Theaetetus (matematikçi)
| Atinalı Theaetetus | |
|---|---|
| Tam adı | Θεαίτητος |
| Doğumu | y. MÖ 410'lar Atina |
| Ölümü | y. MÖ 369 (48 yaşlarında) |
| Çağı | Klasik Antik Çağ |
| İlgi alanları | Matematik, Felsefe |
Etkilendikleri | |
Atinalı Theaetetus (Grekçe: Θεαίτητος; yaklaşık MÖ 417 – 369),[1] muhtemelen Atina deme Sunium'lu Euphronius'un oğlu olan Yunan matematikçi. Başlıca katkıları, Öklid'in Elemanlar Kitabı X 'da yer alan irrasyonel uzunluklar üzerineydi ve tam olarak beş normal dışbükey çokyüzlü olduğunu kanıtlıyordu.[2] Sokrates ve Platon'un bir arkadaşı ve Platon'un adını taşıyan Sokratik diyaloğunun ana karakteridir.[3]
Hayatı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Theaetetus, Platon gibi, Yunan matematikçi Cyreneli Theodorus'un öğrencisiydi. Cyrene, Sidra Körfezi'nin doğu ucunda, şimdi Libya'da olan Kuzey Afrika kıyılarında müreffeh bir Yunan kolonisiydi. Theodorus, ölçülemez nicelikler teorisi'ni (İngilizce: theory of incommensurable quantities) araştırmıştı ve Theaetetus, bu çalışmaları büyük bir heyecanla sürdürdü. Özel olarak, çeşitli irrasyonel sayı biçimlerini karekök olarak ifade edilme biçimlerine göre sınıflandırdı. Bu teori, Öklid'in Elemanları'nın X. Kitabı’nda ayrıntılı olarak sunulmuştur.
Theaetetus, aslında Atina'nın yerlisi olan birkaç Yunan matematikçiden biriydi. Antik Yunan matematikçilerinin çoğu, İyonya kıyılarına, Karadeniz'e ve tüm Akdeniz Havzasına dağılmış sayısız Yunan şehrinden geliyordu.
Görünüşe göre, burnunun keskinliği ve gözlerinin şişkinliği ile Sokrates'e benziyordu. Bu ve onun hakkında bildiklerimizin çoğu, kendisinden sonra bir diyaloğa Theaetetus adını veren Platon'dan geliyor. Görünüşe göre, şimdi MÖ 369'da olduğu tahmin edilen Korint'te bir Atina savaşında savaştıktan sonra eve giderken yaralar ve dizanteri yüzünden öldü. Bazı bilim adamları alternatif ölüm tarihi olarak Korint'te daha önceki bir savaşın tarihi de olan MÖ 391'i ölüm tarihi olarak savunuyorlar.[4]
Ay'daki Theaetetus krateri onuruna onun adını almıştır.[5]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Boyer, Carl B. (1968). A History of Mathematics. New York, United States: John Wiley & Sons. ss. 93.
- ^ George Johnston Allman (1889). Greek Geometry from Thales to Euclid. Hodges, Figgis, & Company. s. 206.
- ^ Platon, Theaetetus, 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi
- ^ Debra Nails (2002), The People of Plato, Indianapolis: Hackett Publishing, ss. 275-278
- ^ Theaetetus
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- "A Discussion of Theaetetus' Contributions to Euclid's Elements". 17 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Theaetetus (matematikçi)", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Morrow, G. R. (1970), "Plato and the Mathematicians: An Interpretation of Socrates' Dream in the Theaetetus", The Philosophical Review, 79 (3), ss. 309-333
- Mazur, B. (2007), How did Theaetetus prove his theorem. The envisioned life: Essays in honor of Eva Brann, ss. 235-253
- Knorr, W. R., & Netz, R. (2016), "Theaetetus, of Athens, geometer, c. 415–369 BCE", Oxford Research Encyclopedia of Classics
