Хортыца

Хортыца
Месца	рака Дняпро места Запарожжа
Плошча	23,59 км²
Найвышэйшы пункт	30 мэтар
Краіна	Украіна
Вобласьць	Запароская вобласьць
Каардынаты	47°49′00″ пн. ш. 35°05′00″ у. д. / 47.816667° пн. ш. 35.083333° у. д. / 47.816667; 35.083333Каардынаты: 47°49′00″ пн. ш. 35°05′00″ у. д. / 47.816667° пн. ш. 35.083333° у. д. / 47.816667; 35.083333
Хортыца на мапе Ўкраіны Хортыца

Хортыца — найвялікшы востраў на Дняпры, разьмешчаны ў раёне места Запарожжа, ніжэй за ДнепраГЭС. Унікальны прыродны ды гістарычны комплекс.

Хортыца зьяўляецца найвялікшым востравам на Дняпры. На паўночным баку востраву быў апошні дняпроўскі парог.

Хортыца выцягнутая з паўночнага-захаду на паўднёвы ўсход, мае даўжыню 12,5 км, шырыню ў сярэднім 2,5 км і плошчу блізу 3000 га.

Востраў да апошняга часу захоўваў лясы ў прыбярэжных ярах. У паўднёвай частцы захоўваецца стэп з многімі рэліктавымі відамі расьлінаў, якія захаваліся толькі на востраве, але ў старажытнасьці расьлі на ўсёй тэрыторыі поўдня Ўкраіны. На крайнім поўдні выспы існуюць плаўні.

З геалягічнага гледзішча Хортыца ўяўляе сабой частку Украінскага крышталічнага шчыта. Да будаўніцтва ДнепраГЭС рэчышча Дняпра перасякалі дзевяць парогаў. Непасрэдна каля вострава не было парогаў, але захаваліся скальныя выспы і скальныя структуры ў паўночнай частцы, што маюць характэрныя для парогаў асаблівасьці. Хортыца і прылеглыя да яе выспы абвешчаныя геалягічным заказьнікам «Дняпроўскія Парогі».

Існуе шмат вэрсій паходжаньня назвы выспы. Большасьць дасьледнікаў выводзяць назву ад цюркско-палавецкай «орт», «орта», што азначае «сярэдні» (пасярод Дняпра). Сярод шэрагу вэрсій назвы выводзяць ад «хорт» — «сабака», ад старажытнаславянскага бога Хорс.

Упершыню назва выспы сустракаецца ў працы бізантыйскага імпэратара Канстанціна Парфірароднага «Аб кіраваньні імпэрыяй». У розных сьпісах гэтай працы Хортыца носіць назву «востраў Сьвятога Рыгора» і «востраў Сьвятога Георгія». Адносна Рыгора, то лічаць, што гэта быў армянскі асьветнік Сьв. Рыгор.

У рускіх летапісах востраў называецца Хортычам, Кортыцкім, Гарадзецкім, Ортынскім, Інтрскім востравам. Упершыню назва Хортычый востраў згаданая ў сувязі з паходам князя Сьвятаслава Ізяславіча супраць полаўцаў у 1103 годзе.

У Уваскрасенскім летапісу пад 1223 годам востраў названы Вараскім востравам. Пазьней у крыніцах можна знайсьці Хортыцу і Хіртыцу.

Сёньня востраў інтэграваны ў структуру места Запарожжа. Праз востраў праходзіць чыгунка са станцыяй «Запароская Сеч» у сярэдняй частцы вострава. Тры існуючыя аўтамабільныя масты даюць магчымасьць людзям перасякаць Дняпро і карыстацца багацьцямі Хортыцы.

На востраве ёсьць заселеныя пасёлкі. На тэрыторыі выспы — вялікая колькасьць пазначаных помнікаў гісторыі і археалёгіі. Дзясяткі дамоў адпачынку, санаторыяў, турыстычных баз, пясочныя пляжы, хваёвыя і ліставыя лясы. Унікальныя плаўні на поўдні.