Obersorbischi Sproch

Obersorbisch (hornjoserbšćina)
Verbreitig:	Sachse (Dütschland)
Sprecher:	15'000 Müttersprochler ca. 30'000 Zweitsprochler
Linguistischi Klassifikation:	Indogermanisch Slawisch Westslawisch Sorbisch Obersorbisch
Offizieller Status
Anerkannti Minderheitesprooch vo:	Regionalsproch z Sachse und Brandeburg
Sproochchürzel
ISO 639-2	hsb
SIL	hsb

Obersorbisch (i der eigene Sproch hornjoserbšćina) isch e Sproch, wo in de dütsche Landschaft Lausitz, hütt z Sachse, gschwätzt wird. S isch e westslawischi Sproch und mit em Tschechisch verwandt.

Gschicht

D Gschicht vom Obersorbisch z Dytschland hät mit de Ywanderig vo de Slawe im 6. Johrhundert agfange. Sit em 12. Johrhundert hät s e massivi Flüet vo germanische Koloniste vo Flandre, Sachse, Thüringe und Franke ge. D Verwüestig vom Land durch Krieg devor hät de Afang vom Verschwinde vom Obersorbisch bedütet. Usserdem isch d Sproch z Sachse em Dütsch undergordnet gsi. Spöter, 1293, isch s Sorbisch im Berner Schloss verbotte worre, 1327 au z Zwickau und z Leipzig und 1424 z Meiße. In vyle Gilde vo de Städt hät mer numme Dütschsprochigi akzeptiert. Lausitz isch relativ wenig vo de dütsche Sproch und vo de Verbott affektiert worde. Drum hät sich s Obersorbisch dört chönne entwickle. Bis ins ins 17. Johrhundert isch d Zahl vo Müetersprochler vom Obersorbisch bis uf 300'000 gstyge. De ältst Beleg für s Obersorbisch isch s Monument "Burger Eydt Wendisch", wo z Bautze entdeckt worre isch.

Verdeilig

Mer schätzt, dass dodal 40'000 Lyt z Sachse Obersorbisch könne. In sälle beide Länder isch Obersorbisch e offiziälli Regionalsproch. Drum isch es noch Dänisch, Friesisch und Romanes die vierti Minderheitssproch z Dütschland. Säll sin numme Schätzige; d Zahl vo de aktive Sprächer cha gringer sy. Bstimmti Spezialiste behaupte, dass es in 20 bis 30 Johr numme no 13'000 Sprecher ge wird. Im Moment cha mer allerdings kei genaui Vorussag mache.

Umschrift

Mer schribt s Obersorbisch mit em latynische Alphabet, woby e baar Diakritika dezüegfüegt sin. S git im Ganze 34 Büechstabe, wyl Q, V und X normalerwis nit brucht werre.

Büechstabe	Aa	Bb	Cc	Čč	Dd	DŹ dź	Ee	Ěě	Ff	Gg	Hh	CH ch	Ii
Ussproch	[a]	[b], [p]	[t͡s]	[tʃ]	[d], [t]	[dʑ], [tɕ]	[ɛ]	[i ɪ]	[f]	[ɡ]	[h]	[kʰ]	[i]
Büechstabe	Jj	Kk	Łł	Ll	Mm	Nn	Ńń	Oo	Óó	Pp	(Qq)	Rr	Řř
Ussproch	[j]	[k]	[w]	[l]	[m]	[n]	[ɲ]	[ɔ]	[u ʊ]	[p]		[r]	[ʃ]
Büechstabe	Ss	Šš	Tt	Ćć	Uu	(Vv)	Ww	(Xx)	Yy	Zz	Žž
Ussproch	[s], [z], [ɕ]	[ʃ]	[t], [d]	[tɕ]	[u]		[v], [f]		[ɨ]	[z], [s], [ʑ]	[ʒ]

Grammatik

Im Obersorbische git s Deklinatione. S git im Ganze sybe Fäll:

Fall	nan (Vatter)	štom (Baum)	wokno (Fenster)	ramjo (Schulder)	žona (Frau)	ruka (Hand)
Nominativ	nan	štom	wokno	ramjo	žona	ruka
Genitiv	nana	štoma	wokna	ramjenja	žony	ruki
Dativ	nanej	štomej	woknu	ramjenju	žonje	ruce
Akkusativ	nana	štom	wokno	ramjo	žonu	ruku
Instrumentalis	z nanom	ze štomom	z woknom	z ramjenjom	ze žonu	z ruku
Lokativ	wo nanje	w štomje	na woknje	wo ramjenju	wo žonje	w ruce
Vokativ	nano	štomo	–

Weblinks

D Wikipedia uff Obersorbisch

Commons: Obersorbischi Sproch – Sammlig vo Multimediadateie