Philip Zimbardo

Philip Zimbardo
Zimbardo, 2019
Doğum23 Mart 1933
New York, New York, ABD
Ölüm14 Ekim 2024 (91 yaşında)
San Francisco, Kaliforniya, ABD
MilliyetAmerican
Mezun olduğu okul(lar)Brooklyn College (B.A.)
Yale University (M.S., Ph.D.)
Tanınma nedeniStanford prison experiment
The Time paradox
The Lucifer Effect
Abu Ghraib prison analysis
time perspective therapy
social intensity syndrome
Evlilik
İmza

Philip George Zimbardo (/zɪmˈbɑːrdoʊ/ ; 23 Mart 1933 - 14 Ekim 2024), Amerikalı psikolog ve Stanford Üniversitesi'de fahri profesördür.[1] Zimbardo, 1971 yılında yaptığı Stanford hapishane deneyi ile tanınmış; daha sonradan etik ve bilimsel nedenlerle ciddi bir şekilde eleştirilmiştir. Üniversite öğrencileri için birçok psikolojiye giriş kitabının ve diğer göze çarpan çalışmalarını da içeren The Lucifer Effect, The Time Paradox ve The Time Cure kitaplarının yazarıdır. Ayrıca Heroic Imagination Project'in (Kahramanca Hayal Gücü Projesi) kurucusu ve başkanıdır.[2]

Çocukluk ve Gençlik Yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Zimbardo, 23 Mart 1933'te New York'ta Sicilya'dan göç etmiş İtalyan bir aileye doğdu. Hayatının ilk yıllarında İtalyan olarak ayrımcılık ve önyargıya maruz kaldı; düşük bir refah seviyesine sahipti. Sıklıkla Yahudi, Porto Rikolu veya siyahi olan diğer ırklar ve etnik gruplara benzetildi. Zimbardo, çocukluğunda yaşadığı bu deneyimlerin onun insanların davranışları hakkında merak duymasını tetiklediğini ve daha sonrasında okuldaki araştırmalarını etkilediğini söyledi.[3]

1954'te Brooklyn Üniversitesi'nde psikoloji, sosyoloji ve antropoloji lisans eğitimini en yüksek onur derecesiyle tamamladı. Yüksek lisansını (1955) ve doktorasını (1959) Yale Üniversitesi'nde danışmanı Neal E. Miller iken psikoloji üzerine yaptı.[4] Yale'deyken yüksek lisans öğrencisi Rose Abdelnour ile evlendi; 1962'de bir oğulları oldu ve 1971'de boşandı.[5][6]

1959 yılından 1960 yılına kadar Yale'de ders verdi. 1960'tan 1967'ye kadar New York Üniversitesi Sanat ve Bilim Koleji'nde psikoloji profesörlüğü yaptı. 1967'den 1968'e kadar Columbia Üniversitesi'nde ders verdi. 1968'de Stanford Üniversitesi'ndeki fakülteye katıldı.[7]

Stanford Hapishane Çalışması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Stanford prison experiment

Arka Planı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1971'de, Stanford Üniversitesi'nde kadrolu pozisyonda çalışan psikoloji profesörü olmayı kabul etti. Amerika Birleşik Devletleri Deniz Araştırmaları Ofisi'nden aldığı devlet hibesiyle Stanford hapishane araştırmasını, seçilmiş (75 kişilik bir başvuru havuzundan) erkek üniversite öğrencileriyle yürütmüştür.

Akıl sağlığı testinden sonra geriye kalan erkekler Stanford'daki psikoloji binasının bodrum katında bulunan sahte bir hapishanede karışık bir biçimde "tutuklu" ve "gardiyan" olarak seçildi.[8] Tutuklular, 6' x 9' boyutunda siyah çelik parmaklıklı kapıları olan hücrelere kapatıldılar. Her hücredeki tek mobilya bir bebek karyolasıydı. Hücre hapsi, küçük, aydınlatılmamış bir dolaptı.

Zimbardo'nun hedefi, Stanford Hapishanesi çalışmasıyla karışık bir şekilde seçilmiş, (rastgele atanan) bir öğrencide tutuklu ya da gardiyan olmanın psikolojik etkisini değerlendirmekti.[9]

1997'de Stanford Haber Servisi'ndeki bir makalede daha fazla detaylarla deneyin amaçları tanımlanmıştır:

Zimbardo'nun bu deneyi yapmasının ana sebebi, genellikle normal/sıradan bireyleri iğrendirecek olan rollerin, kuralların, sembollerin, grup kimliklerinin ve davranışların durumsal geçerliliğinin gücüne odaklanmaktı. Zimbardo, 1996 yazında Toronto'daki sempozyumunda şunları söyledi:[10]"Birkaç yıldır bireyselleşme, vandalizm ve insanlıktan çıkarma üzerine araştırmalar yürütüyordum; bu araştırmalar, sıradan insanları kendilerini anonim hissettikleri veya başkalarını algılayabildikleri durumlara sokarak anti-sosyal eylemlere ne kadar kolay sürüklenebileceğini gösteriyordu."

Deney

[değiştir | kaynağı değiştir]

Zimbardo, gardiyanlar ve tutuklular arasındaki anlaşmazlıklarda uzlaşma sağlamak amacıyla "cezaevi müdürü" rolüyle çalışmaya katıldı. Tutuklulara fiziksel şiddet olmadan, uyku yoksunluğu ve hücre hapsiyle cezalandırma gibi işkenceye dayanan başka uygulamalarla egemenlik kurmak için gardiyanlara başka yöntemler bulmaları söyledi. Deneyin ilerleyen zamanlarında bazı gardiyanlar daha da saldırganlaşmaya başlayıp, mahkûmların karyolalarını aldılar (yerde uyumaları için), hücrelerinde tutulan kovaları tuvalet olarak kullanmaya zorladılar ve kovaları boşaltmalarına dahi izin verilmedi; ne diğer gardiyanlar ne de Zimbardo'nun kendisi müdahalede bulunmadı. Eylemlerinin gözlemlendiğini ancak azarlanmadıklarının farkında olan gardiyanlar, bu tür eylemler için kendilerine dolaylı izin verildiğini düşündüler.[11]

Daha sonraki görüşmelerde, birkaç gardiyan görüşmecilere Zimbardo'nun gerçekleşmesini istediği şeyi bildiklerini ve bunun gerçekleşmesi için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.[12]

İki günden daha az bir süre kaldığında, bir tutuklu sahte bir depresyon, kontrol edilemeyen öfke ve başka zihinsel işlev bozuklukları yüzünden acı çekiyormuş gibi davrandı. Tutuklu, en sonunda diğer tutkluların önünde çığlık attıktan ve dengesiz şekilde davrandıktan sonra serbest bırakıldı. Daha sonradan bu 'çöküntünün' sahte olduğu ve o tutuklunun, okuluna odaklanmak için çalışmadan erken ayrıldığı açıklandı. Bu tutuklunun yerine, alternatiflerden biri geldi.[8]

Sonuçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Maslach ve Zimbardo, 1972'de çalışmadan bir yıl sonra.

Çalışmanın sonunda, gardiyanlar tutuklular üzerinde tam kontrol sağlamış ve yetkilerini en geniş ölçüde uyguluyorlardı. Hatta bir tutuklu açlık grevi yapacak kadar ileri gitmişti. Tutuklu yemek yemeyi reddedince gardiyanlar üç saatlik hücre hapsine koydular (bir mahkûmun en fazla bir saat hücre hapsinde tutulma kuralına rağmen). Diğer tutuklular, bu tutukluyu bir kahraman olarak görüp grevini takip etmek yerine, onu kötü bir mahkûm ve baş belası ilan ettiler. Tutuklular ve gardiyanlar hızlı bir biçimde rollerine uyum sağlamış; yapmaları beklenen, psikolojik olarak zarar verici durumlara ve tehlikeye yol açan durumların sınırlarını aşmışlardı. Zimbardo, bu durumun rollerine boyun eğmeye başladı. Kız arkadaşı ve müstakbel eşi olan psikoloji doktorasını yeni almış olan Christina Maslach tarafından çalışmanın gerçekliğinin kendisine gösterilmesi gerekiyordu.[13] Zimbardo, çalışmanın mesajının "durumların davranışlarımız üzerinde çoğu insanın takdir ettiğinden daha güçlü bir etkiye sahip olabileceği ve çok az insanın [bunu] fark edebileceği" olduğunu dile getirmiştir.[14]

Çalışmanın sonunda, tüm mahkûmlar ve gardiyanlar serbest bırakıldıktan sonra değerlendirme ve birbirlerine karşı duygularını açıkça ifade edebilmeleri için hepsi aynı odaya geri getirildi. Etik sınırların çalışma boyunca sıklıkla kıyaslandığı Milgram deneyi Zimbardo'nun eski lise arkadaşı Stanley Milgram tarafından 1961'de Yale Üniversitesi'nde gerçekleştirilen deneydir.[15]

Yakın zamanlarda, Nice Üniversitesi'nden Thibault Le Texier, videolar, kayıtlar ve Zimbardo'nun el yazısı notları dahil olmak üzere deneyin arşivlerini incelediğinde "Gardiyanlar, deneyin hangi sonuçları üretmesi gerektiğini biliyorlardı... Bu patojenik sosyal çevreye kendiliğinden tepki vermek şöyle dursun, gardiyanlara onu nasıl yaratacakları konusunda net talimatlar verilmiştir... Deneyciler ya kesin talimatlar vermek, deneyin amaçlarını hatırlamak ya da genel bir yön belirlemek için deneye doğrudan müdahale ettiler... Zimbardo, tam katılımlarını sağlamak için, gardiyanları araştırma görevlileri olduklarına inandırmayı amaçlamıştır." eleştirisini dile getirmiştir.[16] Fransızca orijinal yayınından bu yana,[17] Le Texier'in suçlamaları Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bilim iletişimcileri tarafından da ele alınmıştır.[18] Humankind - Umutlu Bir Tarih (2020)[19][20] adlı kitabında tarihçi Rutger Bregman, tüm deneyin sahte ve hileli olduğu suçlamasına dikkat çekiyor; Bregman, bu deneyin genellikle insanların kötü davranışlara kolayca kapıldığını göstermek için bir örnek olarak kullanıldığını savunmuştur; ancak Zimbardo, gardiyanlara yaptıkları gibi hareket etmelerini söylediği gerçeği konusunda pek samimi değildir. Daha da yakın zamanlarda, bir APA psikoloji makalesi bu çalışmayı ayrıntılı olarak inceledi[21] ve Zimbardo'nun gardiyanları belli davranışlarda bulunmaya teşvik ettiğini belirtmiş; bu nedenle bu davranışın kendi başına ortaya çıkmaktan ziyade Zimbardo tarafından oluşturulduğu sonucuna varmıştır.

Abu Ghraib Hapishanesi'nde Mahkum Tacizi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Zimbardo, Stanford hapishane deneyindeki katılımcıların davranışları ile Abu Ghraib'deki mahkûm tacizi arasındaki çarpıcı görsel benzerlikler üzerine kafa yormuştur. Genelkurmay Başkanı General Myers'ın olayların birkaç haydut asker yüzünden olduğu ve orduya yansımadığı yönündeki iddialarını kabul etmemiştir. Bunun yerine askerlerin içinde bulunduğu duruma bakıp bu durumun onların sergiledikleri davranışa neden olma ihtimalini ele almıştı. O, istismarcıların "çürük elma" olmadıklarını ve Stanford hapishane deneyinde olduğu gibi fiziksel ve psikolojik olarak sağlıklı insanların sadistçe davrandığı ve tutuklulara gaddarca davrandığını varsaymaya başlamıştır.[14]

Bu insanların kim olduğunu anlamaya çalışırken, "onlar açıklanamaz mı, onları anlayamaz mıyız" sorusuna kendini kaptıran Zimbardo "Lucifer Etkisi" kitabını yazmaya yönlenmiştir.[14]

Lucifer Etkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Lucifer Etkisi, Stanford Hapishane Deneyine dair sonuçlar bulmak için yazılmıştır. Zimbardo, kişilik özelliklerinin şiddet eğilimli veya itaatkar eylemlerin nasıl ortaya çıktığıyla ilgili bir rol oynayabileceğine inanıyordu. Zimbardo kitapta bu insanların iyi veya kötü olarak tanımlanamayacağını çünkü tanımlanamayacağını çünkü her iki şekilde de davranma yeteneğine sahip olduğumuzu söyler. Abu Ghraib Gözaltı Merkezi'nde meydana gelen olayların da örnekler arasında olduğu ve Gary Myers'ın da dahil olduğu savunma ekibinin hapishane gardiyanları ve soru soran kişileri değil de Bush yönetimi politikalarının tutukluların fiziksel ve ruhsal istismarından sorumlu olduğunu iddia ediyorlardı.[22] Zimbardo'ya göre, "İyi insanlar kandırılabilir, baştan çıkarılabilir ve kötü davranışlarda bulunmaya başlatılabilir. Ayrıca, insan doğasını etkileyen “bütünsel durumlara” daldıklarında bireysel kişiliğin, karakterin ve ahlakın istikrarı ve tutarlılığı duygumuza meydan okuyacak şekilde irrasyonel, aptal, kendine zarar veren, antisosyal ve akılsız yollarla hareket etmeye yönlendirilebilirler." (Zimbardo, Lucifer Etkisi, s. 211)

Amerikan Tabipler Birliği Dergisi'nde,[23]

"Kötülüğün kaygan eğimini" yağlayan yedi sosyal süreç vardır:[24]

  • İlk küçük adımı düşüncesizce atmak
  • Başkalarının insanlıktan çıkarılması
  • Benliğin bireyselleştirilmesi (anonimlik)
  • Kişisel sorumlulukların difüzyonu
  • Otoriteye körü körüne itaat
  • Grup normlarına kritik olmayan uygunluk
  • Eylemsizlik veya kayıtsızlık yoluyla kötülüğe pasif tolerans

Zaman

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'de Zimbardo, John Boyd ile Zaman Perspektifi Teorisi ve Zimbardo Zaman Perspektifi Envanteri (ZTPI) hakkındaki çalışmasını Zaman Paradoksu: Hayatınızı Değiştirecek Yeni Zaman Psikolojisi'nde yayınladı. 2009'da Richard Sword ile tanıştı ve birlikte çalışmaya başlayarak Zaman Perspektifi Teorisini bir klinik terapiye çevirdi. 4 yıl süren bir pilot çalışmayla başladılar ve zaman perspektifi terapisini kurdu.[25] 2009'da Zimbardo, Zaman Perspektifi Teorisi hakkında "Zamanın Psikolojisi" adlı Ted Konuşmasını yaptı. Bu Ted Talk'a göre, Zaman Perspektifinin altı tipi vardır, bunlar: Olumlu Geçmiş ZP (Zaman Perspektifi), Olumsuz Geçmiş ZP, Hazcı Şimdi ZP, Kaderci Şimdi ZP, Amaca Yönelik Gelecek Yaşam ZP ve Transandant Gelecek ZPr.[26]

2012'de Zimbardo, Richard Sword ve eşi Rosemary, The Time Cure adıyla bir kitap yayımladılar.[27]

Zaman Perspektifi terapisinin, Zimbardo'nun haberleştiği ve Portekiz Coimbra Üniversitesindeki 1. Uluslararası Zaman Perspektifi Konferansında tanıştığı psikoterapist Martin Shirran tarafından geliştirilen Duraklatma Düğmesi Terapisiyle benzerlikleri vardır. Zimbardo, Shirran'ın konuyla ilgili kitabının ikinci baskısına önsöz yazmıştır.[28]

Kahramanca Hayal Gücü Projesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

2014 itibarıyla Zimbardo, günlük hayatta kahramanlığı teşvik etmeye kendisini adamış, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Heroic Imagination Project'in (HIP) kurucusu ve yöneticisi olarak gündelik kahramanlık hareketine öncülük etmiştir.[1] Projede güncel olarak Amerikan çete üyelerinden ve geçmişte terörle bağlantısı olmuş bireylerden, şiddet eğilimi davranışlarının nasıl değişebildiğini daha iyi anlamak için veri toplanıyor. Projenin bu araştırma bölümünün eş başkanlığını Rony Berger, Yotam Heineburg ve Leonard Beckum üstleniyor.[29] 2011'de Genel Psikoloji Dergisi'nde Zeno Franco ve Kathy Blau ile kahramanlık ve fedakarlığı karşılaştıran bir makale yayınlanmıştır.[30]

Sosyal Yoğunluk Sendromu (SIS)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008'de Zimbardo, Sarah Brunskill ve Anthony Ferreras ile sosyal yoğunluk sendromu (SIS) adı verilen yeni bir teori üzerinde çalışmaya başladı. SIS, hem aktif askerlerin hem de gazilerin sosyalleşmesinde askeri kültürün etkilerini ifade etmek ve normalleştirmek için üretilmiş yeni bir terimdir. Zimbardo ve Brunskill 2013'te Batı Psikoloji Derneği'nde yapılan anketle birlikte yeni bir teorinin ve ön faktör analizinin sunumunu yapmışlardır.[31] Brunskill, Aralık 2013'te veri toplamayı tamamlamıştır. Açıklayıcı bir bileşen faktör analizi yoluyla, doğrulayıcı faktör analizi, iç tutarlılık ve geçerlilik testleri, SIS'nin askeri sosyalleşmeyi ölçmek için güvenilir ve geçerli bir yapı olduğunu göstermiştir.[32]

Diğer Çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]
2008 yılında Almanya, Berlin'de Zimbardo

Hapishane deneyinden sonra Zimbardo psikolojiyi kullanarak insanlara yardım etmenin yollarını aramaya karar vermiş; bu Kaliforniya, Menlo Park'ta Utangaçlık Kliniği'ni kurmasına neden olmuştur; burada yetişkin ve çocuklardaki utangaç davranışları tedavi edilmektedir. Zimbardo'nun utangaçlık hakkındaki çalışması birkaç tane çok satan kitapla sonuçlanmıştır. Araştırdığı diğer konular zihin kontrolü ve kült davranışlardır.

Zimbardo, birçok Amerikan psikolojisi bölümü lisans dersinde kullanılan Psikoloji ve Yaşam başlıklı giriş niteliğindeki Psikoloji ders kitabının ortak yazarıdır. Bununla beraber birçok üniversite tele-kursunda kullanılan Discovering Psychology adlı bir PBS TV dizisine ev sahipliği yapmıştır.[33]

2004 yılında Zimbardo, çavuş askeri mahkemesinde savunma için ifade vermiştir. Abu Ghraib hapishanesinde bir gardiyan olan Ivan "Chip" Frederick'in cezasının hafifletici koşullar olduğu gerekçesiyle azaltılması gerektiğini savunmuş ve özellikle uygun eğitim almadan ve denetim olmadan, çok az kişinin bir hapishanenin güçlü durumsal baskılarına direnebileceğini açıklamıştır. Yargıçın Frederick'e maksimum 8 yıl hapis cezası vermesi göz önünde alındığında Zimbardo'nun ifadesini dikkate almadığı söylenebilir. Zimbardo, Frederick davasına katılmasından elde ettiği bilgilerden yararlanarak Abu Ghraib ve hapishane deneyleri arasındaki bağlantılar hakkında The Lucifer Etkisi: İyi İnsanların Kötüye Nasıl Döndüğünü Anlamak başlıklı yeni bir kitap yazmıştır.[34]

Zimbardo'nun yazıları, Berkeley'deki California Üniversitesi Greater Good Science Center tarafından yayınlanan Çoğunluğun İyiliği Dergisi’nde yayınlanmıştır. Zimbardo'nun katkıları arasında şefkat, fedakarlık ve barışçıl insan ilişkilerinin köklerine yönelik bilimsel araştırmaların yorumlanması yer alır. Greater Good Dergisindeki son makalesi, sıradan insanların nasıl gündelik kahramanlar haline gelebileceğini inceleyen "Kahramanlığın Sıradanlığı" başlığını taşıyor. Zimbardo Şubat 2010'da, Greater Good Science Center İdari Direktörü Dacher Keltner ile birlikte Anlamlı Bir Yaşamın Bilimi semineri olan "İyilik, Kötülük ve Gündelik Kahramanlık"ta konuk sunucu olarak bulunmuştur.

2003 yılında resmi olarak emekli olan Zimbardo, son kez "İnsan Doğasını Keşfetmek" dersini 7 Mart 2007 tarihinde Stanford kampüsünde vererek 50 yıllık öğretmenlik kariyerini noktalamıştır. Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde psikiyatri profesörü olan David Spiegel, Zimbardo'yu "efsanevi bir öğretmen" olarak adlandırarak "sosyal etkiler hakkındaki düşüncelerimizi değiştirdiğini" ifade etmiştir.[35]

Philip Zimbardo, 29 Mart 2007 yılında The Daily Show with Jon Stewart,[36] 11 Şubat 2008 yılında The Colbert Report[37] ve 25 Ekim 2010'da ise Dr. Phil[38] adlı yapımlarda yer alarak Amerikan televizyonlarında görünmüştür.

Zimbardo, zorbalıkla mücadele örgütü Bystander Revolution'a danışmanlık yapmakta ve seyirci etkisini[39] açıklamak, eylemsizliğin kötülüğünü tartışmak için örgütün videolarında yer almaktadır.[40]

Zimbardo, Polonya'da konuşurken, 2009

2003 yılından beri Zimbardo ve Steve Luczo, Corleone ve Cammarata'dan akademik alanda üstün yetenekli öğrencilere burs sağlayan[41] yerel yönetmen Pasquale Marino (botanist) [it] ile birlikte Zimbardo-Luczo Fonu aracılığıyla Sicilya kırsalında hayırsever ve ekonomik çalışmalarda aktif olarak rol almaktadır.

2015 yılında Zimbardo, erkeklerin toplumdan giderek daha fazla kopuklaştığı tezini desteklemek için araştırma yapan "İnsan (Dis)Bağlantılı: How Technology Has Sabotaged What It What It Means To Be (Teknoloji Erkek Olmanın Ne Demek Olduğunu Nasıl Sabote Etti)" adlı bir kitap yazmıştır.[42] İki ebeveynli hanelerin olmaması ve kadın odaklı okullaşmanın eksikliğinin, sanal olarak yaşamayı daha çekici hale getirerek video oyunu ve pornografi bağımlılığı riskini oluşturduğunu savunuyor.

Tanınırlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

2012 yılında Zimbardo, Amerikan Psikoloji Vakfı'nın "Psikoloji Biliminde Yaşam Boyu Başarı" altın madalyasını almıştır.[43]

2011 yılında Varşova'daki SWPS Üniversitesi'nden fahri doktora derecesi elde etmiştir.[44]

2003'te, Zimbardo ve Roma La Sapienza Üniversitesi akademisyenlerinden Gian Vittorio Caprara ve Claudio Barbaranelli, "Politikacıların Benzersiz Basit Kişilikleri" adlı raporlarından dolayı alaycı Ig Nobel Psikoloji Ödülü'ne[45] layık görülmüşlerdir.[46]

Çalışmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Tutum ve davranışı değiştirmek: İlgili metodoloji, teori ve uygulamalara temel bir giriş (Sosyal psikolojide konular), Addison Wesley, 1969
  • Motivasyonun Bilişsel Kontrolü. Glenview, IL: Scott, Foresman, 1969
  • Stanford hapishane deneyi: Hapis psikolojisi üzerine bir simülasyon çalışması, Philip G. Zimbardo, Inc., 1972
  • Tutumları Etkilemek ve Davranışı Değiştirmek. Reading, MA: Addison Wesley Publishing Co., 1969,0-07-554809-7
  • Barış için Kandırma: Gönüllüler İçin Bir El Kitabı. Ann Arbor, MI: Sosyal Sorunların Psikolojik Çalışmaları Derneği, 1970, ISBN
  • Tutumları Etkilemek ve Davranışı Değiştirmek (2. baskı.). Okuma, MA: Addison Wesley., 1977, ISBN
  • Psikoloji ve Siz, David Dempsey ile (1978).
  • Utangaçlık: Nedir, Ne Yapmalı, Addison Wesley, 1990,0-201-55018-0
  • Tutum Değişimi ve Sosyal Etki Psikolojisi. New York: McGraw-Hill, 1991,0-87722-852-3
  • Psikoloji (3. Baskı), Reading, MA: Addison Wesley Publishing Co., 1999,0-321-03432-5
  • Utangaç Çocuk : Bebeklikten Yetişkinliğe Utangaçlığın Üstesinden Gelmek ve Önlemek, Malor Books, 1999,1-883536-21-9
  • Şiddet İşçileri: Polis İşkencecileri ve Katiller Brezilya Vahşetlerini Yeniden İnşa Ederler. Berkeley, CA: California Press Üniversitesi, 2002,0-520-23447-2
  • Psikoloji - Temel Kavramlar, 5/e, Allyn & Bacon Publishing, 2005,0-205-47445-4
  • Psikoloji ve Yaşam, 17/e, Allyn & Bacon Publishing, 2005,0-205-41799-X
  • Lucifer Etkisi: İyi İnsanların Kötüye Nasıl Döndüğünü Anlamak, Random House, New York, 2007,1-4000-6411-2
  • Zaman Paradoksu: Hayatınızı Değiştirecek Yeni Zaman Psikolojisi, Simon & Schuster, New York, 2008,1-4165-4198-5
  • Bronx'tan Stanford'a Abu Ghraib'e Yolculuk, s. 85-104, Robert Levine ve diğerleri tarafından düzenlenen "Sosyal Psikolojide Yolculuklar: Geleceğe İlham Vermek İçin Geriye Bakmak", CRC Press, 2008.0-8058-6134-3ISBN'si 0-8058-6134-3
  • Salvatore Cianciabella (Prefazione di Philip Zimbardo, giriş nota di Liliana De Curtis). Siamo uomini ve caporali. Psikologia della dis-obbedienza. Franco Angeli, 2014.978-88-204-9248-9ISBN'si 978-88-204-9248-9 . siamouominiecaporali.it 12 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Maschi in difficoltà, Zimbardo, Philip, Coulombe, Nikita D., Cianciabella, Salvatore (a cura di), FrancoAngeli Editore, 2017.
  • Man (Dis)connected, Zimbardo, Philip, Coulombe, Nikita D., Rider/ Ebury Publishing, Birleşik Krallık, 2015,978-1846044847
  • Adam Kesildi: Genç Erkekler Neden Mücadele Ediyor ve Bu Konuda Ne Yapabiliriz? Philip Zimbardo, Nikita Coulombe; Conari Press, 2016.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "In Life and Business, Learning to Be Ethical". The New York Times. 10 Ocak 2014. 20 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "Phil Zimbardo, Ph.D." Heroic Imagination Project. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Emperor of the Edge". Psychology Today (İngilizce). Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  4. ^ "Phil Zimbardo Remembers". Neal Miller. 15 Nisan 1954. 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  5. ^ Contemporary Science Fiction Authors. Wildside Press. 2009. s. 297.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ "Mrs. Zimbardo Has Son". The New York Times. 14 Kasım 1962. s. 46. 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Philip G. Zimbardo". Stanford Prison Experiment - Spotlight at Stanford (İngilizce). 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2018. 
  8. ^ a b "The Stanford Prison Experiment". 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. 
  9. ^ "Slideshow on official site". Prisonexp.org. s. Slide 4. 12 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "The Stanford Prison Experiment: Still powerful after all these years (1/97)". News.stanford.edu. 12 Ağustos 1996. 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. In the prison-conscious autumn of 1971, when George Jackson was killed at San Quentin and Attica erupted in even more deadly rebellion and retribution, the Stanford Prison Experiment made news in a big way. It offered the world a videotaped demonstration of how ordinary people, middle-class college students, can do things they would have never believed they were capable of doing. It seemed to say, as Hannah Arendt said of Adolf Eichmann, that normal people can take ghastly actions. 
  11. ^ "The Real Lesson of the Stanford Prison Experiment". New Yorker. 12 Haziran 2015. 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. Occasionally, disputes between prisoner and guards got out of hand, violating an explicit injunction against physical force that both prisoners and guards had read prior to enrolling in the study. When the “superintendent” and “warden” overlooked these incidents, the message to the guards was clear: all is well; keep going as you are. The participants knew that an audience was watching, and so a lack of feedback could be read as tacit approval. And the sense of being watched may also have encouraged them to perform.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ "The Menace Within". Stanford Alumni Magazine. 2011. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. I felt that throughout the experiment, he knew what he wanted and then tried to shape the experiment—by how it was constructed, and how it played out—to fit the conclusion that he had already worked out. He wanted to be able to say that college students, people from middle-class backgrounds—people will turn on each other just because they're given a role and given power.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ "The Stanford Prison Experiment: Still powerful after all these years (1/97)". News.stanford.edu. 12 Ağustos 1996. 2 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  14. ^ a b c "Skepticality Episode 49". Skeptic Magazine. 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Emperor of the Edge". Psychology Today (İngilizce). Erişim tarihi: 22 Haziran 2018. 
  16. ^ Thibault Le Texier, "Debunking the Stanford Prison Experiment." American Psychologist, Vol 74(7), Oct 2019, 823-839dx.doi.org/10.1037/amp0000401
  17. ^ Le Texier, T. (2018). Histoire d’un mensonge: Enquête sur l’expérience de Stanford [History of a Lie: An Inquiry Into the Stanford Prison Experiment]. Paris, France: La Découverte
  18. ^ Dr. Ben Blum, "The Lifespan of a Lie", Medium, June 7, 2018 https://gen.medium.com/the-lifespan-of-a-lie-d869212b1f62 28 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ Humankind - a hopeful history. Illustrated. Little, Brown and Company. 2020. ISBN 9780316418539.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  20. ^ Jennifer Bort Yacovissi (16 Temmuz 2020). "Humankind: A Hopeful History". Washington Independent Review of Books. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  21. ^ Haslam, S. A., Reicher, S. D., & Van Bavel, J. J. (2019). Rethinking the nature of cruelty: The role of identity leadership in the Stanford Prison Experiment. American Psychologist, 74(7), 809-822. https://doi.org/10.1037/amp0000443
  22. ^ "Panel blames Bush officials for detainee abuse". msnbc.com. 11 Aralık 2008. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2016. 
  23. ^ "The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil". The Journal of the American Medical Association. 298 (11): 1338-1340. 19 Eylül 2007. 
  24. ^ The psychology of evil | "Philip Zimbardo: The psychology of evil - YouTube". YouTube. 15 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015. 
  25. ^ Sword (2013). "Time Perspective Therapy: A new time-based metaphor therapy for PTSD". Journal of Loss and Trauma. 19 (3): 197-201. doi:10.1080/15325024.2013.763632. 
  26. ^ "The psychology of time". www.ted.com. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  27. ^ The Time Cure: Overcoming PTSD with the New Psychology of Time Perspective Therapy. San Francisco, CA: Jossey-Bass. 2012. ISBN 978-1118205679. 
  28. ^ Shirran, Martin (2012). Pause Button Therapy. 2nd. Hay House. ISBN 978-1781800485. 
  29. ^ "Heroic Imagination Project - Creating a Society of Heroes in Waiting". Heroicimagination.ning.com. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2011. 
  30. ^ Franco, Z., Blau, K. & Zimbardo, P. (2011). Heroism: A conceptual analysis and differentiation between heroic action and altruism. 8 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Review of General Psychology, 5(2), 99-113.
  31. ^ Brunskill (April 2013). "Social intensity syndrome phenomenon theory: Looking at the military as a sub culture". Western Psychological Association, Reno, NV. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  32. ^ Zimbardo (2015). "Social Intensity Syndrome: The Development and Validation of the Social Intensity Syndrome Scale". Journal of Personality and Individual Difference. 73: 17-23. doi:10.1016/j.paid.2014.09.014. 
  33. ^ "Resource: Discovering Psychology: Updated Edition". Learner.org. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  34. ^ James Bone Rome. "The Times | UK News, World News and Opinion". Entertainment.timesonline.co.uk. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  35. ^ "Peninsula news | The Mercury News and Palo Alto Daily News". 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  36. ^ "Philip Zimbardo - The Daily Show with Jon Stewart - Video Clip | Comedy Central". Thedailyshow.com. 29 Mart 2007. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  37. ^ "Philip Zimbardo on the Colbert Report". Thesituationist.wordpress.com. 12 Şubat 2008. 30 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  38. ^ "Shows - When Good People Do Bad Things". Dr. Phil.com. 22 Aralık 2010. 29 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2011. 
  39. ^ "Bystander Revolution". www.bystanderrevolution.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018. 
  40. ^ "Bystander Revolution". www.bystanderrevolution.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018. 
  41. ^ "Zimbardo's foundation gives hope to Sicilian students". 24 Temmuz 2009. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2016. 
  42. ^ "Psychologist Philip Zimbardo: 'Boys risk become addicted to porn, video games and Ritalin'". TheGuardian.com. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2018. 
  43. ^ "Award: Phil Zimbardo to receive the APA's Gold Medal Award". Stanford University Psychology Department. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012. 
  44. ^ Tytuł Doktora Honoris Causa dla prof. Zimbardo w SWPS Warszawa, 10 Haziran 2011, 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Mart 2018 
  45. ^ "A simple choice". The Guardian. Guardian News and Media Limited. 20 Nisan 2005. 18 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2014. 
  46. ^ Caprara (6 Şubat 1997). "Politicians' uniquely simple personalities". Nature. 385 (6616): 493. doi:10.1038/385493a0. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Philip_Zimbardo&oldid=34007681" sayfasından alınmıştır