Sarnath

Sarnath
Ülke	Hindistan
Eyalet	Uttar Pradeş

Sarnath (सारनाथ) veya Sārnātha (Mrigadava, Migadāya, Rishipattana, Isipatana adlarıyla da anılır) Gautama Buddha'nın Dharma'yı ilk defa öğretmeye başladığı ve Budist Sangha'nın ortaya çıktığı geyik korusudur. Sarnath Hindistan'nın Uttar Pradeş eyaletindeki Varanasi'nin 13 km kuzeydoğusunda yer alır. Lumbini, Bodh Gaya ve Kuşinagar ile birlikte Budistler için önemli dört hac merkezinden biridir.

Çeşitli Budist kaynaklarda Mrigadava (geyik parkı), Isipatana (kutsal adamların olduğu yer) isimleriyle anılır. Sarnath kelimesinin türetildiği Saranganath, "geyiklerin efendisi" anlamına gelir. Söylenceye göre burada avlanan bir kral, bir dişi geyiği öldüreceği sırada, başka bir geyik hayatını feda eder; bu hareketten etkilenen kral, geyiğe mezar olarak burada bir park yaptırır. Xuanzang'a göre geyiklerin rahatsız edilmeden dolaştığı bu koru, Benares kralı Jātaka tarafından bağışlanmıştı.

Siddharta Gautama çileci uygulamalardan vazgeçtiği için, çilaci rahip olan beş arkadaşı kendisini terk edip Sarnath'a gelmişti. Gautama Bodh Gaya'da aydınlanmaya ulaştıktan sonra, eski arkadaşlarının Dharma'yı çabucak anlayacaklarını sezdiği için Sarnath'a gelir. Sarnath'da arkadaşlarına Dört Yüce Gerçek üzerine öğretisini anlattınca, arkadaşları da aydınlanır. Böylelikle aydınlanmışlar topluluğu, Sangha kurulur. Buda'nın bu Dört Yüce Gerçek üzerine ilk vaazı Dhammacakkappavattana Sutta adıyla anılır. Buda yağmur mevsimini Sarnath'da geçirir. Bu sırada Yasa ve arkadaşlarının da katılımıyla Sangha 60 kişiye ulaşır. Buda, arahantlığa erişen bu 60 rahibi Dharma'yı öğretmeleri için değişik yerlere gönderir.

Yukarıda bahsedilen Dhammacakkappavattana Sutta'dan başka birçok sutra, Buda'nın Sarnath'da kaldığı döneme aittir:

• Anattalakkhana Sutta,
• Saccavibhanga Sutta,
• Pañca Sutta (S.iii.66f),
• Rathakāra veya Pacetana Sutta (A.i.110f),
• İki Pāsa Suttaları (S.i.105f),
• Samaya Sutta (A.iii.320ff),
• Katuviya Sutta (A.i.279f.),
• Parāyana Metteyyapañha üzerine söylev (A.iii.399f),
• Dhammadinna Sutta (S.v.406f).

Tarihsel kayıtlar Buda'nın ölümünden sonra bölgenin önemli bir Budist merkez olarak gelişimine devam ettiğini göstermektedir. Burada bulunan pek çok tapınak ve anıt arasında, İmparator Asoka'nın yaptırdığı taş stupa da vardı. Satnath, Vanarasi'deki kral ve varlıklı tüccarların desteğiyle önemli bir sanat merkezi haline gelmiş, Gupta İmparatorluğu döneminde (M.S. 4. - 6. yüzyıllar) en parlak devrini yaşamıştır. 7. yüzyılda burayı ziyaret eden Çinli rahip Xuan Zang, Sarnath'da 30 manastır ve 3000 rahibin bulunduğunu söyler.

12. yüzyılda Türk-İslam akınlarından sonra bölge terk edilmiştir. 19. yüzyılda Alexander Cunningham^[1] çalışmalarıyla tekrar yeri tespit edilmiştir.

Sarnath günümüzde Budistler için önemli bir hac merkezidir. Tayland, Japonya, Tibet, Sri Lanka ve Myanmar'dan Budistler burada kendi geleneklerini yansıtan tapınak ve manastırlar yaptırmıştır.

• 
  Mulagandhakuti Vihara
• 
  Dharmarajika Stupa
• 
  Ana sütundan Brahmi yazmaları
• 
  Mulgandhakuti Vihar'da Buda heykeli.
• 
  Sarnath arkeolojik sahası

• Kuşinagar
• Bodh Gaya

Wikimedia Commons'ta Sarnath ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikigezgin'de Sarnath ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

• Sarnath India Art Architecture Archcelogy History Culture Study Project