Sırbistan Seferleri

Sırbistan Seferleri^[1],1454 - 1459 yılları arasında II. Mehmed önderliğindeki Osmanlı İmparatorluğunun, Sırbistan toprakları üzerine düzenlediği askeri seferlerdir. İstanbul'un fethinden sonra düzenlenen ilk seferler arasında yer almaktadır.

II. Mehmed, Sırbistan ve çevresini almak, Balkanlar ve Orta Avrupa'yı hakimiyet altına alarak, buraları bir üs bölge haline getirmek istiyordu. Sırp Despotu Brankoviç'in Osmanlı İmparatorluğuna karşı düşmanca tutumu ve diğer Hristiyan imparatorluklarla iş birliğine gidişi, seferlerin durumunu daha da hızlandırmıştır.

II. Murad döneminde Sırbistan ve çevresi ele geçirilmiş ancak Sırp kralı Brankoviç, Macar krallığına sığınmış ve Macaristan Krallığı ile işbirliği yapmıştı. Sultan II. Murad komutasındaki Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı arasında yapılan savaşlardan sonuç çıkmamış ve taraflar arasında üstünlük sağlanamamıştır. 1444 yılında Segeddin anlaşması imzalanmış ve bölgede barış yapılmıştır.

Ancak durumdan faydalanan ve Macar kralı ile anlaşan Sırp Despotu Brankoviç, Sırp topraklarına yeniden hakim olarak bağımsızlığını tekrar ilan etti. 1448 yılında yapılan II. Kosova Muharebesi'nde Sırp krallığı tarafsız kalmasına karşı, başta Macar krallığı olmak üzere Papalık ve Eflak Prensliği ile ittifak yaptı. Savaş durumundan yararlanarak birçok toprağı işğal etti. Haberi alan Fatih Sultan Mehmet Han, Brankoviç’e elçi göndererek düşmanca tutumundan vazgeçerek Sırbistan çevresinde bulunan stratejik öneme sahip bazı kalelerin teslim edilmesini istedi. Teklifi kabul etmeyen Brankoviç Sırbistan ve talep edilen kalelerin güçlendirilmesi emrini verdi. Bunun üzerine Fatih Sultan Mehmet 1454 yılında I. Sırbistan Seferine çıktı. Bu seferi takip eden toplamda Sırbistan üzerine dört sefer daha düzenlendi.

• I. Sırbistan Seferi (1454)
• II. Sırbistan Seferi (1455)
• III. Sırbistan Seferi (1456)
• IV. Sırbistan Seferi (1459)

Osmanlı İmparatorluğu elçisi, Sırbistan Kralına giderek taleplerini iletti. Talepler arasında Morava, Belgrad, Semendire ve Golubac vadisi bulunuyordu. Sırp Kralı talepleri reddederek istenilen kaleleri güçlendirdi ve Haçlı devletleri ile anlaşma yapmaya başladı. Fatih Sultan Mehmet Han, bunun üzerine 20.000 kişilik ordusu ile Sırbistan'a doğru sefere çıktı. Dönemim ünlü Tarihçi ve Katib Mikhael Kritovulos bu birliğin askerlerin çoğunluğunun süvari olduğunu, Sırp Kralın kaleye büyük miktarda bir askerî birlik bıraktığını ve kendisinin Macaristan'a kaçtığını yazmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğunun ordusu, Semendire ve Ostroviç de bulunan kaleleri kuşattı. Semendire kuşatmaya dayanırken, Ostroviç kuşatmaya dayanamadı ve aynı yıl teslim olarak kaleyi Osmanlı kuvvetlerine bıraktı. Macaristan ve olası haçlı desteğinden dolayı Semendire kuşatması ertelenerek Osmanlı Ordusu taktiksel olarak Edirne’ye döndü. Birinci Sırbistan Seferi böylece sonuçlanmış oldu.

1454-1455 yılları arasında Macar İmparatoru Hunyadi Yanoş, Sırp Kuvetleri ile birlikte Osmanlı İmparatorluğunun egemen olduğu Niş ve Vidin'e saldırıya geçti. Bölgede birçok tahrip ve yağmalarda bulundu. Osmanlı kuvvetlerine de ağır kayıplar verdi. Haberi alan Fatih Sultan Mehmed Han ordunun başına kendisi geçerek İkinci Sırbistan Seferini başlattı.

Osmanlı ordusu, stratejik öneme sahip Vıçıtırın, Trepca ve Nobırda bölgelerine yöneldi. Burada kritik birçok bölgeyi teslim aldı. Bu durum karşısında Sırp Kral Branković, Fatih Sultan Mehmet'ten barış istemek zorunda kaldı. II. Sırbistan Seferinde, Sırpların Ortodoks, Macarların ise Katolik olması fetihleri kolaylaştırmış ve Katolik-Ortodoks ayrımı iyiden iyiye artmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu, Semendire ve etrafını kuşatma altına almıştı. Sırp, Macar ve Bosnalı halklar arasında taht üzerinde hak talep etmeleri ve güç politikalarında birçok sorun vardı. Kale içerisindeki huzursuzluktan ve anlaşmazlıktan haberden olan Hükümdar stratejik hamleler yaparak kaledeki iktidar sorunlarını kullandı.

Birkaç hafta süren iktidar ve taht kavgaları grupları bölerek Semendire kalesini savunmasız bıraktı. Sırpların savunmasız bıraktığı Semendire Fatih Sultan Mehmet Han'a teslim oldu. Sırbistan ve çevresi Osmanlı İmparatorluğuna katılarak, bir Osmanlı eyaleti haline geldi.

Fatih Sultan Mehmet Han, stratejik önemi olan zengin yeraltı kaynaklarına sahip olan bölgeyi topraklarına katmıştır.

Sırp Kralı Đurađ Branković 'in ölümünden sonra, yerine oğlu Lazar Brankoviç geçti. Ancak bir yıl sonra Lazar Brankoviç'de yaşamını yitirdi. Ölen Sırp Kralının yerine Lazar’ın eşi Helen geçti. Bu durum Sırbistan ve çevresinde büyük taht ve iktidar kargaşaya sebep oldu.

Osmanlı İmparatorluğuna ödenen vergiler yerine getirilmedi. Bölgedeki istikrarsızlıklar yağma ve askeri sorunlara sebep olmaya başladığında, II. Mehmed 1459 yılında IV. Sırbistan Seferi'ne çıktı.

Osmanlı İmparatorluğu 1459 yılında IV. Sırbistan Seferinde bölgede bulunan bütün kale ve konumları fethetti. Çok sayıda asker konuşlandırıldı. Sırbistan Semendire sancağı haline getirildi. Orta Avrupa'nın içlerine kadar bütün Balkan ve Avrupa toprakları Osmanlı hakimiyeti altına girmiş oldu.

• Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili savaş listesi

• https://www.birey.net/fatihin-sirbistan-seferleri/ 24 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kritovulos-mikhael 24 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/mehmed-ii 30 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.