Παναχαϊκή Γ.Ε.

Παναχαϊκή Γ.Ε.
Όνομα	Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωση
Ίδρυση	14 Ιουνίου 1891, πριν 133 έτη (1891--6-14)
Χρώματα	Κόκκινο, Μαύρο
Πρόεδρος	Παναγιώτης Σεμιτέκολος

Ενεργά τμήματα της Παναχαϊκής
Ποδόσφαιρο	Καλαθοσφαίριση	Πετοσφαίριση (Ανδρών)
Πετοσφαίριση (Γυναικών)	Στίβος	Πυγμαχία

Η Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωση^[1] (εν συντομία: Π.Γ.Ε.) είναι ελληνικό αθλητικό σωματείο το οποίο εδρεύει στην Πάτρα. Ιδρύθηκε στις 14 Ιουνίου 1891 με την επωνυμία «Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος» από τον Ιωάννη Κρητικό. Το έμβλημά της είναι ο Ηρακλής που στεφανώνεται από την Νίκη. Επίσημα χρώματά της αποτελούν το κόκκινο και το μαύρο. Αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα εν ενεργεία αθλητικά σωματεία στην Ελλάδα.

Στις 14 Ιουνίου του 1891 η εφημερίδα «Φορολογούμενος» ανακοινώνει την ίδρυση του αθλητικού συλλόγου:

Κάλλιστοι νέοι της ημετέρας πόλεως έθεντο κατ' αυτάς τας βάσεις λαμπρού σωματείου, Γυμναστικού, δηλονότι Συλλόγου εις ον έδωσαν τον τίτλον «Παναχαϊκός Γυμναστικός Σύλλογος» και τον τύπον παρομοίων σωματείων. Του Συλλόγου τούτου, υπέρ ου ευχόμεθα τα βέλτιστα Πρόεδρος εξελέχθη, ο συμπολίτης ημών κ. Γεώργιος Τζίνης.^[2]

Αμέσως με την ανακοίνωση ίδρυσης αθλητικού συλλόγου πολλοί νέοι της πόλης έσπευσαν να εγγραφούν σε αυτόν, αναφέρονται 500 τα πρώτα μέλη. Ο Παναχαϊκός καλλιέργησε όλα τα τότε γνωστά αθλήματα και διοργάνωσε του πρώτους αγώνες ποδοσφαίρου, κλασικού αθλητισμού, σκοποβολής, ποδηλασίας, κολύμβησης, άρσης βαρών, πάλης, αντισφαίρισης, κωπηλασίας, λεμβοδρομίες, και γυμναστικής. Από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του είχε ιδιόκτητο γυμναστήριο.

Στις 20 Νοεμβρίου του 1894, μέλη του Παναχαϊκού που διαφώνησαν και έφυγαν από τον σύλλογο και δημιούργησαν την «Γυμναστική Εταιρεία Πατρών». Η Γ.Ε.Π. ακολούθησε ανάλογη πορεία με τον Παναχαϊκό αναδεικνύοντας πανελληνιονίκες και Ολυμπιονίκες, ενώ απέκτησε με την σειρά της ιδιόκτητο γυμναστήριο.^[3]

Το 1923 τα δύο σωματεία αποφάσισαν να συγχωνευτούν και πάλι σε έναν σύλλογο, έτσι την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου του 1923^[4] η συγχώνευση του Παναχαϊκού Γυμναστικού Συλλόγου και της Γυμναστικής Εταιρείας ήταν γεγονός μετά από πολύχρονες προσπάθειες και συζητήσεις που ξεκίνησαν το 1900. Η ονομασία του συλλόγου αποφασίστηκε να είναι «Παναχαϊκή Γυμναστική Ένωσις», Παναχαϊκή από το όνομα του Παναχαϊκού και Γυμναστική Ένωση από το όνομα της Γ.Ε.Π. Πρώτος πρόεδρος και πρωτεργάτης της συγχώνευσης ήταν ο επιφανής πατρινός Χρήστος Κορύλλος.

Μελανό σημείο το γεγονός πως κάποιοι παράγοντες και ποδοσφαιριστές δεν αποδέχτηκαν την ένωση και δεν εντάχθηκαν στο νέο σωματείο, ιδρύοντας τον Π.Σ. Λευκό Αστέρα Πάτρας, έναν αμιγή ποδοσφαιρικό σύλλογο.

Σήμερα η λαοφιλής “Μεγάλη Κυρία της Πελοποννήσου” και ευρύτερα του ελληνικού αθλητισμού καλλιεργεί πολλαπλά τμήματα με μεγάλη κατά καιρούς επιτυχία, εμπλουτίζοντας έτσι την σημαντική παράδοση της.^[5]

Τα επίσημα και παραδοσιακά χρώματα της Παναχαϊκής είναι το κόκκινο και το μαύρο. Συχνά χρησιμοποιείται ως δευτερεύον-τρίτο χρώμα του συλλόγου και το λευκό. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την επιλογή αυτών των χρωμάτων. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι πως προέρχονται από τα χρώματα της σημαίας του Ανδρέα Λόντου που υψώθηκε στην Πάτρα κατά την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Η σημαία αυτή έδειχνε έναν μαύρο σταυρό σε κόκκινο φόντο. Μια άλλη εκδοχή που είναι αρκετά διαδεδομένη αλλά όμως δεν υπάρχουν στοιχεία και αναφορές που να την επιβεβαιώνουν και δεν θεωρείται βάσιμη, είναι ότι ο Παναχαϊκός, ο ένας από τους δύο συλλόγους από τους οποίους προέκυψε η Παναχαϊκή Γ.Ε. (ο οποίος είχε τα ίδια χρώματα), είχε ιδρυθεί από αναρχικούς, των οποίων το κόκκινο και το μαύρο αποτελεί γνώρισμα. Μάλιστα σύμφωνα με την εκδοχή αυτή στα τέλη του 19ου αιώνα στην Πάτρα καταφτάνουν αναρχικοί κυνηγημένοι από διάφορα Ευρωπαϊκά κράτη, εγκαθίστανται στην πόλη και για να μην δίνουν στόχο στην αστυνομία ιδρύουν συλλόγους που δεν έχουν καμία σχέση με τα πολιτικά τους πιστεύω.

Ο Παναχαϊκός από την ίδρυση του χρησιμοποίησε το δημόσιο γυμναστήριο που υπήρχε στην πόλη της Πάτρας από το 1884 στον χώρο που σήμερα βρίσκονται τα Δικαστήρια Πάτρας. Το 1895 κατασκεύασε ιδιόκτητο γυμναστήριο στα Ψηλαλώνια. Η Γ.Ε. Πατρών ενοικίασε οικόπεδο στην ίδια περιοχή και κατασκεύασε δικό της γυμναστήριο.^[6]

Το πρώτο στάδιο και τα γραφεία της ομάδας ήταν στην συνοικία Χαλκωματά και στην συμβολή των οδών Σμύρνης και Σοφοκλέους, ενώ η ομάδα για πολλά χρόνια χρησιμοποιούσε με ενοίκιο το Γήπεδο της Ιταλικής Σχολής, γνωστό σαν Τασσόπουλου. Στην συνέχεια η έκταση πουλήθηκε και με τα χρήματα της πώλησης αυτής αγοράστηκε άλλη στην Αγυιά, εκεί που βρίσκεται σήμερα το Στάδιο της Π.Γ.Ε.^[7]. Η έκταση όπου βρίσκεται σήμερα το γήπεδο αγοράστηκε το το 1934, το συμβόλαιο αγοράς υπογράφτηκε στις 6 Μαρτίου του 1934 έναντι του ποσού των 653.000 δραχμών.

Τα εγκαίνια του νέου σταδίου της Παναχαϊκής πραγματοποιήθηκαν το 1938 αν ημιτελές ακόμη, έπειτα από έργα που είχαν ξεκινήσει το 1935 για την ανέγερση του. Επίσημα το στάδιο αποπερατώθηκε περίπου έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1939, ενώ στις 6 Ιουνίου εκείνου του έτους η ποδοσφαιρική ομάδα της Παναχαϊκής πραγματοποίησε την πρώτη της προπόνηση στο γήπεδο, την οποία παρακολούθησαν περίπου 1.000 θεατές, ενώ διοργανώθηκε και φιλικός αγώνας μεταξύ της Α΄ και Β΄ ομάδας ο οποίος έληξε με τελικό σκορ 7-0. Εξαιτίας της κατασκευής του σταδίου στην περιοχή, η οποία εκείνη την εποχή αποτελείτο κυρίως από αμπέλια και ελαιώνες, διανοίχτηκαν νέοι δρόμοι και ανακατασκευάστηκαν οι παλιοί. Ο πρώτος επίσημος ποδοσφαιρικός αγώνας στο στάδιο πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουνίου του 1939 μεταξύ της Παναχαϊκής και του Αστέρα Πατρών, ο οποίος έληξε με σκορ 3-1.

Το 1955 κατασκευάστηκε η πρώτη εξέδρα στο γήπεδο.^[8] Την δεκαετία του 1970 κατασκευάστηκαν και οι υπόλοιπες εξέδρες,^[9] ενώ τοποθετήθηκε και χλοοτάπητας. Το 1997 τοποθετήθηκε σκέπαστρο στην βόρεια κερκίδα και πλαστικά καθίσματα σε όλες τις εξέδρες του γηπέδου.^[10] Τέλος, το 2000 εγκαταστάθηκαν οι σημερινοί προβολείς και έγιναν κάποια έργα αναβάθμισης.

Από το 1992 το στάδιο έχει λάβει την επωνυμία «Κώστας Δαβουρλής», προς τιμήν του φημισμένου παλαίμαχου ποδοσφαιριστή της ομάδας, ο οποίος απεβίωσε στις 23 Μαΐου εκείνης της χρονιάς σε ηλικία μόλις 44 ετών και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παίκτες που πέρασαν από το ποδοσφαιρικό τμήμα της Παναχαϊκής και ορόσημο στην ιστορία της, καθώς και ένας από τους καλύτερους και σημαντικότερους Έλληνες ποδοσφαιριστές της εποχής του και όχι μόνο.

Το στάδιο ανήκει στην ερασιτεχνική Παναχαϊκή και έχει χωρητικότητα 11.321 θέσεις. Στον ίδιο χώρο και δίπλα από το γήπεδο ποδοσφαίρου υπάρχει και το κλειστό γυμναστήριο της ομάδας ενώ κάτω από τις εξέδρες του σταδίου υπάρχουν αίθουσες άθλησης για όλα τα τμήματα του συλλόγου. Το κλειστό γυμναστήριο κατασκευάστηκε το 1984.

Το τμήμα ποδοσφαίρου αντρών της Παναχαϊκής εδρεύει στην Πάτρα και αγωνίζεται στη Football League (Β΄ Εθνική). Τα ηνία της Π.Α.Ε. είχε η «Παναχαϊκή Συμμαχία» που αποτελείτο από 15 μέλη - επιχειρηματίες της περιοχής, ενώ καθήκοντα προέδρου είχε αναλάβει ο Κωνσταντίνος Μπακαλάρος, μέχρι και τον Οκτώβριο του 2018. Με τον ερχομό του 2019 η Π.Α.Ε. Παναχαϊκή 1891 πέρασε σε ένα νέο διοικητικό μοντέλο. Οι Μπακαλάρος, Πολυδωρόπουλος, Χρυσανθόπουλος, Κεφάλας, Κολοκυθάς, Λαμπρόπουλος, Μιχαλάκος και Βασιλόπουλος συνθέτουν πλέον το νέο σχήμα-μετόχων ενώ συμμετέχει ενεργά και ο Δημήτρης Δρόσος ο οποίος έχει αναλάβει την ευθύνη για τις αποφάσεις που αφορούν το ποδοσφαιρικό τμήμα.^[11]

Η «Χρυσή περίοδος» στην ιστορία της ομάδας είναι το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1970 στην οποία η Παναχαϊκή μεταξύ άλλων κατέλαβε την 4η θέση στο πρωτάθλημα της Α΄ Εθνικής την αγωνιστική περίοδο 1972-73, η οποία αποτελεί και την υψηλότερη που έχει κατακτήσει η Παναχαϊκή στο ελληνικό πρωτάθλημα και με την οποία εξασφάλισε το ευρωπαϊκό εισιτήριο για την επόμενη περίοδο στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και έτσι έγινε η πρώτη «επαρχιακή» ομάδα (εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης) της χώρας που κατάφερε και αγωνίστηκε σε πανευρωπαϊκή διοργάνωση.^[12]

* Τερμάτισε 1η στον Α' Όμιλο και 3η στην Τελική φάση.
** Τερμάτισε 2η στον Νότιο Όμιλο και 6η στα Play-off Ανόδου.
*** Υποβιβάστηκε στην Γ' Εθνική λόγω μη χορήγησης πιστοποιητικού για την σεζόν 2021-22 λόγω χρεών.

• Super League 1 (πρώην Α΄ Εθνική) (26): 1969–1970, 1971–1981, 1982–1983, 1984–1986, 1987–1988, 1990–1994, 1995–1998, 1999–2003
• Super League 2 (πρώην Β΄ Εθνική, Football League) (30): 1960–1969, 1970–1971, 1981–1982, 1983–1984, 1986–1987, 1988–1990, 1994–1995, 1998–1999, 2003–2006, 2011–2016, 2017–2021, 2022–σήμερα
• Γ΄ Εθνική Κατηγορία (πρώην Football League 2) (7): 2006–2011, 2016–2017, 2021–2022

Το τμήμα καλαθοσφαίρισης των αντρών της Παναχαϊκής έχει ιδρυθεί πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι από το 1936 συμμετέχει στα πρωταθλήματα Πατρών. Έχει αγωνιστεί πολλά χρόνια στην Β΄ Εθνική, κυρίως κατά τις Δεκαετίες του 1980 και του 1990. Σημαντικότερη επιτυχία αποτελεί αναμφισβήτητα η συμμετοχή στην Α2 την περίοδο 1986-87, σήμερα η ομάδα βρίσκεται στην Α' τοπική κατηγορία.

Την περίοδο 1946-1948 είχε και γυναικείο τμήμα καλαθοσφαίρισης αλλά διαλύθηκε για να επανιδρυθεί τα τελευταία χρόνια.^[13]

Το τμήμα πετοσφαίρισης των αντρών ιδρύθηκε το 1928. Έχει αγωνιστεί δύο φορές στην Α΄ εθνική, το 1937-38 και το 1962-1963, προκρινόμενη από το τοπικό πρωτάθλημα. Έχει συμμετάσχει επίσης στην Β΄ Εθνική για πρώτη φορά το 1976, παραμένοντας δύο χρονιές, και το 1977, για να υποβιβαστεί στο τοπικό. Επανέρχεται στην Β΄ το 1983 αλλά δεν κατάφερε να παραμείνει. Το 1993 επιστροφή στις εθνικές κατηγορίες με συμμετοχή στην Γ΄ εθνική όπου αγωνίστηκε συνεχόμενα μέχρι το 2007 όποτε και κέρδισε την άνοδο στην Β΄ εθνική. Το 2008 απορρόφησε το τμήμα πετοσφαίρισης του Α.Ο. Παγκρατίου παίρνοντας και την θέση του στην Α2 εθνική κατηγορία για την αγωνιστική περίοδο 2008-09.^[14] Την αγωνιστική περίοδο 2009-2010 διεκδίκησε την άνοδο στην Α1 χάνοντας την στην διαδικασία των playoffs.

Ο Παναχαϊκός Γ.Σ. και η Γ.Ε. Πατρών υπήρξαν εκ των σωματείων που πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια για την ίδρυση του Σ.Ε.Γ.Α.Σ., η ιδέα δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια των προκριματικών αγώνων των δύο συλλόγων για την επιλογή των αθλητών που θα συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς αγώνες.^[15][16] Παράλληλα είχαν μεγάλη παράδοση στην διοργάνωση αγώνων καθώς και στην ανάδειξη Ολυμπιονικών όπως οι Τόφαλος, Πεπανός, Ανδριακόπουλος και Χρηστόπουλος μεταξύ άλλων. Κατά συνέπεια η Παναχαϊκή Γ.Ε. δε θα μπορούσε να αμελήσει το τμήμα στίβου.

Με την αναγγελία της συγχώνευσης έσπευσαν να εγγραφούν πολλοί επιπλέον έφηβοι και νέοι. Έπειτα απο ένα εξάμηνο στις 26 Απριλίου 1923 αθλητές της ΠΓΕ συμμετέχουν για πρώτη φορά σε αγώνες στην Αμαλιάδα στους Πανηλειακούς αγώνες. Εκεί διακρίθηκαν οι Αθανασόπουλος Α. στα 100 μέτρα, Παπασταθόπουλος Γ. στην δισκοβολία και ο Καλαφάτης Α. στον ελεύθερο ακοντισμό. Στην Αθήνα αθλητές της ΠΓΕ πρώτη φορά πήγαν το 1925 στα Α΄ Αβερώφεια, το 1926 στα Β΄ Αβερώφεια, ενώ το 1927 η Παναχαϊκή διοργάνωσε αθλητική συνάντηση στο γήπεδo της με τον Γ.Σ. Αμαρουσίου. Το 1928 συμμετέχει στο πανελλήνιο πρωτάθλημα εφήβων με πολλές επιτυχίες και το 1929 στα 19α Παγκύπρια.

Από τότε η ΠΓΕ συμμετέχει ανελλιπώς σε όλες τις πανελλήνιες διοργανώσεις και σε όλες τις κατηγορίες. Έχει αναδείξει πολλούς Πανελληνιονίκες, Βαλκανιονίκες και Μεσογειονίκες. Μεγάλοι μεταγενέστεροι αθλητές στίβου της Παναχαϊκής και πρωταθλητές Ελλάδος οι Γιώργος Παναγιωτόπουλος, Φάνης Τσιμιγκάτος, Όλγα Τσομπανίδη. Προπονήτρια του τμήματος από το 1988 έως σήμερα είναι η Σιούλη Αλεξάνδρα.

Κατά την αξιολόγηση των ελληνικών συλλόγων που εξέδωσε το Νοέμβριο του 2010 ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ., η Παναχαϊκή Γ.Ε. βρίσκεται στην 52^η θέση (σε σύνολο 321 συλλόγων).^[17]

Ολυμπιονίκες της Παναχαϊκής Γ.Ε.

Νικόλαος Ανδριακόπουλος

Στέφανος Χρηστόπουλος

Αντώνιος Πέπανος

Αριστόβουλος Πετιμεζάς

Παντελής Καρασεβδάς

Λουδοβίκος Σούτερ

Δημήτριος Τόφαλος

Θεμιστοκλής Διακίδης

Κωνσταντίνος Κοζανιτάς

Ανδρέας Πολλάκης

Θεόδωρος Μακρής

Βασίλειος Ψάχος

Γεώργιος Ψάχος

Κωνσταντίνος Λάζαρος

Κωνσταντίνος Παρνασσάς

Ζοέλ Επαλέ

• 2 Πανελλήνια πρωταθλήματα Ανώμαλου δρόμου Ανδρών: 1981, 1982
• 1 Πανελλήνιο πρωταθλήματα Ανώμαλου δρόμου Γυναικών: 1959

Κατά την αξιολόγηση των ελληνικών συλλόγων που εξέδωσε το Νοέμβριο του 2011 ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ., η Παναχαϊκή Γ.Ε. βρίσκεται στην 41^η θέση (σε σύνολο 299 συλλόγων).^[18]

Το τμήμα πυγμαχίας ιδρύθηκε το 1932 από τον Βαγγέλη Μαυρόπουλο, παλαίμαχο αθλητή στίβου και πυγμαχίας, ο οποίος διετέλεσε ομοσπονδιακός προπονητής τη δεκαετία 75-85. Μεγαλύτερη επιτυχία η κατάκτηση του Πανελλήνιου πρωταθλήματος Α' κατηγορίας αντρών το 2008 και 2009.^[19]

Το τμήμα έχει αναδείξει πολλούς Πανελληνιονίκες και Βαλκανιονίκες, ενώ έχει κατακτήσει πανελλήνιους τίτλους στις κατηγορίες παίδων, εφήβων και νέων. Σημαντικότερη σύγχρονη μορφή ο Λουκάς Γαντίδης, πρωταθλητής Ελλάδος και χρυσός Βαλκανιονίκης το 1990.

Η πυγμαχία καλλιεργούνταν στην Παναχαϊκή και πριν το 1934. Ο πρώτος αγώνας πυγμαχίας στην Πάτρα^[20] έγινε στις 7 Ιανουαρίου 1925 ανάμεσα στον Α. Αδαμόπουλο, αθλητή στίβου της Παναχαϊκής, και τον Κατσαρό από την Σμύρνη με νίκη του Αδαμόπουλου στα σημεία με 32:25. Ο αγώνας έγινε στα πλαίσια των Παναχαϊκών αθλητικών και ποδοσφαιρικών αγώνων.

• 3 Πρωταθλήματα Ελλάδας Ανδρών: 2008, 2009, 2012

Η μεγαλύτερη διάκριση ανήκει στο τμήμα των αντρών το οποίο έχει συμμετάσχει στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1966 και κατέλαβε την 7η θέση.^[21]

Το τμήμα αυτό ενεργοποιήθηκε το 2006 με σκοπό να συμμετάσχει στο πρωτάθλημα της επομένης περιόδου, παρόλο που η Παναχαϊκή αποτελεί πολλά χρόνια μέλος της αντίστοιχης ομοσπονδίας.

Το τμήμα αυτό σήμερα είναι ανενεργό. Κατά το παρελθόν ήταν από τα πιο δοξασμένα τμήματα της Παναχαϊκής, έχοντας αναδείξει πολλούς πανελληνιονίκες και σημειώνοντας μεγάλες διακρίσεις.

Από τα πρώτα τμήματα του συλλόγου, στον τύπο προπολεμικά αναφέρονται μόνο φιλικά παιχνίδια, το οποίο σήμερα είναι ανενεργό. Το τμήμα ιδρύθηκε το 1928 από τον Ε. Πετραλιά και αθλητές του Α.Ο. Αχιλλέα Πάτρας, ανεπίσημου συλλόγου υδατοσφαίρισης της πόλης. Την ίδια χρονιά το τμήμα διαλύθηκε, αφού οι αθλητές αποχώρησαν και ίδρυσαν τον Ν.Ο. Πατρών.^[22]

Τμήμα σκοπευτικό διατηρούσε ο Παναχαϊκός όσο και η Γ.Ε.Π., το 1910 ο 1ος πρωταθλητής Ελλάδος ήταν ο Χρήστος Γεωργίου του Παναχαϊκού.^[23] Στο 2ο πανελλήνιο πρωτάθλημα ο Νικόλαος Σαρδελιάνος επίσης του Παναχαϊκού ήταν τρίτος. Με την ίδρυση της Παναχαϊκής το τμήμα δεν ξανά συστάθηκε.

• Κώστας Α. Κοκκοβίκας, Αχαΐα. Περί αθλητικού παρελθόντος, έκδοση: Ακτίνα. Επικοινωνία-Προβολή. Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Πάτρα 2004
• Βασίλειος Κυριαζής, Φωστήρας 35 χρόνια πορεία 1969-2004, Πάτρα 2005
• Λεύκωμα: 1880-1980, 100 χρόνια Πατραϊκό Ποδόσφαιρο, Έκδοση Οργανισμός Νεολαίας & Άθλησης Δήμου Πατρέων, Πάτρα 2006
• Βασίλης Οικονομόπουλος (εκδ.), Πατρινό Αθλητικό Πανόραμα, Πάτρα 1994
• Νίκος Ε. Πολίτης, Ο Πατραϊκός αθλητισμός, Τόμος Β΄, Από την εποχή του Τόφαλου ως την ίδρυση της Παναχαϊκής, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1997. ISBN 960716492X
• Νίκος Ε. Πολίτης, Ο Πατραϊκός αθλητισμός, Τόμος Α΄, Η πρώτη δεκαετία 1891-1900, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1994. ISBN 9607164911
• Γενική Γραμματεία Αθλητισμού
• Δανηιλίς, Ψηφιακά τεκμήρια της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών Πατραϊκόν Ημερολόγιον 1907^{[νεκρός σύνδεσμος]}

• Παναχαϊκή Γ.Ε. (ποδόσφαιρο)
• Παναχαϊκή Γ.Ε. (καλαθοσφαίριση)
• Παναχαϊκή Γ.Ε. (πετοσφαίριση ανδρών)
• Παναχαϊκή Γ.Ε. (πετοσφαίριση γυναικών)
• Παναχαϊκή Γ.Ε. (στίβος)
• Παναχαϊκή Γ.Ε. (πυγμαχία)
• Στάδιο Κώστας Δαβουρλής
• Κώστας Δαβουρλής
• Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αχαΐας

• Παναχαϊκή 1891 Π.Α.Ε. – Επίσημος ιστότοπος
• pgeole.gr, ενημερωτική ιστοσελίδα για την Παναχαϊκή Γ.Ε.
• Γήπεδο Παναχαϊκής «Κώστας Δαβουρλής»
• Παμπελοποννησιακό Στάδιο