Ηρώδεια Τετραρχία

Συντεταγμένες: 31°47′N 35°13′E / 31.783°N 35.217°E / 31.783; 35.217

Η Ηρώδεια Τετραρχία διαμορφώθηκε μετά το θάνατο του Ηρώδη του Μεγάλου το 4 π.Χ., όταν το βασίλειό του διαιρέθηκε μεταξύ των γιων του, Ηρώδη Αρχέλαου, Ηρώδη Αντίπα και Φιλίππου, ενώ η αδελφή του Ηρώδη, Σαλώμη Α', κυβέρνησε για σύντομο χρονικό διάστημα την περιοχή της Ιαμνίας. Με την κατάλυση του Ηρώδη Αρχέλαου το 6 μ.Χ., τα εδάφη του (Ιουδαία, Σαμάρεια και Ιδουμαία) μετατράπηκαν στη ρωμαϊκή επαρχία της Ιουδαίας^[1].

Με το θάνατο της Σαλώμης το 10 μ.Χ., η επικράτειά της ενσωματώθηκε επίσης στην επαρχία. Ωστόσο, άλλα τμήματα της Ηρωδικής Τετραρχίας συνέχισαν να λειτουργούν υπό την Ηρωδιανή Δυναστεία. Έτσι, ο Φίλιππος ο Τετράρχης κυβέρνησε τη Βαταναία και την Τραχωνίτιδα, καθώς και την Αουρανίτιδα μέχρι το 34 μ.Χ. (ο τομέας του αργότερα ενσωματώθηκε στην επαρχία της Συρίας), ενώ ο Ηρώδης Αντίπας κυβέρνησε τη Γαλιλαία και την Περαία έως το 39 μ.Χ. Ο τελευταίος αξιοσημείωτος κυβερνήτης της δυναστείας με κάποιο επίπεδο ανεξαρτησίας ήταν ο Ηρώδης Αγρίππας Α', ο οποίος είχε ακόμη και την επαρχία της Ιουδαίας, αν και με το θάνατό του το 44 μ.Χ., το επαρχιακό καθεστώς της Ιουδαίας αποκαταστάθηκε για πάντα.

Μεταγενέστεροι Ηρωδιανοί, συμπεριλαμβανομένου του Ηρώδη της Χαλκίδας, του Αριστοβούλου της Χαλκίδας και του Ηρώδη Αγρίππα Β΄, που ήταν κι ο τελευταίος της δυναστείας, είχαν το δικαίωμα να κυβερνήσουν το Βασίλειο της Χαλκίδας, ένα ρωμαϊκό υποτελές κράτος. Ο Αγρίππας Β' πέθανε άτεκνος και έτσι η Χαλκίδα ενσωματώθηκε στην επαρχία της Συρίας.

Τη στιγμή του θανάτου του, ο Ηρώδης κυβέρνησε το μεγαλύτερο μέρος του Νοτιοδυτικού Λεβάντε ως εξαρτημένο κράτος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Αντίπας δεν ήταν η πρώτη επιλογή του Ηρώδη ως κληρονόμος. Αυτή η τιμή έπεσε στους Αριστόβουλο και Αλέξανδρο, τους γιους του Ηρώδη από την πριγκίπισσα Μαριάμνη Α'. Μόνο μετά την εκτέλεσή τους (περίπου το 7 π.Χ.) και την καταδίκη του μεγαλύτερου γιου του Ηρώδη, Αντίπατρου, για προσπάθεια δηλητηρίασης του πατέρα του (5 π.Χ.), ο πλέον ηλικιωμένος Ηρώδης στράφηκε στον μικρότερο γιο του, Αντίπα, αναθεωρώντας τη διαθήκη του για να τον κάνει κληρονόμο^[2].

Κατά τη διάρκεια της θανατηφόρας ασθένειάς του το 4 π.Χ., ο Ηρώδης άλλαξε ακόμα μια φορά σκέψη για τη διαδοχή. Σύμφωνα με την τελική εκδοχή της διαθήκης του, ο μεγαλύτερος αδελφός του Αντίπα, Αρχέλαος, επρόκειτο να γίνει βασιλιάς της Ιουδαίας, της Ιδουμαίας και της Σαμάρειας, ενώ ο Αντίπας θα κυβερνούσε τη Γαλιλαία και την Περαία ως τετράρχης. Ο Φίλιππος θα λάμβανε τα υψώματα του Γκολάν, τη Βαταναία (νότια Συρία), την Τραχωνίτιδα και τον Αυρανίτιδα (Χαουράν). ^[3]

Λόγω του καθεστώτος της Ιουδαίας ως ρωμαϊκού εξαρτημένου κράτους, τα σχέδια του Ηρώδη για τη διαδοχή έπρεπε να επικυρωθούν από τον Αύγουστο. Οι τρεις κληρονόμοι του Ηρώδη ταξίδεψαν λοιπόν στη Ρώμη για τις αξιώσεις τους, ο Αντίπας υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να κληρονομήσει ολόκληρο το βασίλειο και οι άλλοι υποστηρίζοντας ότι η τελική επιθυμία του Ηρώδη θα έπρεπε να τιμηθεί. Παρά την υποστήριξη για τον Αντίπα από μέλη της οικογένειας στη Ρώμη, οι οποίοι τάσσονταν υπέρ της άμεσης ρωμαϊκής κυριαρχίας της Ιουδαίας, αλλά θεωρούσαν τον Αντίπα καλύτερο από τον αδερφό του, ο Αύγουστος επιβεβαίωσε σε μεγάλο βαθμό τη διαίρεση των εδαφών, που όρισε ο Ηρώδης στην τελική του διαθήκη. Ωστόσο, ο Αρχέλαος θα λάμβανε τον τίτλο του εθνάρχη και όχι του βασιλιά.^[4] Η αδερφή του Ηρώδη, Σαλώμη Α΄, έλαβε επίσης τον τίτλο της βασίλισσας της Ιαμνίας. Μετά το θάνατό της το 10 μ.Χ., η περιοχή ενσωματώθηκε στην επαρχία της Ιουδαίας.

Τελικά, μετά το θάνατό του, το βασίλειο χωρίστηκε σε τρεις από τους γιους του Ηρώδη:

• Ο Αρχέλαος, ο γιος του από την τέταρτη σύζυγό του, Μαλθάκη τη Σαμαρείτιδα, έλαβε τη μερίδα του λέοντος: Ιδουμαία, Ιουδαία και Σαμάρεια και τον τίτλο του Εθνάρχη, δηλαδή του κυβερνήτη των λαών των Εβραίων, των Σαμαρειτών και των Εδωμαίων.
• Ο Ηρώδης Αντίπας, αδελφός του Αρχέλαου, έγινε Τετράρχης της Γαλιλαίας και της Περαίας.
• Ο Φίλιππος, ο γιος του Ηρώδη από την πέμπτη σύζυγό του, Κλεοπάτρα της Ιερουσαλήμ, έγινε Τετράρχης στο βόρειο τμήμα του βασιλείου του Ηρώδη. Ο Λουκάς ο Ευαγγελιστής παραθέτει τα εδάφη του Φιλίππου ως Ιτουραία και Τραχωνίτιδα. Ο Ιώσηπος τα αποδίδει με διαφορετικό τρόπο: Βαταναία, Γολανίτις, Τραχωνίτις και Πανέας^[5] και Βαταναία, Τραχωνίτις, Αυρανίτις και "ένα συγκεκριμένο μέρος αυτού που ονομάζεται Οίκος του Ζηνόδωρου^[6].

Ορισμένα από αυτά τα ονόματα αναφέρονται στα ίδια μέρη, που βρίσκονται τώρα στη σύγχρονη Συρία και τον Λίβανο.

Σε μια ταραχώδη περίοδο της ιστορίας, η διακυβέρνηση της τετραρχίας ήταν σχετικά απρόσκοπτη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα το αντιμετώπισε ο Αρχέλαος, ο οποίος αντιμετώπισε τις ταραχές από τους Φαρισαίους στην αρχή της βασιλείας του και τις συνέθλιψε. Αφού κυβέρνησε για 10 χρόνια, απομακρύνθηκε από τον αυτοκράτορα Αύγουστο το 6 μ.Χ., μετά από καταγγελίες για τη σκληρότητα και τα αδικήματά του κατά του μωσαϊκού νόμου. Αντικαταστάθηκε από Ρωμαίο νομάρχη και η επικράτειά του αναδιοργανώθηκε ως Ρωμαϊκή επαρχία της Ιουδαίας.

Ο Φίλιππος κυβέρνησε την Ιτουραία και την Τραχωνίτιδα ως τετράρχης μέχρι το θάνατό του το 34 μ.Χ., οπότε και τα εδάφη του έγιναν για σύντομο χρονικό διάστημα μέρος της ρωμαϊκής επαρχίας της Συρίας, αλλά το 37 μ.Χ. δόθηκαν στον Ηρώδη Αγρίππα Α'. Ο Αγρίππας χάρισε τη Χαλκίδα στον αδελφό του, Ηρώδη, και ο ίδιος πήρε τη θέση του Φιλίππου.

Μετά την εκδίωξη του Ηρώδη Αντίπα το 39 μ.Χ., ο Ηρώδης Αγρίππας έγινε κυβερνήτης της Γαλιλαίας και το 41 μ.Χ., ως ένδειξη εύνοιας από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο, διαδέχθηκε τον Ρωμαίο νομάρχη Μάρουλλο ως Βασιλιάς της Ιουδαίας. Με αυτήν την απόκτηση, ένα Ηρώδειο Βασίλειο των Εβραίων αποκαταστάθηκε ονομαστικά μέχρι το 44 μ.Χ., αν και δεν υπάρχει ένδειξη ότι το καθεστώς ως επαρχίας είχε ανασταλεί.

Η λέξη τετραρχία υπονοεί τέσσερις κυβερνήτες. Ωστόσο, ο Ιώσηπος, στο πλαίσιο της περιγραφής της κληρονομιάς του Ηρώδη, αναφέρει μόνο τρεις. Αναφέρεται στον Αρχέλαο, ο οποίος είχε "το μισό από αυτό που είχε ο Ηρώδης", και το ότι ο Φίλιππος και ο Αντίπας είχαν "το άλλο μισό, χωρισμένο σε δύο μέρη".^[7]

Από την άλλη πλευρά, ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρεται στον Λυσανία, τετράρχη της Αβιληνής, στον κατάλογο των ηγεμόνων του την εποχή του Ιωάννη του Βαπτιστή, μαζί με τον Πόντιο Πιλάτο (ένας από τους Ρωμαίους κυβερνήτες που αντικατέστησαν τον Αρχέλαο), τον Ηρώδη (Αντίπα), και τον Φίλιππο^[8]. Η αναφορά του Ιώσηπου στο μισό βασίλειο μπορεί να σημαίνει ότι ο Αρχέλαος ήταν ηγεμόνας των δύο τετάρτων. Αυτό υποδηλώνει ότι η διαίρεση σε τέταρτα έχει ήδη καθιερωθεί και ότι το τέταρτο του Λυσανία ήταν μέρος μιας διαφορετικής τετραρχίας στη Συρία. Αυτό είναι αξιόπιστο, καθώς ο Ηρώδης Γ', αδελφός του Ηρώδη Αγρίπα Α΄, ήταν βασιλιάς της Χαλκίδας, που βρισκόταν βόρεια, έξω από το βασίλειο του Ηρώδη. Ή μπορεί ο Ιώσηπος, στην περιγραφή των κληρονομιών των γιων του Ηρώδη, παρέλειψε να αναφέρει τον Λυσανία ή τον προκάτοχό του, καθώς δεν ανήκαν στην Ηρωδιανή Δυναστεία.

• Ηρωδιανή δυναστεία