Tayland mutfağı

Tayland usulü deniz ürünleri körisi

Kaeng phet pet yang: kırmızı soslu kızarmış ördek

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.^[1]

Saygın bir Tayland mutfağı uzmanı olan Şef David Thompson bir röportajında şöyle der: "Tayland yemekleri basitlik üzerine değildir. Aksine birbirinden tamamen farklı elemanların sihirbazlık kullanılarak uyumlu bir nihai lezzete dönüştürülmesidir. Karmaşık bir müzikal çalgı gibi, yüzeyi pürüzsüz olmalıdır ancak arka planda ne olup bittiğinin fazlaca önemi yoktur. Basitlik burada önemsiz bir kavramdır. Bazı batılılar bunun bir lezzet karmaşası olduğunu düşünseler de bir Taylandlı için bu önemlidir, onlar bundan memnuniyet duyarlar."^[2]

Tayland mutfağı, her biri benzer yiyecekler içeren ya da kuzeybatıda Myanmar, kuzeyde Çin'in Yunnan bölgesi ve Laos, doğuda Vietnam ve Kamboçya, batıda Malezya mutfağından derlenen yemekler ihtiva eden ve Kuzey Tayland, Kuzeydoğu (ya da Isan), Orta Tayland ve Güney Tayland olmak üzere ülkenin dört ana bölgesine karşılık gelen dört yerel mutfaktan oluşur.^[3][4][5] Bu dört yerel mutfağa ek olarak bir de kökleri çokkültürlü Ayutthaya Krallığı 'na (M.S. 1351–1767) dayanan bir Tayland Kraliyet Mutfağı vardır. İnceliği, pişirme teknikleri ve kullanılan malzemeler Orta Taylanda'daki düzlük bölge mutfağından yoğun olarak etkilenmiştir.^[6][7][8] M.S. 17nci yüzyıl ve sonrasındaki batılı etkiler foi thong ve sangkhaya gibi yemeklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.^[9]

Tayland Mutfağı ile komşu ülkelerin mutfakları ve yemek ile ilgili gelenekleri yüzyıllar boyunca karşılıklı olarak bir etkileşim içinde olmuşlardır. Bölgesel farklılıklar genelde sınırlarının iki yakasında benzer coğrafya klima ve etnisiteye sahip komşu eyaletleri birbiriyle ilintilendirir. Örneğin güney Tayland yemeklerinde hindistan cevizi sütü ve taze zerdeçal kullanılırken kuzeydoğu yemeklerinde genellikle Misket limonu suyu kullanılır. Kuzeydoğu Tayland (Isan) mutfağı Güney Laos mutfağıyla benzerlik göstermesine rağmen Kuzey Tayland mutfağı Kuzey Laos mutfağıyla ve Burma'daki Shan eyaleti mutfağı ile pek çok ortak yemeğe sahiptir. Tayland'da yenen popüler yemeklerin pek çoğu Çin kökenli Tayland'lıların çoğunluğunu oluşturan "Teochew" halkı tarafından tanıtılmış Çin kökenli yemeklerdir.^[10][11] Bunlara örnek olarak Chok (pirinç peltesi), Kuai-tiao rat na (kızarmış pirinş eriştesi) ve Khao kha mu (pirinçli domuz kapama) gösterilebilir. Çinliler ayrıca çin tavası kullanımını, tavada ve kızgın yağda pişirme tekniklerini, erişte yi, istridye sosu ve soya fasulyesi ürünlerini de Tayland'a getirmişlerdir.^[12] Kaeng kari (sarı köri)^[13] ve Kaeng matsaman (massaman körisi) gibi yemekler Hint ve İran mutfaklarından Tayland'a uyarlanan yemeklerdir.^[14][15]

Tayland mutfağı ancak 1960'lardan sonra bir turistik cazibe merkezi olması ve Vietnam Savaşı döneminde Amerikan askerlerinin bölgeye gelmesi ile birlikte uluslararası düzeyde tanınır hale gelmiştir. Öncesinde çok sayıda batılı tarafından tecrübe edilmemiş bir mutfaktı. Buna örnek olarak 1970'lerde Londrada 4 adet olan Tayland restoranlarının sayısının 25 yıldan kısa bir sürede 200-300'e yükselmesi gösterilebilir. Kellogg School of Management and Sasin Institute tarafından 2003 yılında yapılan bir anket, insanlara bir yöresel mutfak adı sorulduğunda alınan cevaplarda İtalyan mutfağı, Fransız mutfağı ve Çin mutfağından sonra Tayland mutfağının dördüncü bilinen mutfak olduğunu göstermiştir. "Favori mutfağınız hangisidir?" sorusunda ise bu üç mutfaktan, Hint mutfağı ve Japon mutfağından sonra altıncı sırada çıkmıştır.^[16] Dünyada Tayland mutfağında uzmanlaşmış iki adet restoran Michelin yıldızı almıştır: Londra'da şef David Thompson tarafından işletilen "Nahm" yıldızını 2002 yılında, Kopenhag'da şef Henrik Yde-Andersen ile Lertchai Treetawatchaiwong tarafından işletilen "Kiin Kiin" ise 2009 yılında almıştır. Halihazırda "Kiin Kiin" Michelin yıldızı sahibi tek restorandır.

2011 yılında, saygın bir kuruluş olan James Beard Foundation tarafından verilen Kuzeybatı Amerika En İyi Şef Ödülü Portland, Oregon'daki "Pok Pok" restoranından şef Andy Ricker 'e, Güneybatı Amerika En İyi Şef Ödülü ise Las Vegas'taki "Lotus of Siam" restoranından şef Saipin Chutima 'ya gitmiştir.

Ayrıca 2011 yılında CNN tarafından hazırlanan "Dünyanın en lezzetli 50 yiyeceği" listesinde som tam 46. sırada, nam tok mu 19. sırada, tom yam kung 8. sırada yer almış, massaman körisi ise dünyanın en lezzetli yiyeceği olarak 1. sırada gösterilmiştir.^[17] Yine CNN tarafından birkaç ay sonra düzenlenen okuyucu anketinde ise mu nam tok 36., kızarmış Tayland pirinci 24., yeşil köri 19., massaman körisi 10., som tam, pad Thai ve tom yam kung 6,5 ve 4. sırada çıkmıştır.^[18]

Tayland yemekleri eğer tek başına yeniliyorsa tek tabaktan ibarettir ya da yanında ortadan herkesçe paylaşılan pirinç (Taylandca khao) ile birlikte servis edilir. Masada konuklar olduğunda daha fazla çeşit servis edilmesi adettendir.

Geleneksel olarak yere serili hasır ya da kilimler üzerinde oturulup sağ elle^[19][20] yemek adettir. Günümüzde kaşık ya da çatal daha yaygın kullanılmaktadır. Kral Mongkut, Rama IV dönemindeki batılılaşma akımı ile masa ve sandalyeler kullanılmaya başlamıştır. Çatal ve kaşık ilk kez 1897 yılında yaptığı bir Avrupa turundan dönüşünde Kral Chulalongkorn tarafından kullanılmıştır.^[21] Sol elle kullanılan çatal ile sağ eldeki kaşığa yemek doldurulur ve yemek kaşıkla ağza gönderilir. Çorba için bazen geleneksel seramik kaşıklar kullanılır. Masada genellikle bıçak bulunmaz. Yemek çubukları erişteli çorbalar dışında kullanılmaz.

Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'daki dağ kabilelerinde pirinci yenilebilir toplar halinde servis etmek ve diğer yemeklere batırılarak yenmesi geleneği vardır. Taylandlı Müslümanlar çoğunlukla sadece sağ elleriyle yemek yerler.

Tayland yemekleri çoğunlukla nam chim denilen çeşitli soslar ve çeşnilerle servis edilir. Bunlara örnek olarak phrik nam pla/nam pla phrik (balık sosu, limon suyu, kıyılmış acı kırmızı biber ve sarımsak), kurutulmuş pul acı biber, tatlı kırmızı biber sosu, pirinç sirkesi içinde kıyılmış acı biber, sriracha sosu ya da baharatlı acı biber sosu(nam phrik) gösterilebilir. Çoğu Tayland restoranında yemeğin yanında müşterilere, masalarda küçük kaseler içinde çoğunlukla şeker de ihtiva eden çeşniler sunulur. Khao kha mu (pirinç ile sunulan soya soslu domuz paçası) gibi bazı yemeklerle birlikte ilave olarak Tayland acı biberi ve çiğ sarımsak ta servis edilir. Acılı yemeklerden sonra ağzı ferahlatmak için zaman zaman salatalık yenilir. Tek tabakta sunulan yemeklerin yanında garnitür sıklıkla bulunur. Yassı pirinç, ıslak pirinç ya da khanom chin (Tayland pirinç eriştesi) baharatlı Tayland körisi ya da kızarmış yemeklerin yanında baharatı dengelemek için verilir.

Bir Tayland aile sofrasında normalde içeriği ve hazırlanma şekli birbiriyle uyumlu kontrast oluşturan birkaç kap yemek ile birlikte pirinç bulunur. Yemekler ve çorbalar bir arada servis edilir.^[22][23] Bir restoranda dört kişi için sunulan bir sofrada, örneğin, kuru kırmızı köri içinde balık (chuchi pla), içinde kuru karides, domates, yeşil fasulye ve yerfıstığı olan baharatlı bir yeşil papaya salatası (som tam thai), kızarmış tavuk kanadı dolması (pik kai sot sai thot), ızgara biftekli bir salata, soğan ile kereviz ya da taze nane (yam nuea yang), tavada baharatlı yüzyıllık yumurta ile kıtır kızarmış hint fesleğeni (khai yiao ma phat kraphao krop) ve hepsini dengelemek için deniz yosunu ve tofu katılmış baharatsız bir çorba (tom chuet taohu kap sarai) bulunabilir.

Taylandın yüzölçümü İspanya ile yaklaşık olarak aynı, yaklaşık uzunluğu 1650 kilometre ya da 1025 mildir (İtalya yaklaşık 1250 kilometre ya da 775 mil uzunluğundadır). Kuzeyde Himalayaların etekleri, kuzeydoğuda yüksek bir plato, merkezinde yeşil bir nehir havzası, güneyde tropik yağmur ormanları ve adalar vardır. Kendi kültürü ve diline sahip 40'ın üzerinde etnik grupla^[24] Tayland mutfağının bir bütün olarak malzemeleri ve pişirme teknikleriyle birlikte büyük bir çeşitlilik göstermesi sürpriz değildir. Tayland yemekleri kurutulmuştan ziyade taze otlar ve baharatların yoğun kullanımı ile tanınmıştır. Yaygın olarak kullanılan otlar Kişniş, limon otu, hint fesleğeni ve nane dir. Tayland mutfağındaki diğer bazı lezzetler zencefil, havlıcan, demirhindi, zerdeçal, sarımsak, soya fasulyesi, arpacık soğanı, siyah ve beyaz karabiber, kaffir limonu ve elbette acı kırmızı biberdir.

Ülkenin hemen tüm bölgelerinin yemeklerinde kullanılan önemli bir malzeme kuvvetli aromalı bir çeşit balık sosu olan nam pla 'dır. Balık sosu Tayland yemeklerine özgün bir karakter katan temel bir malzemedir. Balık sosu tuzlu tadıyla rayihalı bir çeşniye dönüştürülen fermente edilmiş balıktan yapılır. Balık sosunun yapılışı birbirinden farklı olan pek çok türü bulunur. Bazı balıklar karides ve/veya baharatlar kullanılarak fermente edilir.
Pla ra 'da fermente balıktan üretilen bir çeşit sostur. Nam pla 'ya oranla daha keskin bir tadı vardır ve duru olan nam pla'nın aksine içinde balık parçacıkları olan opak renkli bir sıvıdır. Som tam (baharatlı papaya salatası) içine konulması isteğe bağlıdır.
Karidesli Tayland ezmesi Kapi, fermente karides ve tuzdan üretilir. Kırmızı köri macunu, ünlü acı biber ezmesi nam phrik kapi ve khao khluk kapi gibi pirinç yemeklerinde kullanılır. Nam phrik Endonezya ve Malezya'nın samba 'larına benzeyen acı biber ezmelerine denir. Her bölgeye özgü versiyonları bulunur. "Nam phrik" kelimesi acı biber içeren ve içine batırılarak yenen sosları ifade eder. Daha sıvı versiyonlarına nam chim denilir. Tayland köri ezmeleri normal olarak phrik kaeng ya da khrueang kaeng olarak adlandırılmakla birlikte bazıları köri ezmesi için nam phrik kelimesini de kullanır. Örneğin kırmızı köri ezmesi Taylandça'da phrik kaeng phet, khrueang kaeng phet ya da nam phrik kaeng phet olarak adlandırılabilir. Nam phrik ve phrik kaeng 'in her ikisi de acı kırmızı biberin sarımsak ve karides ezmesi ile havanda dövülmesi yoluyla hazırlanır. Çiğ ya da haşlanmış salatalık, lahana ve çubuk fasulye gibi sebzelerin yanında sos olarak bir çeşit nam phrik sunulur. Bunlara bir örnek ezilmiş acı yeşil biber, arpacık soğanı, sarımsak ve kişniş yapraklarından yapılan bir ezme olan nam phrik num'dur. Nam phrik phao denilen tatlı kavrulmuş acı biber ezmesi Tom yam yemeği içinde ya da et veya deniz ürünleri kızartılırken sıklıkla kullanılan bir malzemedir. Ayrıca ekmeğe de sürülüp yenilen popüler bir atıştırmalıktır. Kurutulup dövülmüş karidesle yapılan nam phrik kung çoğunlukla pirinç ve birkaç dilim salatalıkla yenilir.

Tayland mutfağında kullanılan soya sosları Çin menşelidir ve Taylandca adları (kısmen ya da tamamen) "Teochew" dilinden gelmedir: si-io dam (siyah soya sosu), si-io khao (hafif soya sosu) ya da taochiao (fermente soya taneleri).. gibi. Namman hoi (istridye sosu) 'da Çin kökenlidir. Wok'ta kızartılan et ve sebze yemeklerinde yoğun olarak kullanılır.

Pek çok Uzak Doğu mutfağında olduğu gibi, pirinç Tayland mutfağının da başlıca hububatıdır. Yüksek fiyatlı, tatlı aromalı yasemin pirinci Tayland mutfağının özgün malzemesidir. Bu doğal aromalı, ince-uzun taneli pirinç türü Tayland'ın orta kesimindeki geniş çeltik tarlalarında bolca üretilir. Buharda pişmiş pirinç keskin aromalı köriler, tavada kızarmış yemekler ve diğer yemeklerin yanında sunulur ve zaman zaman içine bol miktarda acı biber, limon suyu, limon otu/fesleğen katılır. Köriler, tava kızartmaları ve diğerleri pirincin üzerine boca edilerek khao rat kaeng denen hazırlanması hızlı tek tabaklık yemeklere dönüşür. Yapışkan pirinç (khao niao) nişasta oranı normal pirinçten yükse ve pişirildiğinde yapışkan bir lapaya dönüşen özel bir pirinç türüdür. Yapışkan pirinç Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'ın (Isan), yasemin pirincinden ziyade başlıca hububatıdır. Her iki bölge de bu ve bunun gibi pek çok geleneği ortak olan Laos'a sınırdırlar.

Erişte'de aynı derecede popüler olmakla birlikte wok'ta kızartılan phat thai veya erişte çorbası gibi yemekler sade olarak tek bir tabakta sunulur. Kuai-tiao ruea (ekşili ve baharatlı pirinç eriştesi çorbası) gibi pek çok çin yemeği Tayland damak zevkine uygun hale getirilmiştir. Kuzey Tayland'da Chiang Mai'de bami (yumurtalı erişte) ile yapılan bir köri çorbası olan khao soi çok popülerdir.

Erişte genellikle pirinç unundan, buğday unundan ya da mung fasulyesi unundan yapılır ve altı temel çeşidi vardır. Tayland'da kuai tiao olarak adlandırılan pirinç eriştesinin üç çeşidi bulunur: geniş ve yassı olanına sen yai, yassı ve ince olanına sen lek, "pirinçli vermicelli" olarak da bilinen ince ve yuvarlak olanına da sen mi denir. Bami yumurta ve buğday unundan yapılır ve genellikle taze olarak satılır. Çin'deki mee pok ve lamian ' a benzer. Wun sen mung fasulyesi unundan yapılan ve kurutulmuş olarak satılan ekstra ince eriştedir. İngilizcede selofan erişte diye de geçer. Khanom chin fermente pirinçten yapılan ve khanom chin kaeng khiao wan kai (yeşil tavuk körili pirinç eriştesi) gibi yemeklerde kullanılan Tayland pirinç vermicellisidir.

Pirinç unu (paeng khao chao) ve tapyoka unu (paeng man sampalang) sıklıkla tatlılarda ve yoğunlaştırma amaçlı kullanılır.

Tayland yemeklerinde kaffir limonu yaprakları gibi (bai makrut) Batı'da pek az bulunan ot, baharat ve yapraklar kullanılır. Hemen her Tayland çorbasında (örnek, acılı ekşili Tom yam gibi..) ya da orta ve güney Tayland körilerinde kaffir limonu yapraklarının kendine özgü aroması mevcuttur. Tayland misket limonu (manao) kalın kabuklu ve güçlü ekşilikte olan kaffir limonuna göre daha küçük, daha koyu renkli ve tatlıdır. Kaffir limonu yaprakları sıklıkla sarımsak (krathiam), havlıcan (kha), limon otu (takhrai) ve/veya Tayland fesleğeni (maenglak), zerdeçal (khamin) ve/veya Çin zencefili (krachai) ile kombine edilip bol miktarda farklı biberlerle harmankanarak köri macunu elde edilir. Kendine has karanfilimsi bir kokusu olan ve yapraklarının ucu kestane renkli taze Tayland fesleğeni Yeşil köri gibi bazı yemeklere aroma katmada kullanılır. Tayland mutfağında sıkça kullanılan diğer otlar arasında phak chi (kişniş), rak phak chi (kişniş tohumu), culantro (phak chi farang), taze nane (saranae) ve pandanus yaprakları (bai toei) sayılabilir. Diğer baharatlara örnek olarak phong phalo (beş baharat tozu), phong kari (köri tozu), taze ve kuru karabiber (phrik thai) gösterilebilir.

Kaffir limonu yaprakları dışında cha-om denilen Acacia pennata ağacının tüylü körpe yaprakları, Kuzey Tayland mutfağında omletler, çorbalar, köriler ve çiğ salatalarda sıkça kullanılır. Muz yaprakları genellikle hazırlanmış yemeklerin paketlenmesinde ya da balık ve hindistan cevizi sütünden yapılan baharatlı bir pate ya da sufle olan ho mok pla da olduğu gibi buharda pişirme kabı olarak kullanılır. Muz çiçekleri ayrıca salatalar ya da kıymadan yapılan köftelere de katılabilir. Yalancı tespih ağacı (sadao) yaprak ve çiçekleri de ayrıca haşlanılarak yenilir.

Tayland yiyeceklerinde beş ana biber türü malzeme olarak kullanılır. Çok küçük olan (yaklaşık 1,25 santimetre (0,49 in)) phrik khi nu suan içlerinde en acısıdır. Biraz daha iri olan phrik khi nu ("Tayland saksı biberi") ikinci en acı olanıdır. Yeşil ya da kırmızı olan phrik chi fa ("sivri biber") küçüklere nazaran daha az acıdır. Soluk yeşil renkli büyük bir biber türü olan phrik yuak ise tatlıdır ve baarattan ziyade sebze olarak kullanılır. Bir de phrik haeng denilen, büyük biberlere oranla biraz daha acılığı olan koyu kırmızı renkli kurutulmuş biber türü mevcuttur.

Bezelye tanesi büyüklüğünde olan makhuea phuang ve yumurta büyüklüğünde olan makhuea suai gibi birkaç farklı çeşit patlıcan'da (makhuea) Tayland mutfağında yaygın olarak kullanılır. Bunlar sıklıkla çiğ olarak da tüketilmektedir.

Brokoli Batıdaki uzakdoğu restoranlarında sık kullanılan bir sebze olmasına rağmen Tayland mutfağında hiçbir zaman geleneksel bir malzeme olarak kullanılmamıştır, halen de kullanımına çok nadir rastlanır. Tayland'da genellikle brokoli yerine, benzer bir sebze olan khana kullanılır. Tayland'da sık yenilen diğer sebzeler arasında thua fak yao (çubuk fasulye), thua ngok (fasulye filizi), no mai (bambu sürgünü), domates, salatalık phak tam leung (Coccinia grandis), kha na (Çin ham kavunu),phak kwangtung (choy sum), cha om (körpe Acacia pennata yaprakları), tatlı patates, birkaç çeşit kabak, phakatin (Leucaena leucocephala), sataw (Parkia speciosa), tua phū (kanatlı fasulye) ve kapōt mısır vardır.

Tayland'da yemeğin yanında çiğ ya da yardımcı yemek olarak tüketilen yeşil yapraklı sebzeler arasında en önemlileri Phak bung (gündüz sefası), hōrapha (Tayland fesleğeni), bai bua bok (Asya sentellası), phak kachēt (su mimozası), phak kat khao (Çin lahanası), kra thin Thai (ipil-ipil), phak phai (Praew yaprakları), phak kayang (Çeltik otu), phak chī farang (Eryngium foetidum), phak tiu (Cratoxylum formosum), phak "phaai" (Limnocharis flava) ve kalampī (lahana)'dır.^[25] Bunların bazıları çabuk çürüyen sebzeler olduğundan toplandıktan sonra birkaç gün içinde tüketilmesi gerekir.

Kavak mantarı (het fang) ve beyaz jöle mantarı (het hu nu khao) gibi birkaç mantar türü de Tayland mutfağında yer alır.^[26]

Meyve Tayland beslenme alışkanlığında önemli yere sahiptir ve geleneksel olarak yemek sonrası servis edilir. Tayland'a mahsus egzotik meyvelerin çoğu Batı ülkelerinde bulunmamakla beraber pek çok Asya pazarında rambutan ve liçi gibi meyveler bulunabilir. Tayland'da yerel pazarlarda papaya, jackfruit, mango, mangostan, langsat, longan, pomelo, ananas, gülelması, durian, Burma üzümü ve diğer yöresel meyveler kolaylıkla bulunabilir. Tayland'da Chanthaburi eyaletinde her yıl Mayıs ayı başında Dünya Durian Festivali düzenlenir. Tayland durian üretiminin yarısı, dünya üretimininse dörtte biri bu eyalette yapılır.^[28][29][30]Langsat festivali ise her yıl Ekim ayının ortalarından sonuna kadar Uttaradit eyaletinde düzenlenir. Uttaradit eyaleti ile özdeşleşen langsat meyvesi longan'ı andırır bir lezzettedir.^[31]

Demirhindi meyvesi ekşili yemeklerde kullanılırken Borassus hurma ağacının özsuyundan elde edilen hurma şekeri yemekleri tatlandırmak için kullanılır. Hindistan cevizi ağacından hindistan cevizi şekeri, hindistan cevizi sirkesi ve hindistan cevizi sütü elde edilir. Yeşil hindistan cevizinin suyu içilirken etli kısmı da taze olarak yenilebilir.

Elma, armut, üzüm, çilek gibi aslen Tayland'a ait olmayan meyveler son yıllarda giderek artan oranda popülerlik kazanmıştır. Tayland'ın kuzeyindeki nispeten serin dağlık arazilerde yetiştirilmekle beraber çoğunlukla Çinden ithal edilmektedir.

Pek çok Tayland yemeği Batı'da tanınır. Aşağıdaki yemeklerin pek çoğunda sığır eti (nuea, Tayca: เนื้อ), tavuk (kai, Tayca: ไก่), domuz eti (mu, Tayca: หมู), ördek eti (pet, Tayca: เป็ด) tofu (taohu, Tayca: เต้าหู้) ya da deniz mahsulleri (ahan thale, Tayca: อาหารทะเล) gibi farklı protein çeşitleri ya da kombinasyonları kullanılabilir.

Tayland mutfağı çok özgün kahvaltılık yemekler içermez. Çoklukla öğlen ve akşam yemeklerinde yenilen türde yemekler kahvaltıda da tüketilir. Kızarmış pirinç, erişte çorbaları ve buharda pişirilmiş pirinç ile yanında omlet, kızarmış domuz ya da tavuk eti gibi basit şeyler hızlı atıştırmalıklar olarak sokak tezgâhlarından alınabilir. Aşağıdaki yemekler özellikle kahvaltılık olarak bilinmekle birlikte günün her saatinde yenilebilir:^[32][33]

• Chok - Tayland'da tipik olarak kahvaltıda yenilen bir çeşit pirinç lapası. Diğer Uzak Doğu ülkelerinde yapılanlarla benzerdir.
• Khao khai chiao- Genellikle acı biber sosu ve salatalık dilimleriyle birlikte yenilen bir çeşit omlet.
• Khao tom - Tayland usulü genellikle domuz eti, tavuk ya da karidesle pişirilen bir pirinç çorbası.
• Pathongko - Çinlilerin youtiao dediği kızgın yağda kızartılmış ekmeğin Tayland versiyonu. Üzerine sangkhaya ya da çikolata ve şekerli yoğunlaştırılmış süt konulabilir.^[34]
• Nam taohu - Genellikle tatlı jölelerle servis edilen soya sütü.

• Khanom chin nam ngiao - Kuzey Tayland'a özgü bir yemek. Yanında domuz eti suyu, domates, kızarmış acı biber, domuz kanı, fermente edilmiş kuru soya fasulyesi ve kurutulmuş kırmızı kapok çiçeklerinden yapılma bir sos içindeki domuz kanı tofusu ile servis edilen fermente pirinç eriştesi.^[35]
• Khanom chin namya - Üzerine balıktan yapılan bir sos gezdirilip taze yapraklar ve sebzeler ile servis edilen haşlanmış yuvarlak pirinç eriştesi.
• Khao khluk kapi - Karides ezmesi ile tavada kızartılıp tatlandırılmış domuz eti ve sebzelerle servis edilen pirinç.
• Khao man kai - Sarımsak, tavuk eti ve tavuk suyu ile pişirilip içine batırılacak sos ile servis edilen pirinç.
• Khao phat (kızarmış Tayland pirinci) - Tayland'daki en yaygın pirinç yemeklerindendir. Tavuk, sığır eti, karides, domuz eti, yengeç eti, hindistan cevizi, ananas ya da sebzelerle (che (Tayca: เจ)servis edilir.
• Khao phat American (kızarmış Amerikan pirinci) - Sadece Taylan'da bulunan Amerikan pirinci kızartması.
• Khao phat kai - Tavuklu kızarmış pirinç.
• Khao phat mu - Domuz etli kızarmış pirinç.
• Khao phat pu - Yengeç etli kızarmış pirinç.
• Khao phat kung - Karidesli kızarmış pirinç.
• Khao phat naem - Fermente sosisli kızarmış pirinç. (naem, Tayca: แหนม), Tipik bir Kuzeydoğu yemeği)
• Khao soi - Tatlı tavuk körisi çorbasında kıtır buğday eriştesi (Kuzeye özgü bir yemektir).
• Kuai-tiao nam - Pek çok farklı et, sebze ve baharatlı çeşnilerle sunulan ve günün her saatinde yenilebilen bir pirinç eriştesi çorbası. Kuai-tiao kelimesi aslında sadece sen yai (yassı pirinç eriştesi) anlamına gelmekle birlikte halk dilinde genellikle her türlü pirinç eriştesini anlatmak için kullanılır.
• Mi krop - Ekşi ve tatlı sos içinde yağda kızarmış pirinç vermicellisi (Mikrop'un aksine sağlığa yararlıdır :-)).
• Phat khi mao - Tavada fesleğenli erişte.
• Phat si-io - Si-io dam (kıvamlı tatlı soya sosu), nam pla (balık sosu) ve domuz eti ya da tavukla wok'ta kızartılmış pirinç eriştesi.
• Phat thai - Balık sosu, şeker, limon suyu ya da demirhindi küspesi, kıyılmış yerfıstığı ve yumurta-tavuk kombinasyonu, deniz mahsulleri ya da tofu ile wok'ta kızartılmış pirinç eriştesi
• Kuai-tiao rat na - sığır eti, domuz eti, tavuk, karides ya da deniz mahsulleri suyunda yassı pirinç eriştesi.

• Chuchi pla kaphong - Chuchi körisi sosunda (kıvamlı kırmızı köri sosu) mercan balığı.
• Ho mok pla - Muz yaprağından kasede balık, baharatlar, hindistan cevizi sütü ve yumurta ile buharda pişirilip üzerine kıvamlı hindistan cevizi kreması gezdirilerek servis edilen bir çeşit pate ya da sufle.
• Kai phat khing - Kıyılmış zencefille wok'ta kızartılmış tavuk.
• Kaeng khiao wan - İngilizcede "yeşil köri" denilir. Acı taze yeşil biberle yapılıp, fesleğen ve tavuk ya da balık köftesi ile tatlandırılan hindistan cevizi körisi. Tayland körileri içinde en baharatlı olanlarındandır.
• Kaeng phanaeng - Dana eti (Phanaeng nuea), tavuk ya da domuz eti kullanılarak yapılan, hafif, kremalı bir hindistan cevizi körisi. İçine Massaman köride (Kaeng matsaman) olduğu gibi bazı kavrulmuş kuru baharatlar da konulur.
• Kaeng phet (baharatlı köri) - İngilizce de "Kırmızı köri" olarak da bilinir. İçine bol miktarda kurutulmuş acı kırmızı biber katılarak yapılan hindistan cevizi körisidir
• Kaeng som (Thai: แกงส้ม) - Genellikle pirinçle yenilen tatlı/ekşi köri çorbası.
• Kai phat met mamuang himmaphan - Kurutulmuş bütün acı biberle birlikte kızartılan ve Kung Pao olarak bilinen Siçuan usulü kaju'lu tavuğun Tayland versiyonudur.
• Miang kham - cha plu yapraklarına sarılan kurutulmuş karides ve diğer malzemeler. Sıklıkla aperitif ya da başlangıç olarak yenilir.
• Phak bung fai daeng - Sarı fasulye ezmesiyle tavada kızartılan gündüz sefası.
• Phat khana mu krop - Kıtır domuz etiyle tavada kızartılmış khana (gailan).
• Phat kraphao - Fesleğen, acı biber, sarımsak ve tavuk kıyması ile tavada kızartılmış sığır eti, domuz eti, karides ya da tavuk
• Phat phak ruam - Mevsimine ve tercihe göre wok'da kızartılan muhtelif sebzeler.
• Phat phrik - Nuea phat phrik (Tayca: เนื้อผัดพริก) de denilen, wok'da acı biberle kızartılmış genellikle sığır eti.
• Pla nueng manao - Baharatlı limon suyu soslu buharda pişmiş balık.
• Pla sam rot - Kelime anlamı olarak "Üç lezzetli balık" demektir. Kızgın yağda kızartılan balık tatlı, keskin ve baharatlı demirhindi sosuyla servis edilir.
• Pu cha - Yengeç kabukları içinde kızgın yağda kızartılıp Sri Rachaa sosu, acılı-tatlılı sarımsak sosu, nam phrik phao (Tayca: น้ำพริกเผา, kızarmış acı biber ezmesi), nam chim buai (Tayca: น้ำจิ้มบ๊วย, erik sosu) gibi basit bir sosla ya da kıyılmış yeşil soğan ile birlikte kırmızı köri ezmesi içinde servis edilen pişirilmiş yengeç eti, domuz eti, sarımsak ve biber karışımı. Bazen yengeç kabuğu yerine kızrmış yassı köfteler halinde de servis edilmektedir.
• Suki - Çin fondüsünün Tayland versiyonudur.
• Thot man - Kızgın yağda kızartılmış, bıçakbalığı (Thot man pla krai, Tayca: ทอดมันปลากราย) ya da karides'ten (Thot man kung, Tayca: ทอดมันกุ้ง) yapılan balık keki.
• Tom chuet wun sen ya da Kaeng chuet wunsen - Sebzeler ve wunsen (mung fasulyesinden yapılan selofan erişte) ile pişirilen duru bir çorba.
• Tom kha kai - Hindistan cevizi sütü, havlıcan ve tavuktan yapılan acı ve baharatlı bir çorba.
• Tom yam - Etli acılı-ekşili çorba. Karidesle yapılırsa Tom yam goong ya da Tom yam kung (Tayca: ต้มยำกุ้ง), deniz mahsulleriyle (karides, kalamar ve balık) yapılırsa Tom yam thale (Tayca: ต้มยำทะเล), tavukla yapılırsa Tom yam kai (Tayca: ต้มยำไก่) denir.
• Yam - Selofan erişte (Yam wunsen, Tayca: ยำวุ้นเส้น), deniz mahsulleri (Yam thale, Tayca: ยำทะเล) ya da ızgara sığır eti (Yam nuea Tayca: ยำเนื้อ) gibi malzemeler kullanılarak yapılan pek çok çeşit ekşi salataya verilen ortak ad. Sosları genelde arpacık soğanı, domates, misket limonu suyu, şeker, acı biber ve Tayland kerevizi ya da kişniş karışımından yapılır.
• Yam pla duk fu - Baharatlı, acılı-ekşili yeşil mango salatası ile birlikte kıtır kızarmış yayın balığı.

Kuzeydoğu Tayland mutfağı yemekleri genellikle Laos yemekleriyle yakın benzerlikler gösterir. Bunun nedeni Isan bölgesi halkının Laos halkıyla kültürel bağlarının olması ve bölgede Laos diliyle benzerlik gösteren bir dil konuşulmasıdır.

• Kai yang - Marine edilmiş ızgara tavuk.
• Khao niao - Yapışkan pirinç Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'ın esas yiyeceğidir. Geleneksel olarak buharda pişirilir.
• Mu ping - Şişte marine edilmiş domuz eti.
• Lap - Et, soğan, acı biber ve kavrulmuş pirinç unundan yapılıp taze nane ile süslenen geleneksel bir Lao salatası.
• Nam chim chaeo - Kurutulmuş acı biber, balık sosu, hurma şekeri ve kavrulmuş siyah pirinç unundan yapılan kıvamlı, tatlı ve baharatlı batırmalık bir sos. Genellikle mu yang (ızgara domuz eti) yanında batırmalık sos olarak ikram edilir.
• Nam tok - Domuz eti (mu) ya da sığır eti (nuea) ile yapılır ve etin kıyılması yerine ince olarak dilimlenmesi dışında lap 'a benzer.
• Som tam - Laos'taki Tam mak hoong 'a benzeyen rendelenmiş ve havanda dövülmüş yeşil papaya salatası. Üç ana versiyonu vardır: salamura siyah yengeçli som tam pu (Tayca: ส้มตำปู), yerfıstığı, kuru karides ve hurma şekerinden yapılan som tam Thai (Tayca: ส้มตำไทย), salamura balığı, beyaz patlıcan, balık sosu ve çubuk fasulyeden yapılan kuzeydoğu Tayland'a özgü som tam pla ra (Tayca: ส้มตำปลาร้า).
• Suea rong hai - ızgara dana döş eti.
• Tom saep - Kuzeydoğu usulü acılı ekşili çorba.
• Yam naem - ufalanmış kıtır pirinç topları, domuz kıyması, zencefil, acı yeşil biber, yerfıstığı ve soğandan yapılan bir atıştırmalık.

• Kaeng hang-le - Tarifinde yerfıstığı, kurutulmuş acı biber, demirhindi suyu olan fakat hiç hindistan cevizi sütü kullnılmayan Myanmar esintili haşlanmış domuzlu köridir.
• Kaeng khae - Çeşitli otlar, sebzeler, akasya ağacı yaprakları (chaom) ve et (tavuk, manda, domuz ya da kurbağa) kullanılarak yapılan baharatlı bir Kuzey Tayland körisidir. Bunda da hindistan cevizi sütü kullanılmaz.
• Kaep mu - Çoğunlukla nam phrik num gibi acı biber ezmeleriyle yenmesine rağmen tek başına atıştırmalık olarak da yenilebilen yağda kızartılmış çıtır domuz derisi.
• Nam phrik num - Çiğ ya da buharda pişmiş sebzeler ve yapışkan pirinçle yenilen, dövülmüş büyük yeşil acıbiber, arpacık soğanı, sarımsak, kişniş yaprakları, limon suyu ve balık sosuyla yapılan bir acıbiber ezmesi.
• Nam phrik ong - Kurutulmuş acıbiber, kıyılmış domuz eti ve domatesten yapılır. Kıvamlı bir Bolonez sosunu andırır ve çiğ ya da buharda pişmiş sebzeler ve yapışkan pirinçle yenilir.
• Sai ua - Baharatlar ve otlarla karıştırılmış ızgara domus sosisi; yemeklerde genellikle kıyılmış taze zencefil ve acı biberle servis edilir. Chiang Mai'deki pazarlarda atıştırmalık olarak da satılır.

• Kaeng lueang - Hindidtan cevizi sütü içermeyen ve sıklıkla balık ve sebzelerle yapılan ekşi ve baharatlı bir sarı köridir.
• Kaeng matsaman - Massaman curry olarak da bilinen bu yemek Hint usulü bir köridir. Genellikle Taylandlı Müslimanlar tarafından yenilir. Haşlanmış sığır etinden yapılır ve içine kişniş tohumu gibi, diğer Tayland körilerinde ender rastlanan kavrulmuş kuru baharatlar katılır.
• Kaeng tai pla - Zerdeçal ve karides ezmesinden yapılan, içine kavrulmuş balık ya da balık iç organları, bambu filizi ve patlıcan konulan kıvamlı ve ekşi bir sebzeli köri.
• Khua kling - Kıyılmış ya da kuşbaşı etle yapılan, içine zaman zaman çubuk faulyesi de konulan çok kuru bir baharatlı köridir. Genellikle taze yeşil phrik khi nu (Tayland acibiberi) ve bol miktarda ince kıyılmış bai makrut (kaffir limonu yaprakları) ile servis edilir.
• Sate - Salatalık ve yerfıstığı sosu ile sunulan ızgara domuz ya da tavuk eti (kökeni Endonezya olmakla beraber şimdilerde popüler bir Tayland sokak yiyeceğidir).
• Khao yam - Güney Tayland'a özgü bir pirinç salatası.^[4]

Çoğu Tayland yemeğinin sonunda taze meyveler yenir, ancak bazen tatlı bir atıştırmalık ikram edildiği de olur.

• Chaokuai (Tayca: เฉาก๊วย) - ot jölesi genellikle sadece kırılmış buz ve esmer şekerle birlikte yenilir.
• Khanom bua loi (Tayca: ขนมบัวลอย) – Taro kökü ve balbabağı püresine pirinç unu eklenir, küçük toplar haline getirilir, kaynatılır ve hindistan cevizi sütü ile servis edilir.
• Khanom chan (Tayca: ขนมชั้น) – Hindistan cevizi sütü ile karıştırılmış çok katmanlı pandan aromalı yapışkan pirinç unu.
• Khanom mo kaeng - Hindistan cevizi sütü, yumurta, hurma şekeri ve undan yapılıp üzeri tatlı soğan kızartması ile süslenen tatlı bir puding.
• Khanom tan (Tayca: ขนมตาล) – Üzerleri kıyılmış hindistan cevizi ile süslenen hurma aromalı mini kekler.
• Khanom thuai talai (Tayca: ขนมถ้วยตะไล) - Buharda pişmiş tatlı hindistan cevizi jölesi ve krema.
• Khao lam - Buharda pişmiş pirinçten yapılıp fasulye ya da bezelye, rendelenmiş hindistan cevizi ve hindistan cevizi sütü ile karıştırılmış bir çeşit kek.
• Khao niao mamuang (Tayca: ข้าวเหนียวมะม่วง) - Tatlandırılmış yoğun hindistan cevizi sütünde pişen ve olgun mango dilimleriyle süslenen yapışkan pirinç tatlısı.
• Lot chong nam kathi (Tayca: ลอดช่องน้ำกะทิ) – Hindistan cevizi sütü içinde pandan aromalı pirinç unu eriştesi, #YÖNLENDİRME Endonezya'da yapılan cendol 'un bir benzeridir.
• Ruam mit (Tayca: รวมมิตร) – Hindistan cevizi sütü içinde una bulanmış kestane, jackfruit, hint lotusu, tapyoka ve lot chong meyve karışımları.
• Sarim (Tayca: ซาหริ่ม) – Hindistan cevizi sütü içinde tatlandırılıp kırılmış buz ile servis edilen çok renkli mung fasulyesi unu eriştesi.
• Sangkhaya fak thong(Tayca: สังขยาฟักทอง) - Yumurta ve hindistan cevizinden yapılıp balkabağı ile birlikte servis edilen bir çeşit muhallebi. Malezya, Endonezya ve Filipinler'deki hindistan cevizi reçeli ne benzer.
• Tako (Tayca: ตะโก) - Üsü ağacı yaprağından yapılma kaplarda servis edilen yasemin kokulu hindistan cevizi pudingi.

• Cha yen (Tayca: ชาเย็น) - Buzlu Tayland çayı.
• Krating Daeng (Tayca: กระทิงแดง) - Red Bull'un da kökenini oluşturan bir enerji içeceği.
• Oliang (Tayca: โอเลี้ยง) - Tatlı buzlu Tayland siyah kahvesi.
• Satho (Tayca: สาโท) - Isan bölgesine özgü bir pirinç şarabı.

Tayland'a özgü diğer alkollü içecekler arasında Mekhong viskisi ve Sang Som sayılabilir. Tayland'da üretilen birkaç marka bira vardır. Bunlardan en tanınmış iki tanesi Singha ve Chang markalarıdır.

Taylanda'da, özellikle Isan'da ve kuzeyde belli böcekler de yenilir. Pek çok markette, yağda kızartılmış çekirgeler, cırcır böcekleri (chingrit, Tayca: จิ้งหรีด), arı larvaları, ipekböceği (non mai, Tayca: หนอนไหม), karınca yumurtaları (khai mot, Tayca: ไข่มด) ve termitler bulunabilir. Mutfaktaki yaratıcılık yemek adlarına da yansımıştır: "bambu kurdu" olarak da bilinen lezzetli larva çeşidine (non mai phai, Tayca: หนอนไม้ไผ่, en:Omphisa fuscidentalis)^[36] görünümünden ötürü "express tren" (rot duan; Tayca: รถด่วน) denmesi gibi...

Kızgın yağda kızartıldığında çoğu böceğin patlamış mısır ya da karides gibi yavan bir tadı olur. Ancak kaffir limonu yaprakları, acı biber ve sarımsakla birlikte kızartıldığında böcekler çeşitli içeceklerin yanında mükemmel gidecek bir lezzete kavuşurlar. Bu böceklerin yavan tadına karşıt olarak maeng da ya da maelong da na (Tayca: แมลงดานา, en:Lethocerus indicus) olgun gorgonzola peyniri gibi kuvvetli bir lezzete sahiptir. Bu dev su böceği nam phrik maengda denilen acı biber sosunun olmazsa olmaz malzemesidir. Karınca yumurtası ve ipekböceği gibi bazı böcekler Isan'da çorbalarda ve Kuzey Tayland'da omletlerde de kullanılmaktadır.

Tayland'da yılda bir kez halkın bir kısmı tarafından vejetaryen festivali kutlanmasına ve pek çok restoran festival boyunca vejetaryen yemekleri servis yapmasına rağmen normalde vejetaryen yemekleri Tayland'da kolaylıkla bulunmaz. Örneğin tüm geleneksel Tayland körilerinde ve hemen her yemekte karides ezmesi ve balık sosu yemeklere tuz katmada kullanılır. Theravada budizminde vejetaryen beslenme tarzı zorunlu olmadığından etli yemekler aynı zamanda Taylandlı Budist rahiplerince de yenilir. Sadece rahiplerin sırf beslenme amaçlı olarak bir hayvanı öldürmesi yasaklanmıştır.^[37][38]

Hiçbir et ya da deniz mahsulü içermeyen, ayrıca keskin lezzetli sebze ve baharatlardan da arındırılmış geleneksel Tayland vejetaryen yemekleri sadece üzerinde kırmızı che (Tayca: เจ karakterleri bulunan sarı levhalar asılı özel vejetaryen restoranlarında bulunabilir. Bu restoranlarda vegan tabir edilebilecek yiyecekler satılır. Hindu inanışında vejetaryenlik kabul gören bir beslenme tarzı olduğundan kalabalık bir grup sayılabilecek Taylandlı Hintler tarafından işletilen Hint restoranlarının pek çoğunda vejetaryen yemekler bulunur. Hint vejetaryen mutfağında süt ürünleri ve bal da kullanılır. Yabancı turistler tarafından çok talep edilmesi yüzünden pek çok otel, konukevi ve restoran menülerine Tayland yemeklerinin vejetaryen versiyonarını da eklemiştir. Pesketaryenler (et olarak sadece deniz mahsulü tüketenler), sadece deniz mahsulü içeren Tayland yemekleri bolca bulunduğundan pek sorun yaşamayacaklardır.^{[39][40][41][42][43]}

Tayland'da lezzet turları son zamanlarda popülerlik kazanmıştır. Diğer turizm türleri arasında kendine bir yer edinmiştir. Pek çok firma lezzet turları düzenlemekte ve Tayland'ı ziyaret eden pek çok turist oteller, konukevleri ve yemek okulları tarafından düzenlenen mutfak kurslarına katılmaktadır.

• Balut

• Joe Cummings, Lonely Planet World Food Thailand, 288 sayfa, Lonely Planet Publications, 2000, ISBN 978-1-86450-026-4
• David Thompson, Classic Thai Cuisine, 145 sayfa, Ten Speed Press, 1993, ISBN 0-89815-563-0
• Nathalia & Paul McLean-Thorne, Isaan Cuisine, 2010, ISBN 978-1-4452-7194-1
• Ang, Eng Tie. Delightful Thai Cooking, 132 sayfa, Seattle: Ambrosia, 1990
• Bhumichitr, Vatcharin. The Essential Thai Cookbook, 192 sayfa, New York: Clarkson N. Potter Inc., 1994
• California Culinary Academy. Cuisines of Southeast Asia, 128 sayfa, Sant Rosa, CA: California Culinary Academy, 1994.
• Kahrs, Kurt. Thai Cooking, 96 sayfa, Dallas: Hackberry Press, 2003.
• Osborne, Christine. Southeast Asian Food and Drink, 48 sayfa, New York: Bookwright Press, 1989.
• ML Sirichalerm Svasti (Şef McDang), The Principles of Thai Cookery, 304 sayfa, McDang dot Com Company, Limited, 2010, 978-6-16906-010-9

• Curlie'de Cuisine of Thailand (DMOZ tabanlı)
• What is Thai cuisine: Thesis on the history of Thai cuisine^{[ölü/kırık bağlantı]}
• Thai government public relations department: Famous Thai dishes
• Thai food master: Homecooking style Thai recipes 22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Temple of Thai: Authentic Thai recipes 2 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Joy's Thai food: Original and authentic Thai food recipes from northeast Thailand 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• She Simmers: Thai home cooking and background information 6 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Austin Bush Photography: Thai food photography, background information and restaurant reviews 20 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Thai recipes at Clay's Kitchen 27 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Thai food glossary at Clay's Kitchen10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Thai recipes and cuisine adapted for vegetarians 21 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Chiang Mai University: recipes from Northern Thailand 1 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Interesting Thai Food 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Böcekler, çiçekler, tavuk embriyosu ahtapot ağzı, kurbağalar ve daha pek çok ilginç Tayland yiyeceği hakkında bilgiler.