Spašavanje vojnika Ryana
| Spašavanje vojnika Ryana | |
|---|---|
 | |
| Izvorni naslov | Saving Private Ryan |
| Režiser | Steven Spielberg |
| Producent |
|
| Scenarist(i) | Robert Rodat |
| Uloge | |
| Muzika | John Williams |
| Žanr | Ratni film |
| Kinematografija | Janusz Kamiński  |
| Montaža |
|
| Produkcija |
|
| Distributer | Dreamworks SKG |
| Premijera | 1998. |
| Trajanje | 170 minuta |
| Zemlja | SAD |
| Jezik | Engleski |
Spašavanje vojnika Ryana američki je epski, ratni film snimljen 1998. u režiji Stevena Spielberga, za koji je scenarij napisao Robert Rodat. Radnja je smještena u Drugi svjetski rat za vrijeme Invazije na Normandiju. Film je poznat po svom grafičkom prikazu rata i po intenzitetu svojih prvih 27 minuta, koji uključuju prikaz iskrcavanja na Omaha plažu. Film prati kapetana američkih rendžera Johna H. Millera (Tom Hanks) i njegov odred (Tom Sizemore, Edward Burns, Barry Pepper, Giovanni Ribisi, Vin Diesel, Adam Goldberg i Jeremy Davies) dok tragaju za padobrancem, Jamesom Francisom Ryanom (Matt Damon), koji je posljednji preživjeli brat trojice koji su poginuli u akciji. Film je ko-produkcija DreamWorks Picturesa, Paramount Picturesa, Amblin Entertainmentsa i Mutual Film Companya, pri čemu je DreamWorks distribuirao film u Sjevernoj Americi, dok je Paramount bio zadužen za međunarodno tržište.
Godine 1996. producent Mark Gordon predstavio je Paramountu Rodatovu ideju, koja je inspirirana pričom o braći Niland, što je na kraju utjecalo da se započne rad na projektu.[1] Spielberg, koji je u to vrijeme osnovao DreamWorks, prihvatio je da režira projekt, a Hanks je prihvatio glavnu ulogu. Nakon što je glumačka ekipa prošla trening koji je nadgledao marinac-veteran Dale Dye, glavno snimanje filma započela je u junu 1997. godine i trajalo je dva mjeseca. Scene iskrcavanja snimane su na plažama Ballinesker, Curracloe Strand, Ballinesker, istočno od Curracloe, u okrugu Wexford, Irska i koristili su pripadnike rezervnog sastava irske vojske kao pješadiju za iskrcavanje na Dan-D.
Objavljen 24. jula 1998., Spašavanje vojnika Ryana dobio je priznanja od strane kritičara i publike za glumu (naročito za Hanksa), realizma, kinematografiju, filmsku muziku, scenarij i Spielbergovu režiju, a mnogi filmski kritičari su ga stavili na svoje liste među najboljih 10 filmova za 1998. godinu. Film je doživio i uspjeh na kino-blagajnama, postajući film s najviše zarade za 1998. u Sjedinjenim Državama sa 216,8 milioa dolara u zemlji i drugi sa najvišom bruto zaradom za 1998. u cijelom svijetu sa 481,8 milionom dolara zarađenih širom svijeta.[2] Pored toga, zaradio je još 44 miliona dolara nakon objavljivanja kućnog videa u maju 1999. Na 71. dodjeli "Oscara" film je nominiran za jedanaest kategorija, gdje je osvojio pet nagrada, uključujući Spielbergovu drugu pobjedu za najboljeg režisera, te najbolju montažu, najbolju fotografiju, najbolji zvuk, i najbolje zvučne efekte, premda je izgubio glavnu nagradu za najbolji film od Zaljubljenog Šekspira što je izazvalo kontroverzne reakcije.
Od prvog prikazivanja Spašavanje vojnika Ryana smatra se jednim od najboljih filmovima ikad snimljenim i smatra se jednim od najutjecajnijih u žanru ratnih filmova.[3] Film je zaslužan za obnavljanje interesa medija za teme iz Drugog svjetskog rata. Godine 2007. Američki filmski institut svrstao je film kao 71. najbolji američki film na listi AFI-jevih 100 godina ... 100 filmova, a 2014. godine Nacionalni registar filmova odabrao ga je na čuvanje u Kongresnoj biblioteci kao "kulturno, historijski i estetski značajnim".[4]
Radnja
[uredi | uredi izvor]Veteran Drugog svjetskog rata posjećuje groblje na kojem su pokopane hiljade savezničkih vojnika. Pretražuje nadgrobne kamene spomenike i kad naiđe na jedan počne plakati...
Nakon toga priča nas vraća u prošlost, na dan 6. juna 1944. Savezničke snage započinju desant na Normandiju, presudno iskrcavanje koje će promijeniti tok rata u njihovu korist. Hiljade vojnika pogiba u trenu, pokušavajući se domoći unutrašnjosti.
Nakon što saveznici napokon osvoje i osiguraju svoje pozicije, jedan od sudionika, kapetan Miller (Tom Hanks), saznaje da je dobio poseban zadatak. Tri sina porodice Ryan u kratkom su roku poginula u borbama na raznim ratištima, pa je vojska odlučila da u propagandne svrhe jedinog preživjelog sina, Jamesa Ryana (Matt Damon), vrati kući. Naime, nadaju se da će takav potez dignuti moral Amerikanaca kod kuće i na ratištu i da će time pokolj u Normandiji dobiti novu, čisto ljudsku dimenziju. Ali Ryan se, kao pripadnik padobranske desantne jedinice, nalazi na nepoznatoj lokaciji iza neprijateljskih linija, pa ga Miller sa svojom sedmeročlanom jedinicom treba pronaći i pod svaku cijenu vratiti neozlijeđenog natrag u bazu. Zalazeći sve dublje u neprijateljski teritorij, Millerovi ljudi počnu sve više negodovati, sumnjajući u ispravnost riskiranja života osmero ljudi za samo jednog običnog vojnika. kao što su oni sami...
Uloge
[uredi | uredi izvor]- Tom Hanks - kapetan John H. Miller
- Edward Burns - vojnik Richard Reiben
- Matt Damon - vojnik James Francis Ryan
- Harrison Young - stariji James Ryan
- Tom Sizemore - poručnik Mike Horvath
- Jeremy Davies - kaplar Timothy Upham
- Vin Diesel - vojnik Adrian Caparzo
- Adam Goldberg - vojnik Stanley Mellish
- Barry Pepper - vojnik Daniel Jackson
- Giovanni Ribisi - bolničar Irwin Wade
- Ted Danson - kapetan Fred Hamill
- Paul Giamatti - narednik William Hill
- Dennis Farina - potpukovnik Walter Anderson
- Joerg Stadler - Steamboat Willie
- Max Martini - kaplar Henderson
- Nathan Fillion - vojnik James Frederick Ryan
- Rolf Saxon - pukovnik Briggs
- Leland Orser - pukovnik DeWindt
- Dylan Bruno - kaplar Toynbe
- Ryan Hurst - padobranac Mandelsohn
- Corey Johnson - Radioman Mackey
- John Sharian - kaplar Loeb
- Stéphane Cornicard - Jean
- Harve Presnell - General George Marshall
- Dale Dye - pukovnik iz Ministarstva odbrane
- Bryan Cranston - pukovnik iz Ministarstva odbrane
- Amanda Boxer - Margaret Ryan
- Kathleen Byron - starija gđa. Ryan
Nagrade i nominacije (Američke filmske akademije)
[uredi | uredi izvor]- Oskar za najbolji film
- Oskar za najboljeg režisera (
) - Oskar za najbolji orginalni scenario
- Oskar za najboljeg glavnog glumca
- Oskar za najbolju kinematografiju ( )
- Oskar za najbolju muziku
- Oskar za najbolju montažu ( )
- Oskar za najbolji zvuk ( )
- Oskar za najbolje vizualne efekte ( )
- Oskar za najbolju umjetničku produkciju
- Oskar za najbolju šminku
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Weinraub, Bernard. "'Ryan' Lands With Impact In Theaters Across U.S." The New York Times.
- ^ "1998 Worldwide Grosses". Box Office Mojo. Pristupljeno 1. 5. 2014.
- ^ Maslin, Janet (24. 7. 1998). "FILM REVIEW; Panoramic and Personal Visions of War's Anguish". The New York Times (jezik: engleski). Pristupljeno 25. 7. 2018. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ Grow, Kory (17. 12. 2014). "'Big Lebowski,' 'Ferris Bueller's Day Off' Added to National Film Registry". Rolling Stone. Arhivirano s originala, 29. 6. 2018. Pristupljeno 9. 6. 2020.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
