Гоа

Гоа
Goa, गोआ
Краіна	Індыя
Уваходзіць у	Індыя (1961—?)
Адміністрацыйны цэнтр	Панаджы
Дата ўтварэння	29 мая 1987
Кіраўнік	Pramod Sawant[d]
Афіцыйная мова	конкані, маратхі
Насельніцтва (2001)	1,4 млн (25-е месца)
Шчыльнасць	363 чал./км²
Плошча	3 702 км²
Вышыня над узроўнем мора	1 167 м
Часавы пояс	UTC+05:30
Код ISO 3166-2	IN-GA
Паштовыя індэксы	403XXX
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гоа (англ.: Goa), штат на паўднёвым захадзе Індыі. Гранічыць са штатамі Махараштра на поўначы, Карнатака на поўдні і ўсходзе, на захадзе абмываецца Аравійскім морам. Самы маленькі сярод штатаў па плошчы (3702 км²) і адзін з апошніх (25-ы з 28-мі) па насельніцтве (1,4 млн. чалавек, 2001). Адміністрацыйны цэнтр — Панаджы.

Вядомы сваімі пляжамі, старажытнай каланіяльнай архітэктурай, багатым раслінным і жывёльным светам, Гоа стаў адным з сусветных турыстычных цэнтраў.

Гоа размешчаны ў сярэдняй частцы заходняга ўзбярэжжа Індыі. Працягласць з поўначы на поўдзень 105 км, з захаду на ўсход 65 км. Даўжыня берагавой лініі 101 км.

Вузкая паласа Конканскага ўзбярэжжа аддзяляе мора ад горнага плато, якое на ўсходзе пераходзіць у Заходнія Гаты — заходнюю ўскраіну Дэканскага пласкагор'я.

Берагавая лінія Гоа моцна парэзана вусцямі рэк, большасць якіх бярэ пачатак у Заходніх Гатах. Буйнейшыя рэкі — Мандаві, Зуары, Чапара, Бетул.

Самыя раннія звесткі аб Гоа датаваныя 3-м стагоддзем да н.э., калі ён уваходзіў у склад імперыі Маур'яў. Пазней ім кіравалі князі Дэканскай Індыі, Дэлійскія султаны, Віджанагарскія імператары.

Першыя еўрапейцы на чале з Васка да Гама ступілі на зямлю Гоа ў 1498. З 1510 Стары Гоа — сталіца Партугальскай Індыі, якая прасціралася ад афрыканскай Мамбасы да кітайскага Макао. У канцы 17 стагоддзя, калі партугальская гандлёвая манаполія ў Індыйскім акіяне была падарваная галандцамі і англічанамі, перыяд росквіту Гоа скончыўся. Палітычнае і гандлёва-эканамічнае значэнне Гоа ўпала, але ён застаўся духоўнай метраполіяй ўсяго рымска-каталіцкага насельніцтва Індыі.

У 1961 захоплены Індыяй (аперацыя «Віджай») і абвешчаны саюзнай тэрыторыяй разам з Даманам і Дыу. СССР падтрымаў Індыю і наклаў вета на рэзалюцыю Савета Бяспекі ААН, якая асуджала індыйскую акцыю. Партугалія прызнала суверэнітэт Індыі над Гоа толькі пасля рэвалюцыі 1974. Штат Гоа выдзяліўся з саюзнай тэрыторыі ў 1987.

ВУП штата 3 млрд. долл. ЗША (2004). Багацейшы штат па долі ВУП на душу насельніцтва (у 2,5 разоў вышэй, чым па краіне), мае высокі тэмп эканамічнага росту — у сярэднім 8,2% штогод на працягу 1990—2000.

Галоўная галіна эканомікі штата — турызм. Гоа прымае 12% усіх замежных турыстаў, што прыбываюць у Індыю.

Другі па значэнні сектар гаспадаркі — здабыўная прамысловасць (жалеза, баксіты, марганец, гліна). Перапрацоўчая прамысловасць прадстаўлена сярэднімі і малымі прадпрыемствамі па выпуску пестыцыдаў, угнаенняў, лекавых прэпаратаў, іншых хімічных тавараў, харчовых прадуктаў.

Значэнне сельскай гаспадаркі няўхільна зніжаецца. Вырошчваецца рыс, какосы, кэш'ю. Рыбалоўства дае адносна высокую занятасць, але таксама дэманструе спад у параўнанні з больш прыбытковымі галінамі гаспадаркі Гоа.

Асноўныя рэлігіі ў Гоа — індуізм (65,8%), хрысціянства (26,7%) і іслам (6,8%).

Афіцыйная мова — конкані, ужываюцца таксама англійская, партугальская, хіндзі і маратхі.

Жыхары Гоа валодаюць дастаткова высокім узроўнем пісьменнасці — 82% (мужчыны — 89%, жанчыны — 76%).

Goa даведнік на сайце Wikivoyage

• Урад штата Архівавана 5 снежня 2008.