Αφροδίτη και Άδωνις (Σαίξπηρ)
_MET_DP870114.jpg) Εικονογράφηση του 1825–40 | |
| Συγγραφέας | Ουίλλιαμ Σαίξπηρ |
|---|---|
| Τίτλος | Venvs and Adonis |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1592 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1593 |
| Μορφή | ποίημα |
| Θέμα | Venus and Adonis |
| Χαρακτήρες | Βένους και Άδωνις |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το έργο Αφροδίτη και Άδωνις (αγγλ. Venus and Adonis) είναι αφηγηματικό ποίημα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ που εκδόθηκε το 1593. Θεωρείται το πρώτο δημοσιευμένο έργο του Σαίξπηρ.[1] Η πλοκή είναι εμπνευσμένη από τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου.
Το ποίημα αφηγείται την ιστορία του ανεκπλήρωτου έρωτα της Αφροδίτης, θεάς του Έρωτα, για τον Άδωνι και την απόπειρα αποπλάνησής του. Αντίθετα με την εκδοχή του μύθου του Οβίδιου, όπου ο Άδωνις είναι ο πρόθυμος εραστής της Αφροδίτης, στο ποίημα του Σαίξπηρ, ο Άδωνις δεν ανταποκρίνεται στον έρωτα της θεάς, η οποία, παρά την αντίστασή του, εξακολουθεί να προσπαθεί να τον σαγηνεύσει.
Είναι ένα από τα πιο αισθησιακά έργα του Σαίξπηρ με ερωτικά, τραγικά αλλά και κωμικά στοιχεία. Το σύνθετο, πολύπλευρο αφηγηματικό έργο χρησιμοποιεί συνεχείς εναλλαγές στον τόνο και την οπτική γωνία για να παρουσιάσει διαφορετικές απόψεις της φύσης του έρωτα.[2]
Το ποίημα ήταν μια από τις πρώτες επιτυχίες του συγγραφέα, η δημοτικότητά του στα τέλη του 16ου και στα μέσα του 17ου αιώνα επιβεβαιώνεται από τις περισσότερες από 16 εκδόσεις που πραγματοποίησε μέσα σε 47 χρόνια, μέχρι το 1640.
Το ποίημα έχει συχνά δραματοποιηθεί και παρουσιάζεται στη θεατρική σκηνή έως την εποχή μας. [3]
Ιστορικό υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1593, μια επιδημία πανώλης στο Λονδίνο έκανε τις αρχές της πόλης να κλείσουν όλα τα δημόσια θέατρα. Ο Σαίξπηρ, σε ηλικία 29 ετών, είχε ήδη γράψει εκείνη την εποχή 5 ή 6 από τα πρώτα του έργα και άρχιζε να γίνεται γνωστός. Εκείνη την περίοδο έγραψε το ποίημα Αφροδίτη και Άδωνις. Είναι το πρώτο δημοσιευμένο έργο του και είναι αφιερωμένο στον Χένρυ Ράιθσλεϋ, 3ο Κόμη του Σαουθάμπτον, έναν μορφωμένο και εκλεπτυσμένο υποστηρικτή των τεχνών. Στην αφιέρωση υποσχέθηκε στον προστάτη του ένα νέο έργο «πιο σοβαρό» που το έγραψε την επόμενη χρονιά, ήταν Ο βιασμός της Λουκρητίας (1594).[4]
Λογοτεχνικό πλαίσιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το θέμα του ποιήματος προέρχεται από τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου, βιβλίο 10, που μεταφράστηκε στα αγγλικά το 1567 από τον Άρθουρ Γκόλντινγκ. Στην εκδοχή του Οβίδιου, ο Άδωνις είναι ο ευτυχισμένος εραστής της Αφροδίτης και η θεά τον συνόδευε στο κυνήγι. Τον προειδοποίησε για τον κίνδυνο, σε μια προσπάθεια να τον αποτρέψει από το κυνήγι επικίνδυνων ζώων αλλά αυτός αγνόησε την προειδοποίηση και τελικά σκοτώθηκε από έναν κάπρο.[5]
Ο Σαίξπηρ αναπτύσσει αυτό το απλό αφηγηματικό πλαίσιο σε ένα ποίημα 199 στροφών, 1194 στίχων. Η κύρια καινοτομία του συνίσταται στο ότι ο Άδωνις δεν ανταποκρίνεται στον έρωτα της Αφροδίτης. Είναι πιθανό - το επιχείρημα διατυπώνεται από τον Έρβιν Πανόφσκι - ότι ο Σαίξπηρ είχε δει ένα αντίγραφο του πίνακα του Τιτσιάνο Αφροδίτη και Άδωνις, που παρουσιάζει έναν Άδωνι μάλλον απρόθυμο να υποκύψει στα κάλλη της θεάς. Η τάση για ηρωίδες που παίρνουν την πρωτοβουλία να σαγηνεύσουν ή να κυνηγήσουν απρόθυμους ή άπιστους άντρες, προϋπήρχε σε έργα του Σαίξπηρ, όπως στο Οι δύο άρχοντες της Βερόνας.
Η άλλη καινοτομία έγκειται στον σεβασμό του κανόνα των τριών ενοτήτων: η δράση λαμβάνει χώρα στον ίδιο χώρο, από το πρωί έως το επόμενο πρωί, και εστιάζεται στους δύο βασικούς χαρακτήρες.
Η άντληση θεμάτων από τον Οβίδιο ήταν διαδεδομένη στην εποχή, το ποίημα δημοσιεύτηκε περίπου πέντε χρόνια πριν από την έκδοση του έργου του Κρίστοφερ Μάρλοου Ηρώ και Λέανδρος, το οποίο είναι επίσης ένα αφηγηματικό ερωτικό ποίημα βασισμένο σε μια ιστορία του Οβίδιου.
Περιεχόμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Άδωνις είναι ένας νεαρός που φημίζεται για την απίστευτη ομορφιά του. Ωστόσο, δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τον έρωτα αλλά μόνο για το κυνήγι. Η Αφροδίτη είναι η θεά του έρωτα και όταν βλέπει τον Άδωνι για πρώτη φορά, τον ερωτεύεται και κατεβαίνει στη γη για να τον συναντήσει. Όταν συναντιούνται, ο Άδωνις πρόκειται να ξεκινήσει για κυνήγι. Του ζητά να κατέβει από το άλογό του και να της μιλήσει αλλά ο νεαρός Άδωνις δεν ενδιαφέρεται να μιλήσει σε καμία γυναίκα, ούτε καν σε θεά. Έτσι τον αναγκάζει, και μετά ξαπλώνει δίπλα του, μιλώντας για έρωτα και προσπαθεί να τον πείσει να ενδώσει στις ερωτικές προτάσεις της. Η Αφροδίτη λαχταρά για φιλιά, ο Άδωνις θέλει να τον αφήσει ήσυχο για να πάει για κυνήγι. Την απορρίπτει δείχνοντας θυμό, ντροπή και αμηχανία και καταφέρνει να ξεφύγει, πηγαίνει να πάρει το άλογό του.[6]
Ωστόσο, ακριβώς αυτή τη στιγμή, το άλογο του Άδωνι προσέχει μια φοράδα που τριγυρίζει, που στην αρχή αντιστέκεται, αλλά σύντομα τα δύο ζώα καλπάζουν μαζί μακριά, κάτι που εμποδίζει τον Άδωνι να φύγει για κυνήγι. Η Αφροδίτη το βλέπει αυτό σαν ευκαιρία, πηγαίνει κοντά του και αρχίζει πάλι να τον πολιορκεί. Την ακούει για λίγο και μετά απομακρύνεται περιφρονητικά. Συντετριμμένη από την αδιαφορία του, η Αφροδίτη λιποθυμά, κάτι που κινεί την προσοχή του Άδωνι. Ανησυχεί μήπως προκάλεσε τον θάνατό της και γονατίζει δίπλα της. Αφού προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να την αναζωογονήσει, τελικά τη χαϊδεύει και τη φιλάει. Η θεά συνέρχεται από την αίσθηση του φιλιού του και ζητά ένα ακόμα φιλί, το οποίο ο Άδωνις δίνει απρόθυμα, εξηγώντας της ότι είναι πολύ νέος για έρωτα.[7]
Η Αφροδίτη θέλει να τον ξαναδεί, αλλά εκείνος της λέει ότι την επομένη δεν μπορεί γιατί θα πάει για κυνήγι αγριογούρουνου. Η Αφροδίτη ανησυχεί για ένα περίεργο προαίσθημα που έχει: ο Άδωνις σκοτώνεται από τον κάπρο που κυνηγάει. Του λέει για το όραμά της και τον προειδοποιεί να μην βγει στο κυνήγι, αλλά εκείνος την αγνοεί. Της λέει επίσης ότι δεν είναι δυνατόν να είναι ερωτευμένη μαζί του γιατί δεν τον γνωρίζει αρκετά καλά, είναι μόνο τυφλωμένη από τον πόθο και τη λαγνεία. Η Αφροδίτη πληγώνεται από τα λόγια του και καθώς αυτός ξεφεύγει από την αγκαλιά της, η θεά φεύγει κλαίγοντας.
Η Αφροδίτη περνά τη νύχτα θρηνώντας την αδυναμία της να σαγηνεύσει τον Άδωνι. Το επόμενο πρωί, ακόμη ανήσυχη από το προαίσθημά της, η Αφροδίτη περιφέρεται στο δάσος αναζητώντας τον Άδωνι. Ακούει σκυλιά και κυνηγούς από μακριά και τρέχει. Πριν τους προλάβει, βρίσκει τον κυνηγετικό σκύλο του Άδωνη τραυματισμένο. Ο Άδωνις βρίσκεται λίγο πιο μακριά, είναι νεκρός, σκοτωμένος από το αγριογούρουνο.
Η Αφροδίτη είναι συντετριμμένη. Μέσα στον πόνο της, καταριέται τον ίδιο τον έρωτα, δηλώνοντας ότι στο εξής, η χαρά που προέρχεται από αυτόν θα συνδυάζεται με ισάριθμα βάσανα, καχυποψία, θλίψη και φόβο και θα είναι «άστατος, ψεύτικος και γεμάτος εξαπατήσεις».
Το αίμα του Άδωνι έχει βάψει τα λουλούδια γύρω του σκούρα μωβ, και είναι μια υπενθύμιση στην Αφροδίτη για την ομορφιά του. Κόβει ένα λουλούδι και το φέρνει στο στήθος της. Φεύγει από τη γη για να επιστρέψει στην Πάφο, λυπημένη και γεμάτη θλίψη.[8]
Μετάφραση στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αφροδίτη και Άδωνις, μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλλη, εκδόσεις ΑΜΟΛΓΟΣ, 2022 [5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «shakespeare.org.uk/explore-shakespeare/blogs/shakespeares-venus-and-adonis/».
- ↑ . «shakespeare.folger.edu/shakespeares-works/venus-and-adonis/».
- ↑ . «dimartblog.com/2013/04/11/Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Αφροδίτη και Άδωνις».
- ↑ . «shakespearestudyguide.com/VenusStudyGuide». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 5,0 5,1 . «mybook.gr/product/afroditi-kai-adonis/».
- ↑ . «poetryfoundation.org/poems/venus-and-adonis».
- ↑ . «study.com/learn/lesson/venus-and-adonis-william-shakespeare-summary-analysis».
- ↑ . «gradesaver.com/venus-and-adonis/study-guide/summary».