Պիթիաս

Գյուղ
Պիթիաս
Վարչական տարածք	Արևմտյան Հայաստան
Երկրամաս	Պելյանի գավառակՊելյանի գավառակ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	▲1003 մարդ (2023)[1]
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Կրոնական կազմ	Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Պիթիաս Վիքիպահեստում

Պիթիաս, Բիթիաս, նախկինում հայաբնակ գյուղ Մուսալեռան հյուսիս–արևելքում, Անտիոք քաղաքից 25 կմ արևմուտք։ Պատմականորեն գտնվել է Կիլիկիայի Պելյանի գավառակում։

1913-ին ուներ 130, 1939-ին՝ 230 տուն հայ բնակիչ, որոնք զբաղվում էին երկրագործությամբ, անասնապահությամբ, մետաքսագործությամբ և առևտրով։ Մշակում էին ընկույզ, դեղձ, նարինջ, խաղող ևն։ Արտահանում էին մետաքսաթել, մետաքսե գործվածքներ, փայտածուխ և մրգեր։ Բիթիասն ունի գեղատեսիլ, առողջարար բնություն, 60-ից ավելի սառնորակ աղբյուրներ, որի շնորհիվ 1925–38-ին դարձել էր հանգստավայր, ուր մեկնում էին հանգստանալու Սիրիայից, Լիբանանից և Եգիպտոսից։ Բիթիասում կար երկու եկեղեցի և երկու վարժարան։

Եղել է Մուսա լեռան ինքնապաշտպանական կռիվների մասնակից յոթ գյուղերից մեկը։ 1939-ին, երբ Ալեքսանդրետի սանջակը հանձնվեց Թուրքիային, բնակիչները տեղափոխվեցին Սիրիա, այնտեղից էլ՝ Լիբանանի Այնճար գյուղը, նրանց մեծ մասը 1946–47-ին հայրենադարձվել է Խորհրդային Հայաստան։

Բիթիասի պատմական հուշարձաններից են Հովհան Ոսկեբերանի վանքը, Սուրբ Եղիայի, Խնդրվուսկի տաճարները և ավերված բերդեր։

• Կիլիկիայի հայաբնակ բնակավայրեր

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

1. ↑ Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, Address Based Population Registration System (тур.) — TÜİK.