Vajinit

Vajinit
Uzmanlık	Jinekoloji

Vajinit, vajina mukozasının enflamasyonudur ve genelde aşağıdaki üç kategoriye ayrılır:

• Hormonal vajinit doğum sonrası veya menopoz sonrası kadınlarda görülen atrofik vajiniti de kapsar. Vajina duvarlarının ince ve kuru olmasından kaynaklanır. Bazen ergenlik öncesi genç kızlarda da olabilir. Kaşınma, yanma ve acı olabilir. Vajinal dokunun incelmesi enfeksiyonlara yol açabilir.
• İrritan vajinit alerji yapan veya tahriş eden maddelerden kaynaklanır. Alerji nedeni prezervatif, spermatisit, sabun, parfüm, vajinal duş ve meni, ilaçlar nedeniyle olabilir. Sürtünme, kumaşlar, tampon veya kremler de tahrişe neden olabilir. Bunların neden olduğu enflamasyon vajinal akıntıya neden olabilir.
• Enfeksiyöz vajinit üreme yaşında kadınlardaki vajinitlerin %90'ını oluşturur. Bakteriyel enfeksiyon vajinitlerin en sık nedenidir. Genelde Candida albicans (bir mantar), Trichomonas vaginalis (bir protozoa) veya Gardnerella (bir bakteri) tarafından meydana gelir. Daha ender enfeksiyonlar bel soğukluğu, klamidya, mikoplazma, herpes, kampilobakter ve bazı parazitlerdir.
• Aerobik vajinit

• Vajinit ilk başlangıçta zararsızdır, basit bir flora dengesizliği olarak kabul edilebilir. Ancak, eğer enfeksiyöz bir organizma ona neden olmuşsa (örneğin klamidya, gonore, diğer patojen mikroorganizmalar), servikse, parametriyumlara, uterusa, fallop tüplerine ve yumurtalıklara yayılabilir.
• Hamilelik sırasında olan enfeksiyonlar çocuğun erken ve düşük kilolu doğmasına neden olabilir, amniotik sıvıya bulaşarak, fetusta ciddi komplikasyonlaraneden olabilir.,
• Uzamış ve tekrarlayan vajinal enfeksiyonlar; zaman içerisinde üst genital üreme yapılarınıda tutarak kronikleşmiş, İlerlemiş bir enfeksiyon hasarına sekonder kısırlığa (infertiliteye) yol açabilir.

Vajinitte genelde kaşınma ve yanma, batma olur, ayrıca akıntı da olabilir. Kızarma ve şişme daha ender olur. Bazı enfeksiyonlar cinsel ilişki ve işemeyi acılı yapabilirken bazıları ise çok az bir belirti gösterebilir. Bazı enfeksiyonlar tedavi edilmedikleri takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilirler. Bu belirtilerin çeşitli nedenleri olabileceği için bir doktora danışılması gereklidir.

Görüntü genelde enfeksiyon etmenini tanımaya yararlı olabilir.

• Kandida Vajiniti. Kandidiyaz genelde beyaz, sulu peynir görünümlü bir akıntıya neden olur. Genital bölgede kızarma ve şişme olur. Kaşıntı belirgindir.
• Atrofik vajinit genelde kokusuz olur, hemen hemen hiç akıntı yoktur, vajina kuru, cinsel birleşme acılı olur. Bu belirtiler genelde menopoz sırası ve sonrasındaki hormon değişiklikleri yüzünden olur.
• Bakteriyel vajinit. Gardnerella genelde balık kokulu bir akıntıya neden olur. Akıntı beyaz, gri veya sarımsı olabilir. Kaşınma ve iritasyon olur ama cinsel birleşmede acı olmaz.
• Trikomonas vajiniti. Trichomonas vaginalis balık kokulu, yeşilimsi sarı, bol akıntıya neden olur, işemek ve cinsel birleşme acılı olur, dış genitallerde enflamasyon olur.
• 'Herpes genelde enfeksiyon bir hafta sonra genital bölgede su kabarcıkları olarak görünür. Ağrı, bezelerin şişmesi ve ateş vardır. Kabarcıklar acılıdır, yaklaşık üç haftada iyileşirler.

Üreme çağında kadınların vajinasının içi az derecede asittir (pH 3.8-4.2), bundan östrojen hormonu sorumludur.^[1] Östrojen hormonu laktobasillerin vajinal lümeni domine etmelerini sağlar vede laktobasillerin laktik asit üretimi ile vajinal asiditeyi laktobasiller sağlamaktadır. Vajinal epitel hücreleri laktik asit salgılamaktadır fakat bu asiditeyi sağlamaya yetecek düzeyde değildir. Bu epitel kaynaklı laktik asit vajhina içerisinde reperasyonu indüklemektedir. Bu asit ortam patojenin büyümesine engel olan güçlü bir bariyerdir, dolayısıyla Vajinanın normal florası asit ortamda büyüyebilen ve zararsız olan mikroorganizmalardan oluşur. Östrojemde kısmi veya tam azalma bu dengeyi patojenlerin vajinayı domine etmesine kayabilmektedir. Bunların arasına bulunan laktobasillerin salgıladığı hidrojen peroksit,^[2] vajina içerisine oksijen girdiğinde veya oksijen üreten mikroorganizmalar hakim olmaya başladığından laktobasiller tarafından, üretilir; patojen olan bazı organizmaları öldürür. Genelde vajinanın asitliğinin azalmasına (yani pH'sinin yükselmesine) veya mikroorganizmalar arasındaki dengeyi bozabilecek başka durumlar (vajinal duş, irritasyon, vd.) enfeksiyon olasılığını artırır. Bunlar arasında hormonal değişiklikler (adet döneminde, hamilelikte, anormal vajinal kanamalar), doğum kontrol ilaçları ve gereçleri, vajinal ilaçlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, cinsel ilişki ve östrojen eksikliği yapabilecek yoğun stres sayılabilir.

Bu bakterilerin miktarının azalması durumunda doğal olarak vajinada bulunan Gardnerella vaginalis, Mobiluncus türleri, Mycoplasma hominis ve/veya Peptostreptococcus türleri çoğalır ve bakteriyel vajinit meydana gelir. Bakteriyel vajinit, vajinitin başlıca nedenidir.

Candida albicans'ın neden olduğu mantar enfeksiyonları oldukça yaygındır. Deri ve bağırsak doğal florasının bir parçası olan C. albicans anormal durumlarda vajinaya yayılabilir. Çoğu vajinal florada diyabet gibi metabolik hastalıklarda kandidanın viabilitesi artmaktadır. Vajinadaki normal bakteriler mantarın büyümesine engel oldukları için antibiyotik kullanımı mantar enfeksiyonuna yol açabilir. Candida enfeksiyonu hamile, şişman ve diyabetli kadınlarda daha sık görilir. Bağışıklık yetmezliği durumlarında da (AIDS veya bazı ilaçların kullanımında) da mantar enfeksiyonunun gelişme olasılığı daha yüksektir. Oral seks yoluyla da Candida vajinaya yayılabilir.

Bazı vajinal enfeksiyonlar cinsel yolla aktarılır. Bunlar arasında klamidya enfeksiyonları, herpes, frengi, belsoğukluğu ve trikomoniyaz sayılabilir.

Diyabetli kadınlarda sıkça Candida vajiniti olur.

Jinekolojik muayenedede vajinit kontrol etmek için pH değerine bakılır ve akıntı varsa ondan alınan bir örnek mikroskopla incelenir. Tanı mikroskop incelemesi ve akıntının kültürlenmesi ile olur:

Tedavi enfeksiyon etmeninin cinsine bağlıdır.

Bakteriyel vajinit antibiyotikle tedavi edilir. Vajinanın asitliğini artırıcı propionik asit melhemi bakteri büyümesini azaltır. Cinsel yolla geçmişse eşin de tedavisi gerekir. Sıkı ve nem tutan iç çamaşırlardan kaçınılmak gerekir.

Mantar enfeksiyonu antimantar ilaç kullanımı ile tedavi edilir. Bu ilaçlar genelde reçetesiz satılır. Ancak belirtilerin nedeni mantar değilse bu ilaçların kullanımı asıl tedaviyi geciktirmek ve komplikasyon riskini artırmaktan başka bir işe yaramaz. Tedavi sırasında cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.

Mantar enfeksiyonu riski yüksek olan kadınlar, (zayıf bağışıklığı olanlar, diyabetliler veya uzun süre boyunca antibiyotik almakta olanlar) enfeksiyonun geri gelmemesi için koruyucu olarak anti mantar almaları gerekebilir.

Mantar vajinitinde bildiğimiz ev yoğurdunun 5 mililitrelik enjektör aracılığıyla vajen içine 7 gün günde bir kez enjekte edilmesi, herhangi bir kimyasal ajan almadan %75 hastada iyileşme sağlayabilir. Bu tedavi özellikle gebeler için daha uygun gözükmektedir. (Enjektörü derinize batırmadan yapmalısınız.)

Trikomoniyaz için metronizadol kullanılır. Organizma, enfekte olmuş kadınların erkek eşlerinde de %80 oranında bulunur. Cinsel yolla bulaştığı için eşin de tedavisi gerekir.

Hormonal vajinit intravajinal östrojen ile vajina dokusunun güçlendirilmesi şeklinde olur.

İrritan vajinitin tedavisi iritasyonun nedenini bulup ondan kaçınmaktır.

Trikomoniyaz ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar, prezervatif kullanımı ile engellenbilir.

Mantar nemli ortamda büyüdüğü için genital bölgenin kuru tutulması gerekir. Islak mayoyla oturulmamalı, pamuklu iç çamaşırı giymeli, giyinmeden evvel genital bölge iyice kurutulmalıdır.

Tuvalet temizliğinde bağırsakta bulunan bakteri ve mantarların vajinaya geçmemesi için önden arkaya doğru silinmeli.

Alerjik vajinitten sakınmak için kokulu, parfümlü tuvalet kağıdından, kokulu ve renkli sabundan, kokulu veya deodoran hijyenik bağları kullanılmamalı. Köpüklü banyo, hijyenik kadın spreyleri ve vajinal duşlar da kullanılmamalıdır.

• Vajinal akıntı

• eMedicine 16 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• PDRhealth 16 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• University of Virginia Health System 10 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)