Bisoprolol

Bisoprolol
Naziv lijeka	Bisoprolol
Grupa	Blokatori β-receptora
Trgovačka imena	Concor, Zebeta, Byol
Klasifikacija
ATC kodovi	C07AB07
CAS registarski broj	66722-44-9
Dostupnost bez recepta: ne
Stručne informacije
Hemijske osobine
Ime po IUPAC (RS)-1-{4-[(2-izopropoksietoksi)metil]fenoksi}- 3-(izopropilamino)propan-2-ol
Sumarna formula	C18H31NO4
Tačka topljenja	100 °C (kao hemifumarat)[1]
Molarna masa	325,443 g/mol
Farmakokinetičke osobine
Biološka raspoloživost	>90%
Metabolizam	50% hepatični, CYP2D6, CYP3A4
Poluvrijeme eliminacije	10–12 sati[2]

Bisoprolol je lijek koji spada u grupu blokatora β-receptora, klase lijekova koji se uglavnom upotrebljavaju za liječenje kardiovaskularnih bolesti. Tačnije, on je tip β₁ selektivnih blokatora adrenergičkih receptora. Prvi ga je u promet u SAD pustila kompanija Duramed Pharmaceutical 1992. godine, a nakon toga FDA (Američka agencija za hranu i lijekove) odobrila je proizvodnju farmaceutskim kompanijama poput Teva, Mylan, Sandoz, Aurobino i Unichem.^[3] Nalazi se na spisku esencijalnih lijekova Svjetske zdravstvene organizacije, kao jedan od važnijih lijekova potrebnih u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.^[4]

Bisoprolol je koristan pri tretmanima visokog krvnog pritiska (hipertenzije), smanjenog protoka krvi kroz srce (ishemija srca) i zatajenja srca kao i preventivnih tretmana prije njega te primarnog tretmana nakon srčanog udara, smanjujući mogućnost ponovljenog.^[5] Osnovno djelovanje bisoprolola je smanjenje hipertenzije (povišenog krvnog pritiska).^[6][7] Kod ishemije srca, lijek se koristi za smanjenje aktivnosti srčanog mišića, tako da smanjuje njegove potrebe za kisikom i hranjivim sastojcima, a smanjeni protok krvi i dalje može transportovati dovoljne količine kisika i hranjivih sastojaka kroz organizam.^[8][9][10]

Ovaj lijek se može koristiti za tretman kardiovaskularnih bolesti poput koronarne bolesti srca, aritmije srca, ishemije srca i infarkta miokarda, nakon akutnog događaja. Pacijenti sa kompenziranom kongestivnom insuficijencijom srca mogu se liječiti bisoprololom kao dodatnim lijekom (obično zajedno sa ACE inhibitorima, diureticima i glikozidima digitalisa). Kod pacijenata sa kongestivnom insuficijencijom srca, on smanjuje potrebu za potrošnjom kisika u srčanom mišiću. Vrlo je važno započeti liječenje sa malim dozama ovog lijeka, jer bisoprolol također umanjuje i snagu mišića srca, što je neželjeni efekat kod kongestivne insuficijencije srca.

Beta-blokatori općenito mogu pogoršati astmu pa ovaj efekat može biti opasan. To se mora spriječiti kod pacijenata koji su bolovali ili boluju astmu ili bronhospazam. Ako ne postoje alternative ili nisu nedostupne, kardioselektivni beta-blokatori se mogu koristiti uz veliki oprez i pažnju i pod nadzorom ljekara. Bisoprolol, metoprolol, nebivolol i (u manjoj mjeri) acebutolol, imaju slabije efekte na β₂ (bronhijalne) receptore pa su stoga relativno kardioselektivni ali ne i kardiospecifični. Oni imaju slabije efekte na povećanje otpora strujanja zraka kroz disajne puteve, ali ipak nisu bez ovog popratnog efekta, naročito u višim dozama.

Prekomjerne doze bisoprolola izazivaju umor, hipotenziju (niski krvni pritisak),^[9] niski nivo šećera u krvi,^[11][12] bronhospazme i bradikardiju.^[9] Bronhospazmi i niski nivoi šećera u krvi pri visokim dozama lijeka mogu biti antagonisti za β₂ adrenergičke receptore u plućima i jetri. Bronhospazam se dešava zbog blokiranja β₂ receptora u plućima, a nizak nivo šećera se dešava zbog smanjene stimulacije glikogenolize i glukogenogeneze u jetri preko β₂ receptora.^[8][9][13]

Bisoprolol je kardioprotektivni lijek jer selektivno i kompetitivno blokira kateholaminsku (adrenalinsku) stimulaciju β₁ adrenergičkih receptora (adrenoreceptora), koji se uglavnom nalaze u ćelijama srčanog mišića i provodnom tkivu srca (kardiospecifičan), ali također i u jukstaglomerularnim ćelijama bubrega.^[8] Obično, adrenalinska i noradrenalinska stimulacija β₁ adrenoreceptora aktivira signalni talas (kaskadu, Gs bjelančevina i cAMP) koji u konačnici vode do povećanja kontrakcija i ubrzanja rada srca i srčanog mišića te sinusnog čvora, respektivno.^[14] Bisoprolol kompetitivno blokira aktiviranje ovog signalnog talasa te na taj način smanjuje adrenergičku stimulaciju srčanog mišića i ćelija sinusnog čvora. Smanjenje adrenergičkog tona uzrokuje slabiju kontraktibilnost srčanog mišića i usporenje brzine kojom ćelije sinusnog čvora proizvode impulse.^[11][12][15]

Sve su to povoljni faktori koji snižavaju i liječe hipertenziju, srčane napade i ishemiju. Smanjenje kontraktibilnosti i brzine otkucaja srca su korisni za hipertenziju jer smanjuju pritisak krvi^[6][9] ali kao preventivna mjera za srčane napade i srčanu ishemiju, oni smanjuju brzinu rada srca i njegove kontrakcije smanjujući potrebe srca za kisikom i hranjivim sastojcima. Primarni tretman nakon srčanog napada je spriječiti ponovno nastupanje infarkta.^[7][9][10]

Bisoprolol je rastvorljiv i u vodi i u mastima, što ga čini boljim kandidatom u odnosu na druge β blokatore, čak i u odnosu na druge β₁-blokatore, to što je rastvorljiv u vodi smanjuje učestalost nepoželjnih efekata na centralni nervni sistem (nemogućnost da se širi na mozak) u odnosu na čiste lipofilne spojeve.^[11][15] On ima približno poluvrijeme eliminacije od 10 do 12 sati, a kada se uzme oralno gotovo sav se apsorbira u krvotok.^[11][12]

Velika apsorpcija indicija je visoke biodostupnosti lijeka (oko 90%).^[11][12] Kada se izlučuje iz organizma, on ga ravnomjerno distribuira (50%-50%) između bubrega i biotransformacije u jetri (odakle se kasnije izlučuje).^[11][12][15] Ovi faktori čine ga pogodnim kada je potrebno uzimanje lijeka u jednokratnim dnevnim dozama.^[11][12]

Od naročitog značaja je važna β₁-selektivnost bisoprolola u usporedbi sa drugim neselektivnim beta-blokatorima. Efekti lijeka su ograničeni samo na područja koja sadrže β₁ adrenoreceptore, a koji su pretežno u srcu i dijelovima bubrega.^[11][15] Bisoprolol umanjuje neželjene efekte koji se mogu javiti primjenom nespecifičnih beta-blokatora kada se dešava blokada drugih adrenoreceptora (β₂, β₃, α₁, α₂). Drugi receptori izazivaju razne odgovore u organizmu, a njihova blokada može prouzrokovati širok raspon reakcija, a pošto su β₁ adrenoreceptori kardiospecifični u većini slučajeva, to daje bisoprololu prednost kod tretmana srčanih poremećaja.^[11][12][15]

Bisoprolol ima viši nivo β₁ selektivnosti u usporedbi sa drugim β₁-selektivnim beta-blokatorima poput atenolola, metoprolola i betaksolola.^{[15][16][17][18][19][20][21][22][23][24]} Međutim, nebivolol ima približno 3,5 puta veću β₁ selektivnost.^[25][26]

Bisoprolol ima jači efekat protiv hipertenzije od propranolola.^[16] U životinjskim modelima također se pokazao kao kardioprotektivan.^[16] Inhibira izlučivanje renina za oko 65% a smanjuje i tahikardiju za oko 30%.^[16]

• Zebeta, zvanične informacije, FDA, na stranici drugs.com