Spolni hormon
| Spolni hormoni | ||
|---|---|---|
| Naziv lijeka | Spolni hormoni | |
| Druga imena | Spolni steroidi, Gonadni steroidi  | |
| Grupa | Hormonski lijekovi | |
| ||
| ||
| Stručne informacije | ||
| ||
| nema formule Ime po IUPAC | ||
| ||
| Biološka raspoloživost | Brzo i potpuno se apsorbira | |
| Metabolizam | Jetreni | |
| Izlučivanje | Bubrežno | |
Spolni hormoni – poznati i kao spolni steroidi, gonadokortikoidi i gonadni steroidi, steroidni hormoni – su u interakciji sa kičmenjačkim receptorima steroidnih hormona.[1] Spolni hormoni uključuju androgene, estrogene i gestagene. Njihovi efekti posreduju se sporim genomskim mehanizmima preko jedarnih receptora, kao i brzih negenomskih mehanizama preko membranski povezanih receptora i signalnih kaskada.[2] Polipeptidni hormoni: luteinizirajući, folikul-stimulirajući i gonadotropin-oslobađajući hormon obično se ne smatraju spolnim hormonima, iako imaju glavne uloge povezane sa seksom.
Proizvodnja
[uredi | uredi izvor]Prirodne spolne hormone stvaraju gonada (jajnici ili testisi),[3] pomoću produkata nadbubrežnih žlijezda ili konverzijom iz drugih spolnih steroida u drugo tkivo poput jetre ili masti.[4]
.jpg)
.jpg)
| Spol | Spolni hormon | Reproduktivna faza | Krvna stopa proizvodnje | Gonadna stopa sekrecije | Stopa metaboličkog klirensa | Referentni raspon (serumski nivo) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SI jedinice | Ne-SI jedinice | ||||||
| Muškarci | Androstendion | – | 2,8 mg/dan | 1,6 mg/dan | 2.200 L/dan | 2,8–7,3 nmol/L | 80–210 ng/dL |
| Testosteron | – | 6,5 mg/dan | 6,2 mg/dan | 950 L/dan | 6,9–34,7 nmol/L | 200–1000 ng/dL | |
| Estron | – | 150 μg/dan | 110 μg/dan | 2.050 L/dan | 37–250 pmol/L | 10–70 pg/mL | |
| Estradiol | – | 60 μg/dan | 50 μg/dan | 1.600 L/dan | <37–210 pmol/L | 10–57 pg/mL | |
| Estron-sulfat | – | 80 μg/dan | Neznačajno | 167 L/dan | 600–2.500 pmol/L | 200–900 pg/mL | |
| Žene | Androstendion | – | 3,2 mg/dan | 2,8 mg/dan | 2.000 L/dan | 3,1–12,2 nmol/L | 89–350 ng/dL |
| Testosteron | – | 190 μg/dan | 60 μg/dan | 500 L/dan | 0,7–2,8 nmol/L | 20–81 ng/dL | |
| Estron | Folikulska faza | 110 μg/dan | 80 μg/dan | 2.200 L/dan | 110–400 pmol/L | 30–110 pg/mL | |
| Luteusna faza | 260 μg/dan | 150 μg/dan | 2.200 L/dan | 310–660 pmol/L | 80–180 pg/mL | ||
| Postmenopauza | 40 μg/dan | Neznačajno | 1.610 L/dan | 22–230 pmol/L | 6–60 pg/mL | ||
| Estradiol | Folikulska faza | 90 μg/dan | 80 μg/dan | 1200 L/dan | <37–360 pmol/L | 10–98 pg/mL | |
| Luteusna faza | 250 μg/dan | 240 μg/dan | 1.200 L/dan | 699–1250 pmol/L | 190–341 pg/mL | ||
| Postmenopauza | 6 μg/dan | Neznačajno | 910 L/dan | <37–140 pmol/L | 10–38 pg/mL | ||
| Estron-sulfat | Folikulska faza | 100 μg/dan | Neznačajno | 146 L/dan | 700–3.600 pmol/L | 250–1.300 pg/mL | |
| Luteusna faza | 180 μg/dan | 146 L/dan | 1.100–7.300 pmol/L | 400–2.600 pg/mL | |||
| Progesteron | Folikulska faza | 2 mg/dan | 1,7 mg/dan | 2.100 L/dan | 0,3–3 nmol/L | 0,1–0,9 ng/mL | |
| Luteusna faza | 25 mg/dan | 24 mg/dan | 2.100 L/dan | 19–45 nmol/L | 6–14 ng/mL | ||
Napomene:
Koncentracija steroida u cirkulaciji određuje se brzinom kojom se on luči iz žlijezda, brzinom metabolizma prekursora ili prehormona u steroid i brzinom kojom ga tkiva izlučuju i metaboliziraju.
Stopa sekrecije steroida odnosi se na ukupno lučenje spoja iz žlijezde po jedinici vremena. Stope sekrecije procjenjivane su uzorkovanjem venskog izliva iz žlijezde tokom vremena i oduzimanjem arterijskog i perifernog venskog hormona.
Metabolički klirens steroida definira se kao količina krvi koja je u potpunosti očišćena od hormona u jedinici vremena.
Stopa proizvodnje steroidnog hormona odnosi se na ulazak u krv spoj iz svih mogućih izvora, uključujući sekreciju iz žlijezda i pretvorbu prohormona u steroid koji nas zanima. U stabilnom stanju količina hormona koja ulazi u krv iz svih izvora bit će jednaka brzini kojom se uklanja (stopa metaboličkog klirensa) pomnožena sa koncentracijom u krvi (stopa proizvodnje = stopa metaboličkog klirensa × koncentracija). Ako je mali doprinos metabolizma prohormona cirkulacijskom bazenu steroida, tada će se stopa proizvodnje približiti brzini sekrecije.
Izvori: [5][6]
Tipovi
[uredi | uredi izvor]U mnogim kontekstima, dvije glavne klase spolnih hormona su androgeni i estrogeni, od kojih su najvažniji ljudski derivati testosteron i estradiol. Ostali konteksti uključuju progestogene, kao treću klasu spolnih steroida, za razliku od androgena i estrogena. Progesteron je najvažniji i jedini prirodni ljudski gestagen. Općenito, androgeni se smatraju "muškim spolnim hormonima", jer imaju maskulinizirajuće učinke, dok se estrogeni i progestogeni smatraju "ženskim spolnim hormonima",[7] iako su svi tipovi prisutni u svakom spolu na različitim nivoima.
Spolni hormoni uključuju:
Sintetski spolni steroidi
[uredi | uredi izvor]Također postoji mnogo sintetskih spolnih steroida. Sintetski androgeni se često nazivaju anabolički steroidi. Sintetski estrogeni i progestini koriste se u metodama hormonske kontracepcije. Etinilestradiol je polusintetski estrogen. Specifični spojevi koji imaju djelimičnu agonističku aktivnost za steroidne receptore, pa djeluju djelimično poput prirodnih steroidnih hormona, koriste se u medicinskim stanjima koja zahtijevaju liječenje steroidima u jednom tipu ćelije, ali gdje su sistemski efekti određenog steroida u čitavom organizmu poželjni samo u određenim granicama.[8]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Guerriero, G (April 2009). "Vertebrate sex steroid receptors: evolution, ligands, and neurodistribution". Annals of the New York Academy of Sciences. 1163: 154–68. doi:10.1111/j.1749-6632.2009.04460.x. PMID 19456336.
- ^ Thakur, MK; Paramanik, V (2009). "Role of steroid hormone coregulators in health and disease". Hormone Research. 71 (4): 194–200. doi:10.1159/000201107. PMID 19258710.
- ^ Brook, CG (1999). "Mechanism of puberty". Hormone Research. 51 Suppl 3 (3): 52–4. doi:10.1159/000053162. PMID 10592444.
- ^ Catherine Panter-Brick; Agustín Fuentes. "Glossary". Health, Risk, and Adversity - Volume 2 of Studies of the Biosocial Society. Berghahn Books, 2011. str. 280.
- ^ Strauss, Jerome F. (2013). "The Synthesis and Metabolism of Steroid Hormones". u Jerome F. Strauss; Robert L. Barbieri (ured.). Yen & Jaffe's Reproductive Endocrinology: Physiology, Pathophysiology, and Clinical Management (7 izd.). Elsevier Health Sciences. str. 66–92. doi:10.1016/B978-1-4557-2758-2.00004-4. ISBN 978-1-4557-2758-2.
- ^ Strauss, Jerome F.; FitzGerald, Garret A. (2019). "Steroid Hormones and Other Lipid Molecules Involved in Human Reproduction". u Jerome F. Strauss; Robert L. Barbieri (ured.). Yen & Jaffe's Reproductive Endocrinology: Physiology, Pathophysiology, and Clinical Management (8 izd.). Elsevier Health Sciences. str. 75–114. doi:10.1016/B978-0-323-47912-7.00004-4. ISBN 978-0-323-58232-2.
- ^ ElAttar, TM; Hugoson, A (1974). "Comparative metabolism of female sex steroids in normal and chronically inflamed gingiva of the dog". Journal of Periodontal Research. 9 (5): 284–9. doi:10.1111/j.1600-0765.1974.tb00683.x. PMID 4281823.
- ^ Copland, JA; Sheffield-Moore, M; Koldzic-Zivanovic, N; Gentry, S; Lamprou, G; Tzortzatou-Stathopoulou, F; Zoumpourlis, V; Urban, RJ; Vlahopoulos, SA (June 2009). "Sex steroid receptors in skeletal differentiation and epithelial neoplasia: is tissue-specific intervention possible?". BioEssays. 31 (6): 629–41. doi:10.1002/bies.200800138. PMID 19382224.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Sex Steroid Hormones na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)
