Murat IV

Murat IV
Murat IV
Sultan Osmanlijskog Carstva
Vladavina	1623 - 1640
Prethodnik	Mustafa I
Nasljednik	Ibrahim I
Krunidba	1623
Supružnik	Ayşe Haseki Sultan; Şemsişah Sultan; Sanevber Sultan; Semsperi Sultan
Dinastija	Osmanlije
Otac	Ahmed I
Majka	Sultanija Kösem
Rođenje	26. juni 1612
Smrt	9. februar 1640

Murat IV (osmanlijski turski: مراد رابع Murād-ı Rābi; 26. juli 1612 – 8. februar 1640) bio je sultan Osmanlijskog Carstva od 1623. do 1640. Poznat je po obnavljanju autoriteta države i brutalnih metoda. Rođen je u Istanbulu kao sin sultana Ahmeda I (1603–1617) i Kosem sultanije. Došao je na vlast nakon puča 1623. kada je naslijedio svog strica Mustafu I.

Imao je samo jedanaest godina kada je preuzeo prijestolje. Njegova vladavina bila je zapažena po Osmanlijsko-safavidskom ratu (1623–1639) čiji je ishod bio trajna podjela Kavkaza između dvije imperijalne sile i postavljanje temelja buduće granice između Turske, Irana i Iraka.

Biografija[uredi | uredi izvor]

U prvim godina vladavine, Murat je bio pod kontrolom svojih rođaka. U ovom periodu, mir i harmonija su bili potpuno izgubljeni jer su pobunjenici preuzeli kontrolu nad gradovima. Njegova apsolutna vlast je počela 1632. godine, kada je preuzeo vlast u svoje ruke i potisnuo sve pobunjenike, uspostavljajući ponovo nadmoć sultana.

Rana vladavina (1623–1632)[uredi | uredi izvor]

Murat IV je dugo bio pod kontrolom svojih rođaka a pošto je bio mlad na početku vladavine je vladao zajedno sa svojom majkom sultanijom Kösem kao regentom. Carstvo je palo u anarhiju; Safavidsko carstvo je napalo Irak, a u sjevernoj Anadoliji su izbile pobune. Sve je to dovelo do toga da janjičari upadnu u palaču 1631. godine i ubiju velikog vezira. Bojeći se sudbine svog starijeg brata Osmana II, Murat IV je odlučio da preuzme svu moć u svoje ruke. On je 1628. godine pogubio muža svoje sestre Fatme i bivšeg guvernera Egipta Kara Mustafa pašu zbog "kršenja Božijih zakona".

Apsolutna vlast i imperijalna politika (1632–1640)[uredi | uredi izvor]

Poslije tako postignutog unutrašnjeg mira počinje rat s Perzijom u kojem Murat IV na čelu svoje vojske osvaja Bagdad i pobjednički završava rat 1639. godine.

Povratkom u Istanbul izdaje naredbe za ekonomsku reformu države koja nikad neće biti provedena zbog njegove prerane smrti u 27. godini života, 9. februara 1640. godine.

Murad IV je zabranio konzumiranje alkohola, duhana i kahve u Carstvu. Naredio je i ubijanje svih građana koji su prekršili ovu naredbu. Noću je često sam patrolirao ulicama i kahvanama Istanbula sa mačem u ruci i u civilnoj odjeći, provodeći svoju naredbu^[1]^[2]^[3].

Strahujući od mogućih nemira i htijući osigurati nasljedstvo svojoj djeci pogubljuje jednog svog brata, ali drugog, Ibrahima I ostavlja na životu smatrajući ga nesposobnim za nasljeđivanje. Na samrtnoj postelji on mijenja svoje mišljenje i naređuje Ibrahimovo pogubljenje, ali tu posljednju naredbu njegovi su ljudi odbili izvršiti tako da ga je ipak naslijedio nesposobni brat.