Rıfat Osman Bey
Rıfat Osman Bey | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1874 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Mayıs 1933 |
| Milliyet |  Türk |
| Kariyeri | |
| Dalı | Radyoloji, tıp tarihi |
Tosyavizade Dr. Rıfat Osman Bey (d. 18 Şubat 1874 İstanbul – ö. 10 Mayıs 1933), Türk radyolog, tarih yazarı, ressam, mimar, fotoğrafçı.
Türkiye’nin ilk radyologlarından birisidir. Röntgen uzmanı olarak 1903 yılında atandığı Edirne’de tarih, kültürel araştırmalar ve çalışmalar ile tanındı. Edirne’de çeşitli yapıların projesini çizmiştir. Edirne’deki ilk müzenin (Arkeoloji Müzesi) kurucuları arasındadır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]18 Şubat 1874 tarihinde Üsküdar’da dünyaya geldi. Babası, Tosyavizade Osman Efendi’dir.
Kuleli Tıbbiye İdadisi’ndeki öğrenim gördü. İdadi yıllarında ressam Süleyman Seyyid Bey’in öğrencisi oldu.[1] Eğitimine Askeri Tıbbiye'de devam etti.
Öğrenciliği sırasında Almanya'da Wilhelm Conrad Röntgen x-ışınlarını keşfetmiş ve bu keşif, dünyada heyecan uyandırmıştı. Askeri Tıp Mektebi’nin Demirkapı’da bulunan kimya laboratuvarında röntgen cihazı kurarak röntgen filmleri çeken öğrenci Esad Feyzi Bey ile birlikte çalıştı.[2] 1897 yılında başlayan Osmanlı-Yunan savaşı sırasında Yıldız’daki Askeri Hastane’ye sevk edilmiş ağır yaralıların bedenindeki yeri bilinmeyen kurşun ve mermi parçalarının tespiti için bu cihazı kullandılar. İlk hastaları olan Boyabatlı Mehmet'in el radyografileri dünya tıp tarihinde savaş yaralıları üzerinde yapılan ilk röntgen uygulaması olduğu kabul edilir.[3]
1898 yılında Askeri Tıbbiye’yi hekim yüzbaşı olarak tamamladı ve Askeri Tıbbiye Tatbikat Okulu’nda Alman Prof.Dr. Robert Reider’in yanında asistanlık yaptı.
1903 yılında röntgen uzmanı olarak Edirne Askeri Hastanesi’ne atandı. Edirne’nin çeşitli okullarında sağlık öğretmenliği ve resim öğretmenliği yaptı. Bugün Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılan Türk Ocağı binasını, belediye hastanesini (1951 yılındaki depremde yıkıldı) ve çeşmeler yaptırdı. Emekliliğinde Edirne’ye yerleşti.
Dr Rifat Osman, Edirne'de işgalleri protesto etmek ve Trakya'nın savunmasını planlamak için Belediye Başkanı Şevket Dağdeviren, Edirne Milletvekili Faik Kaltakkıran, Avukat Şeref Aykut, Tüccar Kasım Yolageldili ve bazı Edirneli yurtseverlerin katılımı ile 1918 yılında kurulan "Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" nin aktif bir üyesi olmuştur.[4][5][6][7]
Edirne’nin ilk müzesi olan Arkeoloji Müzesi’ni 1925 yılında Selimiye Camii avlusunda Arif Dağdeviren ve Necmi İğe ile birlikte kurdu.[8]
Edirne şehir rehberi niteliğindeki “Edirne Rehnüması”,[9] Edirne’deki saray yapıları üzerine araştırmalarını yayınladığı “Edirne Sarayı”,[10] "Edirne Evleri"[11] ile “Edirne Tarihi” ve “Edirne Evkaf Tarihi”[12] adlı eserleri yayınlamıştır.
Ayrıca Dr. Ratip Kazancıgil, Hayatım ve Hatıratım[13] ve Tosyavizade Dr. Rifat Osman Bey'den Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'e Edirne Mektupları[14] adlı iki anı mektup yapıtı da günümüz Türkçesine kazandırmıştır.
10 Mayıs 1933'te hayatını kaybetti. Edirne’de Nazırçeşme Mezarlığı’na defnedildi.[15]
İkinci Bayezid Külliyesi içindeki Edirne Sağlık Müzesi’nde Rıfat Osman Bey’e ve dostu Süheyl Ünver’e adanmış bir oda bulunur.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ E-kubbe.net sitesi Süleyman Seyyid Bey Makalesi[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Besim, Aytekin (2018). Dr. Esad Feyzi Bey : Türk radyolojisinin öncüsü (PDF). C. Çınar Başekim. Eskişehir. ISBN 978-605-9393-66-9. OCLC 1110592317. 4 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2021.
- ^ Özlen, Fatma (Ekim 2014). "Ve insan kendi içini gördü!". #tarih dergisi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2021.
- ^ Bıyıklıoğlu Tevfik, Trakya'da Milli Mücadele Cilt 1 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları Sayfa 124-280 1992 Ankara
- ^ Güner Zekai, Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Kuruluşu ve Faaliyetleri (1 Aralık 1918 - 13 Mayıs 1920), Atatürk Araştırma Merkezi S: 11 - 176, 1998 Ankara
- ^ Aykut Mehmet Şeref, Trakya Milli Mücadele Tarihi Malta Hatıratı ve Malta'da Türkler, Alfa Yayınları s:7 - 124, 2010 İstanbul
- ^ Altınel B. Cem Kuruluşunun 100. Yılında Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Derneği Yöneticilerinin Yaşam Öyküleri Edrne Belediye Başkanlığı Yayınları No:30 Edirne 2018 ISBN 978-605-67594-4-4
- ^ a b "Trakyanet.com Müzeler sayfası". 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2012.
- ^ Edirne Rehnüması (Edirne Şehir Kılavuzu) Dr. Rifat Osman Çeviren Dr. Ratip Kazancıgil Edirne Valiliği Kültür Yayınları 2013
- ^ Edirne Sarayı, Dr. Rifat Osman Yayınlayan Prof. Dr. Süheyl Ünver Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları 1989 Ankara
- ^ Edirne Evleri ve Konakları, Hazırlayan Prof.Dr. Süheyl Ünver Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu 1983
- ^ Edirne Evkaf-ı İslamiyye Tarihi Dr. Rifat Osman Tosyavizade 30 Mart 1921 Çeviren Ülkü Ayan Özsoy T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları 1999 Ankara
- ^ Tosyavizade Dr. Rifat Osman "Hayatım ve Hatıratım" "Dr. Rifat Osman'ın Öğrencilik ve Gülhane Anıları (1879 - 1921)" Hazırlayan Dr. Ratip Kazancıgil GATA Basımevi 1998 Ankara
- ^ Tosyavizade Dr. Rifat Osman Bey'den Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver'e Edirne Mektupları Hazırlayan Dr. Ratip Kazancıgil Edirne Belediye Başkanlığı Yayınları No:17 2015 Edirne
- ^ "Cebe Özer, Edirne'deki Osmanlı Dönemi Mezartaşlarının Korunması Üzerine, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt 36, Sayı 1-2, 1993" (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Nisan 2011.
