Türkün Ateşle İmtihanı
| Yazar | Halide Edib Adıvar |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Konu | Yazarın Millî Mücadele dönemi anıları |
| Tür | Anı |
| Yayım | İngilizce 1. Basım:1928 Türkçe 1. Basım:1962 Can Yayınları 1. Basım:2007 |
| Yayımcı | Can Yayınları |
| ISBN | 9789750721649 |
Türkün Ateşle İmtihanı, Halide Edib Adıvar'ın Milli Mücadele yıllarında eşi Adnan Adıvar ile Anadolu' da geçirdikleri günlerden, Zafer'in kazanılıp İstanbul'a dönmelerine kadar olan döneme ait anılarını içeren kitaptır.
Kitapta Türk Kurtuluş Savaşı'nın gerçekleştiği dönem ve dönemin şartları içerisinde nasıl bir zaferin kazanıldığı Adıvar'ın gözüyle anlatılmıştır.
Eser, önce Asia Magazine adlı dergide "My share in the Turkish Ordeal" adıyla İngilizce olarak tefrika edildi ve aynı yıl "The Turkish Ordeal" adıyla kitap olarak basıldı.[1] 1959-1960 yılında Hayat mecmuasında Türkçe olarak “Millî Mücadele Hatıralarından Parçalar” başlığıyla tefrika edildi 1962'de "Türkün Ateşle İmtihanı" adıyla kitap olarak yayımlandı.[2]
Adıvar, kitabın önsözünde eseri önce İngilizce, sonra Türkçe yazdığını; Türkçe metnin İngilizceden tercüme olmadığını, "bazı yerleri biraz kısa, bazı yerleri biraz uzun olmakla beraber, öz itibarıyla aynı" olduğunu belirtmiştir.[2][3]
Eserin yazılması ve basılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılıp Takrir-i Sükun kanununun kabul edilmesinden sonra kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'den ayrılmak zorunda kalan Halide Edip, 1925-1928 yılları arasında Londra'da yaşamıştır. Daha önce roman olarak aktardığı Kurtuluş Savaşı izlenimlerini, Londra'da yaşadığı dönemde anı olarak kaleme aldı.[4] İngilizce olarak kaleme aldığı savaş anıları1928'de önce Asia dergisinde tefrika edildi, ardından "The Century and Co." adlı yayınevi tarafından "The Turkish Ordeal" adıyla kitap olarak basıldı.
1939'da Türkiye'ye dönen Adıvar, eserin Türkçesini asistanı Vedat Günyol'a dikte ettirerek hazırladı.[5] Eser 1959-1960 yılında Hayat Mecmuası'nda Türkçe olarak “Millî Mücadele Hatıralarından Parçalar” başlığıyla tefrika edildi 1962'de Çan Yayınları tarafından "Türkün Ateşle İmtihanı" adıyla kitap olarak yayımlandı.
İngilizce ve Türkçe metinlerin farkı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitapta Mustafa Kemal Paşa'dan sıkça bahsedilmiş; "Ankara, Mustafa Kemal ve Millî Mücadele" isimli dördüncü bölümü tamamen Atatürk`e hasredilmiştir.[2] Vedat Günyol, Adıvar'ın kitabın İngilizce baskısında Atatürk aleyhine yazdığı yerleri Türkçe baskıya almadığını söylemiştir.[5]
Nur Zeynep Kürük İngilizce ve Türkçe metinler arasındaki farkı incelediği 2017 tarihli yüksek lisans tezinde Halide Edib’in Mustafa Kemal Atatürk ve onun bazı uygulamalarına dair eleştirilerinin ve samimiyetle kaleme aldığı kimi kişisel görüşlerinin çevrilmeyen parçalar içinde kaybolduğunu ifade etmiştir[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lemos, Anastasia-Aglaia (1 Ocak 2019). "Aspects of the literatures of the Turkish war of independence and the Greek Asia Minor disaster". 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ a b c Babayeva, Eşqane (20 Aralık 2020). "Halide Edip Adıvar'ın Eserlerinde Savaş İzlenimleri". Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD). 4 (2): 263-268. doi:10.30563/turklad.727149. ISSN 2587-1293. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "M. Kemal bölümleri sansürlenen kitap:Türk'ün Ateşle İmtihanı". YeniSöz. 31 Ocak 2021. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Nagihan, Haliloğlu (2019). "Halide Edib in Hampstead: Representations of the English as Occupier and the Host". Journal of Turkish Language and Literature. 59 (1): 67-88. doi:10.26650/TUDED2019-0004. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ a b YILMAZ, İhsan (20 Nisan 2002). "Halide Edip beni 13 yıl sömürdü". Hürriyet. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Kürük, Nur Zeynep (2017). "The Turkish Ordeal: Written in "voluntary" exile, self-translated under ideological embargo". Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.