Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն
Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն (ԱԺՀ) (ադրբ.՝ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC), آذربایجان جومهوریتی), Անդրկովկասի մուսուլմանների ժամանակավոր ազգային խորհրդի[1] (Ադրբեջանական ազգային խորհրդի[2]) կողմից Անդրկովկասյան Ժողովրդավարական Ֆեդերատիվ Հանրապետության գոյության ավարտի ժամանակ Թիֆլիսում (Տփղիսում) 1918 թվականի մայիսի 27-ին հռչակված անկախ պետություն[3]։
Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետությունը հռչակված է եղել մուսուլմանների կողմից բնակեցված նախկին Կովկասյան կուսակալության, այդ թվում՝ Բաքվի և Ելիզավետպոլի նահանգների, ինչպես նաև Զաքաթալայի շրջանի տարածքներում[4]։ 1918 թվականի հոկտեմբեր-մայիս ժամանակաշրջանում ԱԺՀ տարածքի մեծամասնությունում թուրքական զորքեր էին տեղակայված, իսկ 1918 թվականի նոյեմբերի մինչև 1919 թվականի օգոստոսը Բաքվում և երկրի արևելյան մասում գտնվում էր բրիտանական բանակը։
1920 թվականի ապրիլի 27-ին ԲԳԿԲ 11-րդ բանակի ստորաբաժնումները հատել են ԱԺՀ սահմանը և ապրիլի 28-ին Բաքու մտել։ ԱԺՀ դադարել է իր գոյությունը և հռչակվել է Ադրբեջանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունը (ԱԽՍՀ)։
Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն իսլամադավան աշխարհի առաջին աշխարհիկ ժողովրդավարական պետությունն է, ինչպես նաև առաջին իսլամադավան պետությունը, որտեղ կանայք ընտրական իրավունք են ստացել։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ собрание всех бывших членов Закавказского Сейма — мусульман… единогласно решило взять на себя правление Восточным Закавказьем, провозгласив себя Временным Национальным Советом мусульман Закавказья. Протоколы заседаний мусульманских фракций Закавказского Сейма и Азербайджанского Национального Совета 1918 г. — Баку, 2006, с.118
- ↑ Из радиограммы председателя Совета Министров Азербайджанской Республики Ф. Х. Хойского от 30 мая 1918: «…Национальный Азербайджанский Совет объявил 28 текущего месяца независимость Азербайджана, состоящего из восточного и южного Закавказья, и провозгласил Азербайджанскую Республику.» (См. Фатали-хан Хойский. Жизнь и деятельность (документа и материалы) / Главное архивное управление при Кабинете министров Азербайджанской Республики. — Баку: Издательство «Азербайджан», 1998. — С. 152. — 27 с.)
- ↑ Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. New York: Columbia University Press, 1995. ISBN 0-231-07068-3, p. 129
- ↑ http://geo.1september.ru/2001/28/3.htm Արխիվացված 2009-06-07 Wayback Machine Д. В. Заяц. Изменение административно-территориального деления союзных республик