeyi önlemek için her kulübün mali durumuna daha sıkı bir yaklaşım uygulamaktadır.
Lig popülaritesi
[değiştir | kaynağı değiştir]2009-10 sezonundan itibaren ligin popülaritesinin arttırılması amacıyla internet üzerinden seçilen maçlar yayınlamaya başlandı.
Ligdeki en başarılı kulüpler FK Dinamo-2 Kyiv, FK Hoverla Uzhhorod ve FK Zirka Kropyvnytskyi'dir. Bu takımlar ya dağıtılldı ya da bir çeşit yeniden yapılanma geçirdi. 2016 yılında Dinamo Kyiv ikinci takımını profesyonel yarışmalardan geri çekerken, FK Hoverla ise ihraç edildi. Daha önce 2008'de yeniden yapılanmadan geçen FC Zirka, yerel bir genç futbol kulübü FC Olimpik Kropyvnytskyi merkezli olarak yeniden kuruldu ve 2016'da ligdeki üçüncü şampiyonluğunu kazandı.
Kazananlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Terfi eden takımlar kalın yazılmıştır.
Sezon sonrası play-off'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sezon sonrası play-off'lar Perşa Liha yarışmasının yaygın bir uygulaması değildir. Yıllar geçtikçe kulüplerin terfi veya küme düşme için mücadele ettiği birkaç olay yaşandı. Sezon sonrası ilk play off, Temmuz 1998'de Kyiv ve Boryspil'de küme düşecek takımları belirlemek için düzenlenen mini bir turnuvadan oluşuyordu. Bu turnuva Druha Liha'nın üç grup kazananı ile Perşa Liha'nın 18. sırasında yer alan Bukovyna takımları arasında oynandı. Turnuva, 1998-99 Premyer-Liha'ya katılmaya hak kazanacak kulüpleri belirledi. Ertesi yıl ligde ilk kez yükselme play-off organizasyonu düzenlendi.
Yükselme play-offları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sezon | Premyer-Liha takımı | Sonuç | Perşa Liha takımı | Konum |
|---|---|---|---|---|
| 1998-99 | FK Prykarpattia Ivano-Frankivsk | 3-1 | FK Cherkasy | Kiev'de |
| 2001-02 | FK Polihraftekhnika Oleksandriya | 1-0 | FK Polissya Zhytomyr | Kiev'de |
| 2017-18 | FK Zirka Kropyvnytskyi | 1-1, 0-4 | FK Desna Chernihiv | iç saha/deplasman |
| Çornomorets | 1-0, 0-3 (uz.) | FK Poltava | ||
| 2018-19 | Karpatı | 0-0, 3-1 | FK Volın Lutsk | iç saha/deplasman |
| Çornomorets | 0-0, 0-2 | FK Kolos Kovalivka | ||
Relegation play-offs
[değiştir | kaynağı değiştir]| Season | First League team | Score | Second League team | Place |
|---|---|---|---|---|
| 2010-11 | FK Enerhetyk Burshtyn | 2-0 | PFK Sumy | in Uman |
| 2011-12 | MFK Mykolaiv | 4-3 | FK Avanhard Kramatorsk | Hmelnitski'de |
| 2012-13 | FK Odesa | 0-2, 1-4 | FK Nyva Ternopil | iç saha/deplasman |
| FK Dynamo-2 Kyiv | 1-1, 1-0 | FK Shakhtar Sverdlovsk | ||
| 2014-15 | MFK Mykolaiv | 0-0, 1-0 | FK Kremin Kremenchuk | iç saha/deplasman |
| 2015-16 | FK Ternopil | iptal edildi | FK Bukovyna Chernivtsi | iç saha/deplasman |
| 2016-17 | PFK Sumy | 2-0, 1-1 | FK Balkany Zoria | iç saha/deplasman |
| 2018-19 | PFK Sumy | 0-4, 1-3 | FK Cherkashchyna-Akademiya | iç saha/deplasman |
| FK Ahrobiznes Volochysk | 0-1, 4-0 | FK Metalurh Zaporizhia | ||
| 2019-20 | TBA | x-x, x-x | TBA | iç saha/deplasman |
| TBA | x-x, x-x | TBA | ||
İstatistikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kulübe göre performans
[değiştir | kaynağı değiştir]| Kulüp | Kazanan | İkinci | Üçüncü | Kazanılan sezonlar |
|---|---|---|---|---|
| Dynamo-2 Kyiv | 3 | 2 | 1 | 1998-99, 1999-00, 2000-01 |
| Hoverla-Zakarpattia Uzhhorod | 3 | 2 | 0 | 2003-04, 2008-09, 2011-12 |
| Zirka Kirovohrad ‡ | 3 | 0 | 0 | 1994-95, 2002-03, 2015-16 |
| FK Oleksandriya | 2 | 1 | 5 | 2010-11, 2014-15 |
| FK Sivastopol | 2 | 0 | 1 | 2009-10, 2012-13 |
| Illichivets Mariupol | 2 | 0 | 1 | 2007-08, 2016-17 |
| Stal Alchevsk | 1 | 2 | 4 | 2004-05 |
| Volyn Lutsk | 1 | 1 | 1 | 2001-02 |
| MFK Mykolaiv | 1 | 1 | 0 | 1997-98 |
| Arsenal Kyiv ‡ | 1 | 1 | 0 | 2017-18 |
| Naftovyk-Ukrnafta Okhtyrka | 1 | 0 | 2 | 2006-07 |
| Zorya | 1 | 0 | 1 | 2005-06 |
| Veres Rivne ‡ | 1 | 0 | 1 | 1992 (grup kazananı) |
| Kryvbas Kryvyi Rih | 1 | 0 | 0 | 1992 (grup kazananı) |
| Nyva Vinnytsia ‡ | 1 | 0 | 0 | 1992-93 |
| Prykarpattia Ivano-Frankivsk | 1 | 0 | 0 | 1993-94 |
| Vorskla Poltava | 1 | 0 | 0 | 1995-96 |
| Metalurh Donetsk | 1 | 0 | 0 | 1996-97 |
| Olimpik Donetsk | 1 | 0 | 0 | 2013-14 |
| SK Dnipro-1 | 1 | 0 | 0 | 2018-19 |
Notlar:
- ‡ - indicates a phoenix club of the original
Bölgeye göre kazananlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm zamanlar tablosu
[değiştir | kaynağı değiştir]En iyi 20 takımın yer aldığı tablodaki rakamlar, 2018-19 sezonu boyunca doğrudur.[6] Kulüplerin durumu 2019-20 sezonunun başından itibaren güncellenmiştir.
| S | Takım | Sezonlar | O | G | B | M | A | Y | P | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Dynamo-2 Kyiv | 25 | 888 | 403 | 219 | 266 | 1312 | 882 | 1428 | şampiyon |
| 2 | Naftovyk-Ukrnafta Okhtyrka | 24 | 856 | 378 | 201 | 277 | 1131 | 891 | 1335 | şampiyon |
| 3 | Stal Alchevsk | 21 | 752 | 361 | 155 | 236 | 1082 | 786 | 1238 | şampiyon |
| 4 | Oleksandriya | 18 | 652 | 312 | 164 | 176 | 903 | 595 | 1100 | şampiyon |
| 5 | Mykolaiv | 20 | 704 | 287 | 156 | 261 | 852 | 790 | 1017 | şampiyon |
| 6 | Hoverla Uzhhorod | 15 | 550 | 246 | 107 | 197 | 678 | 666 | 845 | şampiyon |
| 7 | Volın | 12 | 430 | 206 | 71 | 153 | 599 | 491 | 689 | şampiyon |
| 8 | Desna Chernihiv | 14 | 484 | 189 | 112 | 183 | 581 | 536 | 679 | vice-champion |
| 9 | Elektrometalurh-NZF Nikopol | 11 | 418 | 183 | 71 | 164 | 498 | 506 | 620 | vice-champion |
| 11 | Helios Harkiv (Kobra) | 13 | 437 | 162 | 116 | 159 | 449 | 471 | 602 | 4. |
| 12 | Zirka Kropyvnytskyi | 12 | 398 | 167 | 94 | 137 | 486 | 412 | 595 | şampiyon |
| 13 | Bukovyna Chernivtsi | 12 | 442 | 162 | 94 | 186 | 485 | 536 | 580 | vice-champion |
| 14 | Obolon-Brovar Kiev | 11 | 367 | 163 | 80 | 124 | 471 | 371 | 569 | vice-champion |
| 15 | Nyva-V Vinnytsia | 11 | 394 | 157 | 98 | 139 | 441 | 405 | 569 | şampiyon |
| 16 | Polissya Zhytomyr | 12 | 444 | 153 | 93 | 198 | 461 | 579 | 552 | 4. |
| 17 | CSKA Kyiv | 13 | 464 | 153 | 88 | 223 | 433 | 586 | 547 | 5. |
| 18 | Dnipro Cherkasy | 11 | 416 | 148 | 86 | 182 | 459 | 540 | 530 | vice-champion |
| 19 | Podillya Hmelnitski | 10 | 380 | 131 | 103 | 146 | 412 | 459 | 496 | 4. |
| 20 | Spartak Sumy | 11 | 372 | 129 | 77 | 166 | 400 | 475 | 464 | 9. |
Oyuncu ve teknik direktörler
[değiştir | kaynağı değiştir]Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]Şu oyuncular ligde birkaç kez gol kralı olma başarısı göstermişlerdir: Serhiy Chuichenko (4 kez, Polihraftekhnika Oleksandriya), Oleh Hrytsai (2 kez, FK Cherkasy), Oleksandr Aliyev (2 kez, Dynamo-2 Kyiv), Matviy Bobal (2 kez, Ihroservis Simferopol), Oleksandr Akymenko (2 kez, Stal / Inhulets).
Teknik direktörler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Stadyumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ülkedeki futbol lig sistemi içerisinde ikinci kademede yer alan ligde, 20.000 ve üzeri seyirci kapasitesine sahip stadyumlar mevcuttur. Bunlardan bazıları: Harkiv'deki Metalist Stadyumu, Dnipro'daki Dnipro Stadyumu, Lviv'deki Ukrayna Stadyumu, Sumi'deki Yuvilein Stadyumu ve Donetsk'teki Şahtar Stadyumu'dur. 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası'ndan hemen önce, Persha Liga kulüpleri de Donetsk'te bulunan RSK Olimpiyat'ta oynadılar.
Katılım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ligde en çok maçın oynandığı (1992-2017) stadyum Sumi'deki Yuvilein Stadyumu'dur.[8]
- 2002-03 Spartak Sumy - Naftovyk Okhtyrka 1:0 (29.300)
- 1997-98 SC Mykolaiv - Dynamo-2 Kyiv 1:0 (27.000)
- 2002-03 Spartak Sumy - Shakhtar-2 Donetsk 2:1 (25.200)
- 2002-03 Spartak Sumy - Zirka Kirovohrad 1:0 (23.000)
- 2018-19 Metalist 1925 Harkiv - Dnipro-1 1:2 (22.362)[9]
- 2005-06 Zorya Luhansk - Karpaty Lviv 1:0 (21.000)
En çok seyirci katılımının sağlandığı sezonlar 1990'ların ve 2000'lerin başındaydı.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Samotkan, Yu. First League: patience of Chuichenko, "corrections" of Plotnikov, and perspectives of Akymenko (Первая лига: спокойствие Чуйченко, "дорисовки" Плотникова и перспективы Акименко) 21 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Footboom. 19 January 2018
- ^ Last one and half months worth several years[ölü/kırık bağlantı] Şablon:Uk
- ^ Original source on August 19, 2010 by Bohdan Biletsky 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ukraynaca:
- ^ "FK Stal refuses to participate in Premyer-Liha". Interfax-Ukraine. 13 Haziran 2013. 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- ^ a b "In Premyer-Liha will be 14 teams: Oleksandriya do not need the elite division". LB. 2 Haziran 2014. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2014.
- ^ http://wildstat.ru/p/2104/cht/213/stat/summary 12 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Чемпионат Украины, первая лига (Суммарная таблица за все годы)
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Vladimir Poyasniuk. Carpe diem. Perşa Liha: top scorers, triumphators, runners-up, and loosers… (Carpe diem. Первая лига: Бомбардиры, триумфаторы, призёры и проигравшие…) 29 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. UA-Football. 3 June 2009
- ^ a b Valerko, A. Which game is the most attended in history of the Perşa Liga? (Який матч - найвідвідуваніший в історії Першої ліги?) 24 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Sport Arena. 30 September 2016 (first ed.)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ukrayna Profesyonel Futbol Ligi'nin resmî internet sitesi23 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.