Toto Karaca
Toto Karaca | |
|---|---|
| Doğum | İrma Felekyan 18 Mart 1912 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 22 Temmuz 1992 (80 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Şişli Ermeni Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Oyuncu |
| Tanınma nedeni | Türk tiyatro tarihinde operet sanatçısı olarak, Türk sinemasında karakter oyuncusu olarak canlandırdığı roller |
| Evlilik | Mehmet İbrahim Karaca |
| Çocuk(lar) | Cem Karaca |
İrma Felekyan veya bilinen adıyla Toto Karaca (18 Mart 1912, İstanbul - 22 Temmuz 1992, İstanbul), Ermeni asıllı Türk operet, tiyatro ve sinema oyuncusu.
Türk tiyatrosunun tuluat tiyatrosundan batılı anlamda tiyatroya geçiş döneminde tanınmış bir komedi ve vodvil oyuncusu; Türk sinemasının önemli bir karakter oyuncusu idi. Rock sanatçısı Cem Karaca'nın annesidir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1912 yılında İran Ermenisi bir ailenin kızı olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Annesi Tahran doğumlu tiyatrocu Marie Hiranuş Felegyan, babası İran Ermenisi Harutyun Marutyan'dır.[1] Doğum adı İrma Harutyun Marutyan idi. Onun doğumundan önce ölen babasını hiç tanımadı.[2] Tiyatrocu Felekyan ailesinin bir ferdi olarak büyüdü. Dedesi şair, teyzesi Vartiter Felekyan (Roza Felekyan olarak tanınır) tiyatrocu, dayısı ise tiyatro oyuncusu ve keman virtüözü idi. Annesi komedi oyuncusu, teyzesi dram oyuncusu olarak tanınmıştı. "Toto" lakabını annesi takmıştır.[2]
Eğitiminin temelini annesinin verdiği dersler oluşturur. Eseyan Kuledibi İngiliz Okulu'ndan mezun oldu; İngilizce ve Fransızca öğrendi. Çocukluğunda beş yıl bale dersi aldı. İlk kez 12 yaşında sahneye çıktı. Semiha Berksoy'un aktardığına göre Kel Hasan'ın tiyatrosunda oyundan önce sahne alıp dans ediyordu.[3] Direklerarası'nda farklı dillerde şarkılar söyleyip dans ederek İrma Toto adıyla tanındı.
1929 yılında Cemal Sahir ve Ömer Aydın'ın kurduğu İstanbul Opereti adlı topluluğun İzmir turnesi sırasında Karantina mevkiinde bulunan Şık Sineması’nda sergilenen[4] "Kumrular" opereti, rol aldığı ilk müzikli oyundu. İstanbul Opereti'nin ardından Muhlis Sabahattin'in kurduğu Muhlis'in Çocukları adlı toplulukta müzikli oyunlarda rol aldı. Bu dönemde "Çarliston Kraliçesi" olarak ün yaptı.[5] Sonraki yıllarda Süreyya Opereti, Halk Opereti, Muammer Karaca Tiyatrosu'nun kadrosunda yer aldı. 1939 yılında oyuncu Mehmet Karaca ile evlendi.[6] Bu evlilikten sonra Toto Karaca olarak tanındı. 1945 yılında oğlu Cem Karaca dünyaya geldi.
1955 yılında Yeni Ses Opereti'nin dağılmasından sonra bu topluluk sanatçılarının oluşturduğu İstanbul Opereti'nin kurucuları arasında yer aldı.[7] Topluluğun adının İstanbul Tiyatrosu olarak değiştiği 1960 yılında da Ali Sururi ile birlikte kurucu ortaklar arasında yer aldı.[8][9][10] Başta "Cambazoğlu" olmak üzere çeşitli oyunlardan uyarlamalar yaptı.[3]
1947 yılında Seyfi Havaeri'nin Kılıbıklar filminde rol alarak sinema oyunculuğuna başlayan sanatçı[11] birçok komedi filminde Rum ve Ermeni rollerini oynadı. "Bizim kız", "Yasemin", "Bağda Gül", "Kadının Fendi", "Gülünüz Gülünüz" gibi sinema filmleri ve "Darısı Başınıza" ile "Komşumuz Balta Ailesi" televizyon dizilerinde rol aldı. Özellikle görmüş geçirmiş, faka basmaz, hafif kabadayı tiplemeleriyle başarı kazandı.[12]
1992'de İstanbul'da öldü. Cenaze merasimi Kumkapı Patriklik Kilisesi'nde gerçekleşmiş, Şişli Ermeni Mezarlığı'ndaki aile kabrine defnedilmiştir.
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1930: Kumrular
- 1936: Beyoğlu Çiçeği
- 1936: Bayader
- 1943: Leblebici Horhor
- 1952: Şeytan Arabası
- 1955: Trafik Yüzünden
- 1960: Sakallı Gelin
- 1961: Muhalif Odacı
- 1962: Cici Bey
- 1963: Yedek Koca
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1947: Kılıbıklar
- 1947: Bağdagül
- 1948: Keloğlan
- 1949: Yalan
- 1952: İstanbul Yıldızları
- 1953: Eğlence Bülbülleri
- 1955: Izdırap Şarkısı
- 1962: Leyla
- 1977: Gülünüz Güldürünüz
- 1977: Bizim Kız
- 1988: Yasemin
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Şani, Ahmet Esad (21 Temmuz 2021). "Komedi filmlerinin karakter oyuncusu: Toto Karaca". Aa.com.tr. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ a b Güngörmüş, Nilüfer; Çıtak, Manuel (9 Aralık 1990). "Sanatkar bir ailenin devamı: Toto Karaca" (PDF). Türkiye'nin En Kalabalık Gayrimüslim Azınlığı Ermeniler yazı dizisi. 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ a b "Toto Karaca artık yok". 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ Çekirge, Pınar (22 Temmuz 2021). "Bu Kızdan Çok İyi Subret Olur: "Toto Karaca"". Tiyatro Dergisi. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ "Toto Karaca Yaşamını Yitirdi: Türk Tiyatrosunun Büyük Kaybı". Gazeteloji.com. 26 Aralık 2018. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ "Tarihte bugün: 22 Temmuz". CNN Türk. 22 Temmuz 2008. 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ Ateş, Metin (21 Temmuz 1997). "İz Bırakanlar: Toto Karaca" (PDF). Hürriyet Gazetesi. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ "Cem Karaca'nın hayat hikayesi". CNNTürk. 4 Nisan 2016. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017.
- ^ "Mari Felekyan - Cem Karaca'nın şöhretli anneannesi". Bolsohays News. 29 Kasım 2017. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017.
- ^ "Anneler Babalar ve Çocuklar-Cem Karaca". TRT. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Şani, Ahmet Esad. "Opera, tiyatro ve sinema sanatçısı Toto Karaca". Aa.com.tr sitesi, 21 Temmuz 2018. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021.
- ^ "Toto Karaca".
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb sayfası 11 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
