Κόσα
 | Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Οι Κόσα (Xhosa, προφέρεται [ǁʰɔsɑ], ήχος ) ή Ξόσα (xosa) αρχικά ζούσαν στο Τρανσκέι, κοντά στις ακτές του Ινδικού Ωκεανού, της Νότιας Αφρικής, κοντά στο Λεσότο και είναι μία από τις πολλές φυλές των Νότιων Νγκούνι, των λαών που μιλούν γλώσσες Μπαντού. Κυριότερες ομάδες της φυλής Κόσα είναι οι Γκαλέκα, Νγκίκα, Ντουσάντ, Ντλάμπα, Κουάγι, Ντίντε και Γκουνκχουέμπε. Αυτές οι ομάδες παλαιότερα είχαν την ονομασία Κάφροι. Κάφρος, από την αραβική λέξη Καφίρ (Kafir), που σημαίνει άπιστος και που χρησιμοποιήθηκε από τους Μουσουλμάνους, για τους λαούς αυτούς.
Τον 18ο-19ο αιώνα, είχαν συνεχείς συγκρούσεις με τους ευρωπαίους αποίκους, του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, οι οποίες και ονομάστηκαν πόλεμος των Κάφρων. Ένας από τους διαρκέστερους αγώνες των αφρικανικών λαών ενάντια στην ευρωπαϊκή εισβολή.
Σήμερα είναι λαός κατεξοχήν γεωργικός και διατηρεί και κάποια λίγα κοπάδια βοοειδών. Από το 1960 άρχισαν να μεταναστεύουν για μία καλύτερη ζωή, από το Τρανσκέι προς το Γιοχάνεσμπουργκ και σε άλλες περιοχές.