Ulu (bıçak)
Ulu ya da Eskimo bıçağı (İnuit dillerinde ulu, Yupik dillerinde uluaq), daha çok kadınlarca kullanıldığı için İngilizcede «kadın bıçağı» (woman's knife) olarak da bilinen, hem Yupik hem de İnuit kolundan Eskimoların kullandığı tutamaklı yarımay biçimli satır benzeri bıçak. Avlanan hayvanların ve balıkların soyulması ve derilerin temizlenmesi gibi işlevi yanında çocukların saç kesiminde ya da gerektiğinde iglu oluşturmak için kardan kerpiç bloklarının düzeltilmesinde de kullanılır. Alaska yerli sanatı örnekleri olarak değişik müzelerde görülebilirler.
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]dil | tekil | ikil | çoğul |
Alaska Yupikçesi | uluaq | uluak | uluat |
Chevak Çupikçesi | kegginalek | kegginalgek | kegginalget |
Nunivak Çupikçesi | ulluar | ||
İnyupikçe | ulu/uluuraq | ||
Batı Kanada İnuitçesi | ulu | ||
Doğu Kanada İnuitçesi | ulu ᐅᓗ | uluit | |
Nunatsiavut İnuitçesi | uluk | ||
Grönland İnuitçesi | sakiaq/saakiq | ||
Koyukonca | tlaabaas | ||
Holikaçukça | tthamas |
Yapım
[değiştir | kaynağı değiştir]Geleneksel olarak tutamağı rengeyiği ve misk öküzü boynuzundan ya da mors fildişinden,[1] kesici kısmı ise Arktika'da metal eritme teknolojisi olmadığı için kayrak (arduaz) taşından yapılırdı.[2] Kanada'nın Kuzeybatı toprakları eyaletindeki Ulukhaktok yöresinde bakır da kullanılmıştır.[3] Günümüzde ulu bıçaklarının kesici kısmı çelikten, tutamağı ise rengeyiği boynuzundan yapılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bering Sea Eskimo Walrus Ivory and Iron Semi-Lunar Knife 'Ulu' (Inuit 1800 to 1900)[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Canadian Museum of Civilization". 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2012.
- ^ "Ulu with a musk ox horn handle." 19 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. British Museum.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Images and descriptions of uluit and other Inuit tools and clothing at McCord Museum 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Video showing the use of an ulu 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Various items about uluit at Civilization.ca[ölü/kırık bağlantı]