Ναπολέων Γ΄

Ναπολέων Γ΄
Ο Ναπολέων Γ΄, του Αλεξάντρ Καμπανέλ
Αυτοκράτορας των Γάλλων
Περίοδος	2 Δεκεμβρίου 1852 – 1 Μαρτίου 1871
Προκάτοχος	Ο ίδιος ως πρόεδρος στη Δεύτερη Γαλλική Δημοκρατία
Διάδοχος	Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία Ναπολέων (Δ΄) (Βοναπαρτιστές)
Πρόεδρος της Γαλλίας
Περίοδος	20 Δεκεμβρίου 1848 – 2 Δεκεμβρίου 1852
Διάδοχος	Ο ίδιος ως αυτοκράτορας της Γαλλίας
Γέννηση	20 Απριλίου 1808 Παρίσι, Γαλλία
Θάνατος	9 Ιανουαρίου 1873 Τσίζλχερστ, Αγγλία
Τόπος ταφής	Αββαείο Αγίου Μιχαήλ, Φάρνμπρω, Αγγλία
Σύζυγος	Ευγενία ντε Μοντίχο
Επίγονοι	Ναπολέων
Οίκος	Οικογένεια Βοναπάρτη
Πατέρας	Λουδοβίκος Βοναπάρτης
Μητέρα	Ορτάνς ντε Μπωαρναί
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Προσφωνήσεις του Αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ΄
Προσφώνηση αναφοράς	Μεγαλειότατος
Προφορική προσφώνηση	Μεγαλειότατε
Εναλλακτική προσφώνηση	Κύριε

Ο Κάρολος Λουδοβίκος Ναπολέων (γαλλ. Charles Louis Napoléon Bonaparte, 20 Απριλίου 1808 - 9 Ιανουαρίου 1873) από τον Οίκο Βοναπάρτη ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας και αργότερα, ως Ναπολέων Γ΄ της Γαλλίας. Ήταν ο τρίτος γιος του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, Βασιλιά της Ολλανδίας, και της Ορτάνς ντε Μπωαρναί, κόρης του Αλεξάντρ, Υποκόμη του Μπωαρναί, και της Ιωσηφίνας Τασέρ ντε Λα Παζρί. Η Ιωσηφίνα έκανε δεύτερο γάμο με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, συνεπώς ο Ναπολέων Γ΄ ήταν ανιψιός του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Ο Κάρολος Λουδοβίκος Ναπολέων γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1808 στο Παλάτι του Κεραμεικού στο Παρίσι. Οι εχθροί του, μεταξύ των οποίων και ο Βικτόρ Ουγκώ, διέδωσαν το κουτσομπολιό ότι ήταν παιδί ενός άλλου άνδρα, αλλά οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν σήμερα ότι ήταν ο νόμιμος γιος του Λουδοβίκου Βοναπάρτη^[1]. Η τελευταία φορά που είδε τον θείο του, Ναπολέοντα Βοναπάρτη, με την οικογένειά του ήταν λίγο πριν αναχωρήσει ο Ναπολέων για το Βατερλώ (1815). Μετά την πτώση του Βοναπάρτη, η Ορτάνς ντε Μπωαρναί εγκαταστάθηκε στην Ελβετία. Έτσι ο νεαρός Ναπολέων μεγάλωσε στην εξορία με τον πόθο να επιστρέψει κάποτε στη Γαλλία.

Όταν το 1830 ξέσπασε η Ιουλιανή Επανάσταση, με την ελπίδα ότι θα καταργείτο ο νόμος που εξόριζε την οικογένειά του, ο Ναπολέων ζήτησε την άδεια να επιστρέψει στη Γαλλία. Όμως, η γαλλική κυβέρνηση την αρνήθηκε. Αργότερα πάλι ζήτησε από τον Λουδοβίκο Φίλιππο της Γαλλίας άδεια επανόδου σαν απλός πολίτης, αλλά και πάλι η αίτησή του απορρίφθηκε, ενώ η κυβέρνηση ανανέωσε το νόμο που εξόριζε την οικογένεια Βοναπάρτη.

Τα επόμενα χρόνια δεν σταμάτησε τις προσπάθειες να επιστρέψει στη Γαλλία και μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1848, έσπευσε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην προσωρινή κυβέρνηση. Μετά απ' αυτό, στις εκλογές εξελέγη πρόεδρος της Δεύτερης Γαλλικής Δημοκρατίας (1848-1852) με σημαντική πλειοψηφία. Αργότερα, μάλιστα, τον Δεκέμβριο του 1851 όταν τέθηκε το ζήτημα της δεκαετούς προεδρίας, η έκφραση της λαϊκής γνώμης υπήρξε πανηγυρική.

Τον Ιανουάριο του 1852 δημοσιεύτηκε το νέο Σύνταγμα, αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ακολουθώντας το σύστημα του Μεγάλου Ναπολέοντα, προχωρούσε προς την κατάκτηση του Στέμματος. Δεν είχε περάσει χρόνος και στις 2 Δεκεμβρίου του 1852 με νέα έκκληση στο λαό και συντριπτική πλειοψηφία ανασυστάθηκε η αυτοκρατορία.

Η αυτοκρατορία του Ναπολέοντα Γ΄ άρχισε με τους καλύτερους οιωνούς. Ο Αυτοκράτορας επεδίωξε με κάθε μέσο την αύξηση του κοινωνικού και δημόσιου πλούτου: έστρωσε ολόκληρη τη Γαλλία με σιδηροδρομικές γραμμές,^[2] ίδρυσε πολυάριθμα φιλανθρωπικά καταστήματα και έδωσε τεράστια ανάπτυξη στη βιομηχανία και το εμπόριο της χώρας^[3]. Ο ίδιος διαπραγματεύτηκε την πρώτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Αγγλία, η οποία ακολουθήθηκε από παρόμοιες συμφωνίες και με άλλους ευρωπαϊκούς εμπορικούς εταίρους της Γαλλίας. Επίσης εισήγαγε στα δημόσια σχολεία τα πρώτα μαθήματα σύγχρονων γλωσσών, τέχνης, μουσικής και γυμναστικής, ενώ έκανε υποχρεωτική την ιστορία και τη γεωγραφία.

Πολλοί ιστορικοί κατηγορούν τον Ναπολέοντα Γ΄ ότι εισήγαγε στις αστικές και λαϊκές τάξεις την πολυτέλεια της ζωής, από τη μεγάλη ανάπτυξη του πλούτου και το παράδειγμα που έδινε η Αυλή. Επίσης, τον κατηγορούν ότι επιδίωξε με πολέμους, από τους οποίους η Γαλλία ελάχιστα ωφελήθηκε, να δώσει στην αυτοκρατορία πολεμική αίγλη.

Ο Ναπολέων Γ΄ ήταν υποστηρικτής της λαϊκής κυριαρχίας και του εθνικισμού^[4]. Από την εποχή της ανόδου του στο θρόνο (1852) επικρατούσε απολυταρχικό πολίτευμα. Περίπου 6.000 άτομα φυλακίστηκαν ή στάλθηκαν σε αποικίες στην Καγιέν ή την Αλγερία έως ότου δοθεί αμνηστία το 1859. Χιλιάδες περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένου και του Ουγκώ, αυτοεξορίστηκαν στο εξωτερικό. Το 1863 άρχισε η δημοκρατική αντίδραση. Έτσι ο Ναπολέων αναγκάστηκε να δώσει σχετική ελευθερία. Από το 1868 άρχισε να μεταβάλει σε περισσότερο φιλελεύθερη την αυτοκρατορία, ήδη όμως ήταν αργά γιατί το δημοκρατικό κόμμα που είχε την υποστήριξη του λαού, είχε αρχίσει βίαιο αγώνα κατά της αυτοκρατορίας. Πολλοί από τους αντιπάλους του επέστρεψαν στη Γαλλία και έγιναν μέλη της Εθνοσυνέλευσης.

Η αυτοκρατορία βρισκόταν ήδη σε παρακμή. Ο ίδιος ο Ναπολέων ήταν άρρωστος και δεν είχε τη δύναμη ν' αντιταχθεί αποτελεσματικά στην αντίδραση των δημοκρατικών. Ο πόλεμος με την Πρωσία επιζητήθηκε για να αποσπάσει την προσοχή του λαού από την εσωτερική πολιτική. Με τον πόλεμο αυτό σκόπευαν οι Γάλλοι στην κατάκτηση των επαρχιών του Ρήνου. Τον πόλεμο όμως τον επιδίωκε και ο Όττο φον Μπίσμαρκ, ο οποίος είχε πλήρη γνώση της στρατιωτικής ανικανότητας της Γαλλίας όπως και την έλλειψη κάθε συμμαχίας με άλλες δυνάμεις. Έτσι στις 15 Ιουλίου του 1870 κηρύχτηκε ο Γαλλοπρωσικός πόλεμος.

Ο Ναπολέων Γ΄ τέθηκε επικεφαλής του στρατεύματος, αλλά, άρρωστος όπως ήταν, δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει. Μετά τις αποτυχίες στη Λωρραίνη και την υποχώρηση στο Μετς, ο Ναπολέων ήθελε να υποχωρήσει στο Παρίσι, αλλά φοβόταν επανάσταση και γι' αυτό προτίμησε να προχωρήσει μπροστά με τον στρατηγό Μακ Μαόν. Στις 30 Αυγούστου του 1870 ο Αυτοκράτορας έφτασε στο Σεντάν, στο φρούριο του οποίου είχε συγκεντρωθεί ο γαλλικός στρατός. Την επομένη απηύθηνε τον τελευταίο λόγο του στον στρατό και την 1η Σεπτεμβρίου άρχισε η μάχη.

Κατά τη μάχη εκείνη επιτελέστηκαν θαύματα ανδρείας από τους Γάλλους στρατιώτες, που προκάλεσαν τον θαυμασμό των αντιπάλων τους. Αλλά εξαιτίας της κακής διοίκησης, οι Γάλλοι δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στις στρατιές των Πρώσων. Την ίδια μέρα έγινε συνθηκολόγηση, κατά την οποία κατέθεσαν τα όπλα και αιχμαλωτίστηκαν 87.000 άνδρες.

Ο Ναπολέων Γ΄ παρέδωσε το ξίφος του στον Γουλιέλμο της Πρωσίας και οδηγήθηκε αιχμάλωτος στο Ανάκτορο του Βίλχελμσχεε στο Κάσσελ, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου.

Στις 4 Σεπτεμβρίου ξέσπασε επανάσταση στο Παρίσι. Η αυτοκρατορία κατέρρευσε δίνοντας τη θέση της στην Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία (1870-1942). Η γαλλική συνέλευση που συνεκλήθη στο Μπορντώ κήρυξε τον Ναπολέοντα Γ΄ έκπτωτο του θρόνου και υπεύθυνο για τις καταστροφές του πολέμου.

Μετά τη συνθηκολόγηση της ειρήνης, ο Ναπολέων απαλλάχτηκε από την αιχμαλωσία και εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Τσίζλχερστ στο Λονδίνο, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Πέθανε το 1873 σε ηλικία 64 ετών. Τάφηκε αρχικά στον Ναό της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής στο Τσίζλχερστ αλλά η σορός του μεταφέρθηκε μαζί με τη σορό του γιού του από την αυτοκράτειρα Ευγενία το 1888 στο Αββαείο του Αγίου Μιχαήλ στο Φάρνμπρω του Χάμσιρ.

Νυμφεύτηκε το 1853 την Ευγενία δε Μοντίχο, κόρη του Δον Συπριάνο δε Παλαφόξ υ Πορτοκαρέρο, Κόμη του Μοντίχο, και είχε τέκνο:

• Λουδοβίκος Ναπολέων (1856 - 1879), Αυτοκρατορικός Πρίγκιπας.